مقاله

ارتباط وزن شعر و ریتم موسیقی، از دیر باز مورد توجه بوده‌است. در متون کهنِ موسیقی، رسایل فیلسوفان دربارۀ شعر، کتب عروضی قدیم و نظریات موسیقی‌دانان و عروض‌دانان معاصر، نشانه‌هایی از پیوند ریتم و وزن شعر دیده‌می‌شود

در ایران پجشگان ( پزشکان) جزو یکی از چهار طبقه ممتاز جامعه به شمار می‌آمدند و وجود دانشگاه جندی‌شاپور در زمان ساسانیان و فعالیت آن در دوره‌های اولیه اسلام نشان‌دهنده پیشرفت این دانش در ایران بود. شاپور بن سهل (متوفی ۲۵۵ق) کتاب داروشناسی خود را هنگامی به رشته تحریر درآورد که ریاست بیمارستان جندی‌شاپور را در شهر اهواز عهده‌دار بود.

شیفتگی كربن به تشیع اولا مبتنی بر روش پدیدارشناسانه او در بررسی اندیشه‌های اسلامی است كه نه لزوما جانبدارانه، بلكه از منظری انفسی و فراتاریخی، یا به عبارت بهتر، نتایجش منتج به توصیفی انفسی و فراتاریخی است و درثانی، توجه به باطن و درون مكاتب و اندیشه‌ها در وصول به حقیقت است كه باز نتیجه رویكرد پدیدارشناسانه وی است. طی این نوشته كه دارای دو قسمت خواهد بود، سعی بر این است كه چكیده‌ای از آرای كربن درباره مطالعات شیعی معرفی و تحلیل شود.

غیاث نقشبند در یزد به دنیا آمد و پس از آنکه هنرش شهرۀ ایران گشت، به دربار شاه عبّاس صفوی در اصفهان فراخوانده شد و به ادارۀ کارگاه سلطنتی پرداخت. پس از آن هنرش شهرۀ آفاق شد و پادشاهان برای دستیابی به قطعه ای از آثار او ، تحفه های گران قدر می فرستادند.اکنون به رغم گذشت بیش از چهارصد سال ، هنوز برخی از آثار او در گنجینه های(موزه های) ایران و جهان خودنمایی می کند.

یکی از ماجراهای غریبِ تاریخِ ادبیاتِ ایران، دردست‌نبودنِ نسخه‌هایی کهن از تاریخِ بیهقی و سفرنامهٔ ناصرخسرو است. قدمتِ نسخه‌های موجود از این دو اثر، به سه‌چار سده پیش‌تر نمی‌رسد! قدمتِ نسخه‌های سفرنامه حتی به سه‌ سده نیز نمی‌رسد؛ و این مسأله کار را بدان‌جا کشانده که برخی حتی سفرنامه را اثری جعلی، مغرضانه و ایران‌ستیزانه و پرداختهٔ در دو سدهٔ اخیر و به‌عللی درون‌متنی، دستاویزِ استعمارگران بدانند!

درباره تاریخ بیهقی تحقیقات و پژوهش های فراوانی صورت گرفته است که در این یاداشت کوتاه به مواردی از «لون دیگر» پرداخته خواهد شد. در واقع بیهقی در صدد ارائه نثر ادبی نیست بلکه بیان تاریخ برای وی اهمیت داشته و تاریخ را دستمایه ادبی خود نکرده است.

تاریخ بیهقی از جمله آثار گرانسنگ نثر فارسی است که با توجّه به موضوع آن، در دو حوزهٔ ادبیّات و تاریخ، مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد. یکی از مهم‌ترین پرسش‌هایی که در باب این کتاب مطرح است، میزان حجم و محتوای این کتاب است. موضوع تاریخ بیهقی، چنان‌که امروزه در دست ماست، روایتگر چگونگی به قدرت رسیدن مسعود غزنوی و حوادث دوران زمامداری وی تا اندکی پیش از مرگ اوست.

15مهرماه، سالگرد نبود استاد عزیزم، دکتر آذرتاش آذرنوش، استاد سرشناس ادبیات عرب دانشگاه تهران، عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و چهرۀ ماندگار ادبیات عرب است.

یک سال از فراق دوست و استاد بزرگوار دکتر آذرتاش آذرنوش گذشت. در این مدت، فقدان او برای مجامع علمی و تحقیقی ایران و از همه بیشتر مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، موجب خسارت جبران ناپذیر و مایه اندوهی جانکاه بوده است.

ترجمۀ آثار کهن فارسی به انگلیسی در یک تقسیم‎‎بندی کلی شامل دو گروه می‌شود: اول، گروهی از متون که هدف از ترجمۀ آنها انتقال اطلاعات موجود در متن اصلی است که مفیدترین ابزار برای ترجمۀ نثر یا شعر روایی و نه لزوما «ادبی» است. دوم، ترجمه‌هایی که هدفشان انتقال عناصر صوری یک متن ادبی است؛ یعنی ظرایف آن، وزن و آهنگ و روابط بین اجزای اثر که روی‌هم‌رفته ساختار پیچیده معنا را به وجود می‌آورد.