دائرة المعارف بزرگ اسلامی

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

پیش‌درآمد | هومان اسعدی پیشْ‌دَرْآمَد، یکی از فرمهای اصلی آهنگ‌سازی و اجرا در موسیقی کلاسیک ایران. پیش‌درآمد قطعه‌ای ضربی، موزون، بدون کلام و سازی است که به طور سنتی آغاز‌کنندۀ اجرای یک برنامۀ موسیقی کلاسیک ایرانی و معرف فضای کلی دستگاه یا آواز موردنظر است.
پیشاور | محمد رضا خسروی پیشاوَر، مرکز ایالت سرحدی شمال غربی پاکستان. این شهر با 773،218،1 تن جمعیت (1384ش / 2005م) در °34 و ´1 عرض شمالی و°71 و ´33 طول شرقی در 24 کیلومتری دهانۀ شرقی تنگۀ خیبر بر کرانۀ غربی رودخانۀ «بارا» از شاخابه‌های رودخانۀ کابل در شمال غربی پاکستان جای دارد
پیله‌سوار* |
پیشوا | محسن سلیمانی پیشْوا، نام بخش و شهر مرکز آن در شهرستان ورامین استان تهران: بخش پیشوا این بخش یکی از بخشهای سه‌گانۀ شهرستان ورامین است و از دو دهستان به نامهای بهنام سوختۀ جنوبی و عسگریه، و یک شهر به نام پیشوا و 48 آبادی دارای سکنه تشکیل شده است
پیشکوه | محسن احمدی پیشکوه، ناحیـه‌ای کوهستانـی در خاور رشته‌کوههای زاگرس، در باختر ایران که تقریباً با استان کنونی لرستان مطابقت می‌کند. در دورۀ مغول، سرزمینهایی که طوایف لر در آن می‌زیستند، به دو بخش لر بزرگ و لر کوچک تقسیم می‌شد
پیله‌وری | معصومه ابراهیمی پیله‌وَری، از پیشه‌های کهن و سنتی برای مبادلۀ کالا در جوامع قدیم، به ویژه جامعه‌های عشایری و روستایی ایران.
پیشکش | امیر جابری پیشْکَش، «تقدیمی» یا «هدیه‌»‌ای که شخص فرودست یا کوچک‌تر به شخص فرادست یا بزرگ‌تر می‌دهد. پیشکش در فارسی متأخر ممکن است برابر واژۀ پهلوی «dāšn» (داشْن / داشِن) باشد (شروو، III(1) / 73؛ نیز نک‍ : مکنزی، 194؛ بویس، 34؛ دورکین ـ مایسترارنست، 136).
تأبط شراً | آذرتاش آذرنوش تَأَبَّطَ شَرّاً، لقب یکی از شاعران صعلوک جاهلی به نام ثابت بن جابر. وی از قبیلۀ بنی سعد بن فَهْم، و مادرش اُمَیمه نیز از قبیلۀ فهم (شاخۀ بنی قَیْن) بود (ابوالفرج، 21 / 127).
پیوک* |
تابعیت | حمید گوینده تابِعیَّت، رابطه‌ای سیاسی و معنوی که شخصی را به دولت معینی مرتبط می‌سازد.
تابعی | ملیحه مهدوی تابِعی، تخلص چند شاعر که در سده‌های 9-11ق / 15-17م در آسیای صغیر، ایران و افغانستان می‌زیستند: 1. تابعی چلبی، از شعرای عثمانی قرن 10ق / ‌16‌م، اهل ادرنه. وی در زمان سلطنت سلطان سلیم خان می‌زیست
