مقاله

من در گفت‌وگویی پیرامون «مواجهه فلسفی ایرانیان با مدرنیته» با اشاره به نبود «نمود جدّی درخوری از تأمل فلسفی در مدرنیته» در صحنه تفکر ایرانی پس از مشروطه گفته‌ام: «محمدعلی فروغی را تا حد زیادی می‌توان در جایگاهی برتر جای داد.

مسئلهٔ «معیارهای عقلانیت باور» از افلاطون تا آکویناس و از آکویناس تا لاک و دکارت و از آنان تا معاصرانی چون چیزولم، ویتگنشتاین، پلنتینگا و دیگران، افت‌وخیز بسیار و درخور تأملی داشته است.

روز ۲۱ نوامبر که مصادف با روز 30 آبان است هم روز جهانی فلسفه به‌شمار می‌رود و هم در ایران به‌عنوان روز ملی حکمت و فلسفه و نیز روز فارابی نام‌گذاری شده است.

تابستانِ سال 2001، نخستین‌باری بود که گذارم به انگلیس و به دانشگاهِ آکسفورد افتاد. از آن سال تا کنون، به مناسبت‌های مختلف از جمله، تدریس زبان و ادبیات فارسی، انجام پروژه‌هایِ فهرست‌نگاریِ نسخه‌های خطی در کالج‌های مختلف آن دانشگاه، اخذ فلوشیپ‌ از کالج All Souls، و از کتابخانۀ بادلیان، تقریباً هر سال راهی آکسفورد می‌شوم.

شاید فلسفه شگفت‌ترین دستاورد فكری بشر در طول تاریخ باشد. اگر عقل بزرگ‌ترین دارایی آدمی باشد، بیش از هر جا در ذهن و زبان فلاسفه نقش ‌آفریده‌ است؛ نقشی كه هنوز ادامه دارد و در مباحث كلان جهان امروز، فلاسفه همچنان از مراجع تفكر و افق‌گشایی هستند و هر جا سخنی از انسان و حقیقت و رستگاری و دین و سیاست و اجتماع و طبیعت و علم و اخلاق و هنر باشد، نام فلاسفه به میان می‌آید.

زبان مساله مهمی است و اهمیت آن با هویت ملی و حتی امنیت ملی گره خورده است. هرچه شناخت زبان و تاریخ آن بیشتر باشد، توجه به آن و مراقبت از آن هم بیشتر خواهد شد.

دو منظومه فكری مهم شیعه عبارت از امامت و مهدویت است. كربن در اینها راز و رمزی در باب اقلیم هشتم می‌بیند؛ امام ادامه و بسط نبی است و سلسله امامت بر محور حضرت مهدی (عج) قرار دارد.

وقتی قرار شد از كتاب دروازه غار كه در نشر ثالث در خیابان كریمخان زند چاپ شده بود، رونمایی كنیم، تصمیم گرفتیم در قهوه‌خانه حسین رمضان یخی این كار انجام شود.

ایرانشهری، روایتی جدید از میراث قدیم است که به رغم رگه هایی در پیشامشروطه بویژه ناشی از تحولات مشروطه خواهی و دولت ملی برآمده از آن در ایران معاصر است.

آنچه ضامن حفظ تمامیت ارضی ایران محسوب می‌شود در گرو نزدیکی و همدلی تمام شهروندان ایران است. ایران سرزمینی نیست که از «ملت‌ها» و یا به تعبیر گروهی از «خلق‌ها» شکل گرفته باشد. هم‌ریشگی مردم در گستره جغرافیایی که ایران می‌نامیم را «مطالعات زبان‌شناختی» آشکار می‌کند.