گفتگو

بررسی ریشه‌های اجتماعی استبداد گفت‌وگو با پروفسور محمدعلی همایون کاتوزیان، عضو هیات علمی موسسه شرق‌شناسی دانشگاه آکسفورد جامعه در یک حکومت استبدادی هیچگاه بی‌گناه و برکنار نیست مفهوم «شهروند» در جامعه ایران پیش از مشروطه جایی نداشت

با منوچهر آشتیانی، از نسل اول جامعه شناسان ایرانی درباره خاطرات دوران جوانی، حیات فکری و تحصیلات او به گفتگو نشستیم و نظر او را درباره جریانات چپ و انقلاب اسلامی جویا شدیم.

در ابتدا تنها به این فهرست بلند توجه و تصور کنید که یک نفر، فقط یک نفر تا 85 سالگی که جان به جان آفرین تسلیم کرد، هر آنچه از این‌ها را می‌دیده جمع می‌کرده است؛ «کتاب‌هایی اغلب با صفحه‌های اندک و گاهی کمیاب، جزوه‌ها، مقاله‌های فتوکپی شده از کتاب‌ها و نشریه‌های داخلی و خارجی، اساسنامه‌های دولتی و خصوصی، بیانیه‌ها، تقویم‌ها، آلبوم‌ها، ویژه نامه‌هایی چون برنامه‌های نمایشگاه‌ها و همایش‌ها و غیره، نامه نگاری‌های افراد مشهور، دعوت نامه‌ها به انواع نشست‌ها و مجالس، گزارش‌ها، نطق‌ها، کارت پستال‌ها، راهنماها، اطلاعیه‌ها، تعرفه‌ها، نظامنامه‌ها و آگهی‌های ترحیم». او به معنای واقعی کلمه، یک آرشیوساز (آرشیویست) بود و این در کنار خیل کارهای دیگری است که گستره گسترده آن زمانی معلوم می‌شود که بدانیم متصف به کتابدار، کتابشناس، نسخه‌شناس، مجله نگار، متن‌پژوه، سندپرداز، مرجع‌نویس، فهرست‌نگار، تاریخ‌نگار، مصحح و استاد دانشگاه بوده است. حالا اما در آستانه 18 اسفند که ششمین سال وفات «ایرج افشار» است، دیدار با دو پژوهشگری حاصل آمد که چندان اهل گفت‌و‌گو نیستند اما پاسداری‌شان از میراث آن استاد نادره نامور، در کنار ادامه انتشار مجلدهای «فهرست مقالات فارسی در زمینه تحقیقات ایرانی»، در پاییز امسال به ارائه «کتابواره» منتج شده است که در آن همه آثار شرقی و غربی و لاتین و غیرلاتینِ همه مواردی که در بالا ذکر شد و در گنجینه پژوهشی ایرج افشار (سپرده شده به مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی) موجود بود، با مرارت بسیار فهرست شده است. آنچه در ادامه می‌خوانید متن گفت‌و‌گو با «پارکوهی‌هارطونیان» و «عباس مافی» است درباره چهل سال شاگردی در محضر «ایرج افشار».

آنچه می‌خوانید مصاحبه آنتونیو گنولیو است با فیلسوف قاره‌ای شهیر جورجو آگامبن که اولین‌بار در روزنامه ایتالیایی‌زبان «لارپوبلیکا» در تاریخ ١٥ مه ٢٠١٦ منتشر شد. آگامبن، فیلسوفی که گستره تفکرش از زیباشناسی تا زیست‌سیاست را دربر می‌گیرد، از سال‌های اقامت خود در پاریس با ایتالو کالوینو، درسگفتارهای هایدگر و رم دهه ١٩٦٠ سخن می‌گوید

نگاهی به وضعیت ترجمه و تألیف در گفت‌و‌گو با محمود معتقدی

رمان «آریا» که اخیراً به قلم دکتر موسی اکرمی، استاد فلسفه علم دانشگاه علوم و تحقیقات و به همت «انتشارات نگاه» روانه بازار نشر شده است، رمان نسبتاً بلندی است که در لایه سطحی خود روایتی رئالیستی از زندگی پنج روز و چهار شب یک پسر 18 ساله است که پس از چهار سال دوری از روستای زادگاهش، به آنجا می‌رود و در این سفر، هم گوشه‌هایی از زندگی و هویت او و خانواده‌اش بازخوانی می‌شود و هم او در این مقطع، تحول ژرفی را در زندگی عاطفی و عشقی و سیاسی خود تجربه می‌کند.

گنجینه‌ای که به زیر خاک می‌رود پروین بهمنی: با مرگ هرکدام از اساتید موسیقی نواحی، انگار یکی از ستون‌های تخت ‌جمشید فرومی‌ریزد

ضعف تئوریک موسیقی ایرانی را چگونه می‌توان برطرف کرد؟ با کار، کار و کار. ما مردم تنبلی هستیم و با تنبلی کاری از پیش نمی‌رود. از عمر آنچه به ردیف موسیقی شناخته می‌شود به زحمت صدوهفتاد هشتاد سال گذشته و جز در یک برهه زمانی خاص همیشه در معرض انتقاد بوده است و این در حالی است که بر سر محتوای این میراث و حتی ساختار آن اتفاق نظری، تا امروز، صورت نگرفته است. بی‌تردید موسیقی ایرانی، یا همین «ردیف»، پدیده‌ای کامل و بری از کاستی نیست.

جنگ‌ها در تاریخ با هر هدفی انجام شده‌اند، در کنار ویرانی‌ها و دگرگونی‌های سیاسی اما رویه‌ای دیگر نیز دارند. سراسر تاریخ انسانی با جنگ پوشیده شده است. دوره‌ای از تاریخ نگاشته‌شده جامعه انسانی را نمی‌توان در یاد آورد که با جنگ، رنگی سرخ نپذیرفته باشد. جنگ اما در کنار ویرانی‌ها، خود، پدیده‌ای برسازنده در تاریخ زندگی انسان به شمار می‌آید؛ چه خوش چه ناخوش داشته باشیم، جنگ یک عامل مهم جابه‌جایی فرهنگ و تمدنی در تاریخ زندگی انسان بوده است. پژوهشگران و تاریخ‌نگاران کم‌تر به این رویه جنگ در تاریخ پرداخته‌اند. نبردهای عرب‌های مسلمان با ایران دوره ساسانی نیز از جمله رویارویی‌هایی به شمار می‌آیند که در کنار دگرگونی سیاسی، بر بخش‌های فرهنگی و تمدنی جامعه‌های ایران و عرب در روزگار یادشده تاثیر بسیار گذاشته‌اند.

میزگرد بررسی تحولات عکاسی ایران، با حضور آناهیتا قبائیان، مهران مهاجر، مهرداد نجم‌آبادی، شادی قدیریان و محسن راستانی