تابعین | احمد پاکتچی تابِعين، عنوانی برای نسلی از عالمان دينی که به درک پيامبر (ص) نايل نشده، اما اصحاب آن حضرت را درک کرده‌اند. اين اصطلاح در حوزه‌های مختلف از علوم اسلامی، از حديث و تاريخ گرفته تا فقه و تفسير اهميت داشته، و بيانگر مرحله‌ای از انتقال و نيز سامان‌دهی علوم اسلامی است.
ت | ملیحه مهدوی
تابوره | پرویز امین تابوره، استانی در تانزانیا و شهری به همین نام در مرکز آن. استان تابوره با 151 ،76 کم‍ 2 وسعت و 321 ،869،1 تن جمعیت (1384ش / 2005م)، در نواحی غربی بخش مرکزی تانزانیا جای دارد
تابوت | علی بلوکباشی تابوت، صندوقی چوبی یا فلزی که پیکر مرده را در آن گذارند و با مراسم تشییع به گورستان حمل کنند.
تاتار | عنایت الله رضا تاتار، یکی از اقوام آسیای مرکزی. این نام در متون اسلامی به صورتهای تتار و تتر نیز نوشته شده است (نرشخی، 36؛ گردیزی، 258؛ یاقوت، 1 / 191؛ شرف‌الدین، 54). این واژه در ادوار مختلف به معانی متفاوت آمده است
تاتارهای کریمه* |
تات | معصومه ابراهیمی تات، نام گرو‌ههایی پراکنده در نواحی شمالی ایران و کوهستانهای‌قفقاز و شهرهای‌جمهوریهای‌آذربایجان و داغستان. واژۀ تات را مردم ترک‌زبان به همسایگان غیرترک خود اطلاق می‌کردند.
تأثیر تبریزی | علی میرانصاری تَأْثیرِ تَبْریزی، محسن (1060-1131ق / 1650- 1719م)، از شاعران پارسی‌گوی اواخر دورۀ صفوی و ستایشگر برخی از شاهان این‌دوره مانند شاه سلیمان(د 1078ق) و شاه سلطان حسین (د 1140ق).
تابوت‌گردانی | علی بلوکباشی تابوتْ‌‌گَرْدانی، حمل و گرداندن تابوت‌واره‌های تمثیلی به قصد تشییع نمادین پیکرۀ شهیدان در آیینهای سوگواری.
تاتارستان | داوود باقروند ارشد تاتارِسْتان، از جمهوریهای خودمختار فدراسیون روسیه. این جمهوری با 836‘ 67 کمـ 2 وسعت و 329‘786‘ 3 تن جمعیت (1384ش / 2005م) در مرکز فدراسیون روسیه و در خاور بخش اروپایی آن کشور در قسمت میانی رود ولگا جای دارد.
تاج | روزبه زرین کوب تاج، کلاه جواهرنشانی که شاهان معمولاً در آیینهای رسمی دربار، به عنوان نشانه و نماد پادشاهی بر سر می‌گذارند.
تاج‌الدولۀ اصفهانی | صغری دودانگه
تاج | پریسا سنجابی تاج، تخلص، نام یا لقب چند شاعر پارسی‌گوی سدۀ ‌6ق / 12م: 1. تاج‌‌بخارایی، تاج‌الدین‌عمربن مسعود، ملقب ‌به برهان‌الاسلام و صدرالشریعه. وی از خاندان آل برهان (ه‍ م) و از بزرگان ماوراء‌النهر و‌ معاصر سلطان قلج طمغاج‌خان ابراهیـم و پسرش نصرت‌الدین قلج ارسلان عثمان...
تاج‌الدولةبن اسکندر* |
تاج‌الاسلام* |
تاج‌الافاضل | علی میرانصاری تاجُ‌ الْاَفاضِل، ابوسعد فخرالدین خالدبن ربیع کاتب طورانی هروی، دبیر، خوش‌نویس و شاعرپارسی‌گوی دربار سلجوقیان به‌ویژه دربار سلطان سنجر (سل‍ 511-552ق / 1117-1157م).
تاج‌الدین ابوالفضل* |
