مقاله

در هفتم خرداد ١۴٠٢ فرهنگ کهنسال ایران، به سوک یکی از فرزندان بسیار شایسته وتأثیرگذارخود در عرصه اندیشه وروشنگری نشست. او زنده یاد دکتر باقر پرهام بود که از فرسنگ های بسیار ودر سالهای نسبتا طولانی، دور از ایران زیست وچشم از جهان و لذت زندگی درایران فروبست.

‍ ‌‌‌بی‌هیچ گمان و گزافه‌ای آذربایجان درگستره‌ی تاریخی و فرهنگی و انسانی‌اش و با مردمانِ فرهنگ‌مدار و ادیبان و شاعران و هنرمندان و علما و دانشمندان و سردارانِ بزرگش از تأثیرگذارترین بخش‌های ایرانِ بزرگ در طول تاریخِ حیاتِ این سرزمین بوده و هست؛ همان‌طور که سهمِ هر یک از دیگر مناطقِ این سرزمین دیرسال: گیلان، مازندران، خراستان، سیستان‌و‌بلوچستان، خوزستان، کُردستان، لرستان، بوشهر، هرمزگان، فارس، کرمان و بختیاری، سمنان و … در استحکام و اعتلای ایرانِ عزیز محفوظ و محترم و مغتنم است و هر یک پاره‌ی تن و قوام‌بخشِ این کشور بوده و هستند.

بدرالزمان قریب دانشمند سغدی‌شناس نامی، استاد گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران، چهرۀ ماندگار و عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی یکم شهریور ۱۳۰۸ در تهران در خانواده‌ای فرهنگی، دیده به جهان گشود و در بامداد سه‌شنبه ۷ مردادماه ۱۳۹۹ بر اثر ابتلا به بیماری کوید و سندرم حاد تنفسی در تهران درگذشت و در مقبرۀ خانوادگی قریب در حرم شاه‌عبدالعظیم به خاک سپرده شد.

با آن‌که به استناد برخی آیات قرآن و روایاتی از پیامیر اکرم (ص)، قول مشهوری در بین برخی اسلام‌‌شناسان مبنی بر منع و تحریم تصویرگری جانداران وجود دارد، و دلیل چنین منع شدیدی را در آن می‌‌دانند که ساختن صورت موجودات جاندار تشبّه به خداوند خالق است. با این حال تاریخ هنر اسلامی به‌ویژه در ایران حاکی از خلق بهترین نمونه‌‌های تصویری از انسان و سایر جانداران بوده است.

داستان مثنوی دربارۀ «فیل در تاریکخانه» بسیار آشناست. می‌توان گفت که میزان شناخت ما از وقایع کربلا و همزمان آنچه در شام و مدینه می‌گذشت، در بهترین صورت چیزی است شبیه به شناخت شیفتگان داستان مولوی و آن هم در تاریکی. درواقع ما هم امور را همان‌طور در تاریکخانۀ تاریخ می‌بینیم؛ البته آن شیفتگان دست‌کم، بخشی از واقعیت را لمس کرده بودند اما شاهدیم که گاهی بدون این کار نیز دربارۀ آن سخن می‌گویند و داستان‌سرایی می‌کنند.

در یکی از تهرانگردی های خود که به مناسبت ایام ولادت حضرت ولی‌عصر(عج) برگزار شد، دیداری از منطقۀ دو و منزل مرحوم حجت‌الاسلام و المسلمین سید محمود دعایی داشتیم. منزل ایشان از همان ابتدای انقلاب در محله شهرآرا واقع بوده است. قرار بود برنامه خود را با حضور در منزل ایشان و با صرف صبحانه آغاز کنیم.

دوست نازنین«کاظم برگ‌نیسی»، ناگهان از میان ما رفت. با مرگی دردناک؛ سقوط در آسانسور، که نمونه‌های آن تاکنون حداقل در ایران بسیار نادر بوده است.

محمدرضا توکلی صابری، پژوهشگر و نسخه‌پژوه در یادداشتی به بررسی کتاب «رهایش و گشایش» پرداخته که در این نوشتار بر آن است که این کتاب متعلق به ناصرخسرو است.

چند نابغه در تاریخ فرهنگ این سرزمین وجود دارد که می‌توان گفت: چندوجهی‌اند؛ یعنی گذشته از اینکه چون اندیشمندان دیگر به قول معروف «جامع جمیع علوم عقلی و نقلی» بوده‌اند، آنان هم دانشمند بوده‌اند و هم فیلسوف و اهل عرفان. اگر عارف نبوده‌اند، لااقل روی به عرفان داشته‌اند. از این رو، کار پژوهنده برای تحقیق درباره این نوابغ سخت می‌گردد که از این جمله است خیام.

به درستی که همه چیز در ایران، همواره قائم به شخص است. اگر نبود، در دورۀ سامانیان رویکردی جدّی به زبان و ادب فراموش شدۀ فارسی نمی شد و هویّت ایرانی از سوی امیران سامانی باز نمی گشت. حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی به خلق منظومۀ جاودانی شاهنامه دست نمی زد.