مقاله

در انقلاب اسلامی ٥٧ از نظر نقش طبقات مختلف اجتماعی در آن، تفاوت‌هایی با سایر انقلاب‌ها وجود داشت. در كشور ایران نه یك نظام سرمایه‌داری به آن معنا، وجود داشت كه امواج انقلاب بتوانند از طریق طبقات كارگر شكل بگیرند، نه یك نظام روستایی یا فئودالی حاكم بود كه روستاییان نیروی اصلی آن باشند.

به نظر می‌رسد مقدار مبیع هیچ‌گاه نقش اوصاف اساسی معامله را ایفا نمی‌کند تا در فرض تخلف از مصادیق اشتباه تلقی گردد. آنچه می‌تواند نقش اساسی مبیع را ایفا کند، اوصافی است که با تغییر آنها عنوان نوعییه مورد معامله تغییر یابد، مثلاً مورد معامله اسب بوده است گاو درآید که در اینجا بدیهی است اسب داخل در یک نوع است و گاو نوعی دیگر است و لذا معامله باطل است. لذا اگر مورد معامله ظرف عتیقه بوده خلاف درآید می‌توان گفت از مصادیق اشتباه در مورد معامله است؛ اما مثلاً برنج ده کیلوئی با برنج دوازده کیلوئی دو نوع نمی‌باشند، لذا در فرض خلاف اثری جز خیار تخلف وصف ندارد.

[منتسکیو] مى‏گوید غلام ها چون غلام زندگى کرده‏اند و بالاخره طبقه‏اى هستند که صلاحیت‌شان با اربابها خیلى فرق مى‏کرده است، اگر اینها را یکدفعه‏آزاد کنند و به خود واگذاشته شوند، زود هلاک مى‏شوند و از میان ‏مى‏روند. تاریخ نشان داده که هر وقت این طور شده، به ضرر خود آن ‏غلامها بوده.

بسیار مشهود است که هنر، رابطه‌ای مستقیم با سیاست دارد؛ در دهه‌های پایانی قرن نوزدهم، وقتی هنر فرانسه در نقاشی به امپرسیونیسم رجوع نمود، در مسیر خواست بورژوازی مسلکانه کمون پاریس بود. در واقع این تنها امپرسیونیسم بود که هنر را معطوف به فرم و صورت گرایی مطلق نمود و اجازه ظهور رئالیسم متاثر از گوستاو کوربه که حتی وابستگی‌های لیبرال دموکراسی داشت را نداد. زیرا به تعبیر ساندرو بکولا نقاشی کوربه از تاریخ نقاشی پیش از خود راز زدایی کرد و آن را از قید و بند ساختارهای آرمانی (منظور بکولا، آرمان لیبرال – بورژوایی است) رهانید.

كنيز در اسلام همان قيود و حدود عفافى را دارد كه يك زن آزاد دارد. كنيز مى‏تواند مزوّجه باشد، مى‏تواند مزوّجه نباشد؛ يعنى مى‏تواند رسماً شوهر داشته باشد در عين اينكه كنيزاست، مى‏تواند شوهر نداشته باشد. اگر شوهر داشته باشد، مى‏تواند شوهرش مثل خودش برده باشد و مى‏تواند شوهرش مثل خودش آزاد باشد؛ و نيز مى‏تواند خود همين مالك، شوهرش باشد منتها تا بخواهد اين را تزويج كند آزاد مى‏شود، بعد مى‏شود زن او.

شيخ انصاري در آغاز طرح مسئله مي‌گويد: «علامه حلّي در كتاب قواعد تطفيف را جزء‌كسبهاي حرام برشمرده يا استطراد است و يا به علت آن است كه مرادش از تطفيف آن است كه شخص حرفه‌اش اين عمل باشد، مثل آنكه توزينگر يا مسئول كيل باشد و به نفع صاحب كالا در معامله كم‌دهي كند.»25

تلاش دوباره شناخت خاستگاه اصلی حکومت های اولیه، از زمان های دور تا به امروز از اصلی ترین مباحث میان دانشمندان و فلاسفه بوده است. به طوریکه نظریه ها و تئوری های متعدد و متفاوتی در رابطه با این مهم ایراد گشته است. دیدگاه هایی نظیر نسبت دادن حکومت به عنوان وسیله ای جهت ایجاد نظم اجتماعی دیدگاه افلاطون و سقراط یا دیدگاه های مارکسیستی و یا آنالیستی و غیره... نگارنده در این نوشتار به نظریه آبیاری به عنوان یکی از نظریه های پیرامون خاستگاه اولیه حکومت ها می پردازد.

قدرت مفهوم بنیادی و محوری سیاست در عرصه نظر و عمل است که نقش کلیدی و تعیین‌کننده در حوزه اندیشه و عمل‌سیاسی برعهده دارد. با توجه به جایگاه اساسی و محوری این مفهوم و اهمیت آن در سیاست، تعاریف و رویکردهای مختلفی نیز در این مورد وجود دارد و اجماع مشخصی میان متفکران و اندیشه‌وران در مورد آن نیست. اندیشه سیاسی و مبانی معرفتی هر تفکری موجب ارائه تعریف خاصی از قدرت شده ‌است. چرا که در بنیان و جوهره، قدرت مبتنی بر «ارزش» است و با تغییر نظام ارزشی معنا و کارکردهای قدرت نیزتغییر می‌یابد.

سالگرد پیروزی انقلاب ‌اسلامی مجالی است برای رسانه‌ها و مطبوعات تا در این ایام توجه ویژه‌ای به تاریخ انقلاب‌اسلامی داشته باشند، گرچه این توجه لازم است اما محدودکردن آن، به این ایام خود آسیبی جدی به مطالعات انقلاب اسلامی است. از این رو، شایسته است که این حوزه مطالعاتی را به طور پیوسته مدنظر قرار دهیم.

رژیمی که به سراشیب سقوط یا فروپاشی بیافتد، با همۀ جنبه هایش در روانۀ سقوط و فروپاشی قرار می گیرد.کتاب و نشر، از اساسی ترین جلوه های فرهنگی جامعه، و از آسیب پذیرترین آن جنبه هاست. نگاهی به آمارها بیاندازیم و اجمالاً ببینیم کتاب در سال های منتهی به انقلاب چه وضعیتی داشت.