تاج‌الدوله، زیاربن کیخسرو* |
تاج‌الدین احمد غازی* |
تاج‌الدین التین‌باش* |
تاج‌الدین ابراهیم زاهد گیلانی* |
تاج‌الدوله تتش* |
تاج‌الدین بن حناء | مریم شمس تاجُ الدّینِ بْنِ حِنّاء، محمدبن محمد، مشهور به ابن‌حنا و ملقب به‌صاحب (640- 707ق / 1242- 1307م). او از میان خاندانی از رؤسای دولت ممالیک برخاست و جدش بهاء‌الدین ابن‌‌حنا و جد مادری‌اش شرف‌الدین صاعد فائزی، خود از وزیران وقت بودند.
تاج‌الدین بن محمد* |
تاج‌الدین بن قطب‌الدین* |
تاج‌الدین بن زکریا | اکرم مشهدی تاجُ الدّینِ‌ بْنِ ‌زَکَریّا، عَبشَمی‌ نقشبندی‌ حنفی‌ سنبهلی ‌(د ‌1050ق‌ / 1640م)، نوادۀ سلطان عثمانی، صوفی مشهور و از مشایخ سلسلۀ نقشبندیۀ هند. وی در سنبهل هند به دنیا آمد و در همان‌جا مقدمات علوم را فرا گرفت.
تاج‌الدین حسین* |
تاج‌الدین تبریزی | مجتبی تقدیسی تاجُ ‌‌الدّینِ تَبْریزی، علی بن عبدالله (677 – رمضان 746ق / 1278- ژانویۀ 1346م)، محدث و فقیه شافعی با گرایشهای صوفیانه.
تاج‌الدین شاه لر* |
تاج‌الدین علی بن انجب* |
تاج‌الدین حرب‌بن محمد* |
تاج‌الدین علیشاه | روزبه زرین کوب تاجُ ‌الدّینْ‌عَلیشاه(د ۷۲۴ق / ۱۳۲۴م)، وزیر‌ایرانی دو تن‌ از فرمانروایان ایلخانی، اولجایتو و ابوسعید بهادرخان. در منـابع فارسی و عربـی تاج‌الدین علیشاه را تبریزی و گاه جیلانـی خوانده‌اند
تاج‌الدین مکی | رضوان مساح تاجُ ‌الدّینِ‌مَکّی‌(د ربیع‌الاول 1066 / دسامبر 1655)، ‌فرزند احمد بن ابراهیم، معروف به ابن‌یعقوب، شاعر، کاتب و قاضی مالکی عصر والیان دولت عثمانی در مکه.
تاج‌الدین یلدز* |
تاج‌العلما | فرامرز حاج منوچهری تاجُ الْعُلَما، علی محمد فرزند محمد بن دلدارعلی نقوی نصيرآبادی (1262-1312ق / 1846-1894م)، فقيه و اصولی شيعی و نويسندۀ پرکار لکهنوی.
تاج‌العروس | رضوان مساح تاجُ الْعَروس، فرهنگ عربی به عربی سدۀ 12ق / 18م اثر زبیدی (د 1205ق / 1791م). تاج العروس من جو‌اهر القاموس خود شرحی است بر القاموس فیروزآبادی.
تاج‌القراء | فرهنگ مهروش تاجُ الْقُرّاء، محمود بن حمزة بن نصر کرمانی، مفسر، قاری و نحوی شافعی مذهب که در نیمۀ دوم سدۀ 5 و اوایل سدۀ 6ق می‌زیسته است. چنان که در برخی از منابع و نیز در مقدمۀ یکی از آثارش آمده، از دیگر القاب او برهان‌الدین بوده است (جنید، 406؛ حاجی‌خلیفه، 2 / 1541؛ ریو، 60). حاجی‌خلیفه لقب او را نورالدین نیز آورده است (...
تاج‌المآثر* |
تاج‌المصادر* |

دائرة المعارف بزرگ اسلامی

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

دائرة المعارف بزرگ اسلامی

ورود به سایت

ثبت نام