هفته گذشته نشستی با عنوان «واکاوی تجاری‌سازی علم و دانشگاه» از سوی مرکز تحقیقات سیاست علمی برگزار شد و کارشناسانی در این حوزه به ایراد سخن پرداختند؛ جلسه‌ای که بیانگر بخشی از نظرات موجود درباره ایده دانشگاه است. در این نشست میثم سفیدخوش عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی تهران، رضا امیدی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی، حسام سلامت دانش‌آموخته جامعه‌شناسی اقتصاد و سهیل توانا دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی نظرات خود را پیرامون این موضوع مطرح کرده‌اند. روزنامه «فرهیختگان» متن کامل این جلسه را منتشر می کند.
در این نوشته، نخست به خاستگاه و سرشت‌های بنیادی دانشگاه خواهم پرداخت و سپس رویکرد سیاست‌گذاران و خواست آنها از دانشگاه را بررسی خواهم کرد و به مفهوم پاسخ‌گوبودن دانشگاه می‌پردازم. در بخش پایانی، نقش دانشگاه در جامعه و چگونگی دستیابی به آن از راه آموزش و پژوهش دانشگاهی را بررسی خواهم کرد.
نشست «روند آموزش تاریخ در دانشگاه‌ها؛ مسائل و چالش» چهارشنبه 25 بهمن‌ماه در سرای اهل قلم برگزار می شود. «روند آموزش تاریخ در دانشگاه‌ها؛ مسائل و چالش» بررسی می‌شود
امروز ازیکسو با پایاننامههایی مواجهایم که در بسیاری از موارد رونوشتیاند ناشیانه از رونوشتهای دیگر و ازسویدیگر با کثیری از تألیفات با برچسب «علمیـپژوهشی» که اغلب بهکار افزایش پایه و رتبۀ اساتید می‌آیند تا تولید دانش. دانشجویانی که مشتاق جزوهنویسیاند و بسیاری دیگر که درس میخوانند تا صرفاً مدرک بگیرند و اندکی بر حقوقشان افزوده شود، حال بحث خرید و فروش مقاله، پایاننامه و مدرک تحصیلی که جای خود دارد.
یکی از عوامل اصلی توسعه در دانشگاه‌ها وجود هیات‌علمی تمام‌وقت، توانمند و کیفی است؛ توسعه و ارتقای کیفی دانشگاه هم بدون جذب هیات‌علمی تمام‌وقت و کیفی میسر نخواهد بود. بنابراین دانشگاه‌ها همواره مرکز توجه خود را بر جذب و اصلاح هرم هیات‌علمی قرار داده‌اند تا روی ریل توسعه کیفی قرار گیرند. در این میان دانشگاه آزاد اسلامی در کنار وزارت علوم توجه خاصی برای رسیدن به این مهم دارد تا زیرساخت‌های لازم برای توسعه کیفی بیش از پیش فراهم شود.
از دانشگاه انتظار می‌رود که برای سه گروه کارکرد داشته باشد؛ «جامعه»، «مدیران و مسئولان» و «استادان و دانشجویان». اگر دانشگاه نتواند در این سه جایگاه وضعیت را بهبود ببخشد، از کارکرد خود فاصله گرفته است. معتقدم، 14 عامل در ایران دانشگاه را از کارکرد خود دور کرده است:
"کرسی‌های آزاد اندیشی" از مواردی است که همه مسئولان نظام به ویژه مقام معظم رهبری بر اهمیت و ضرورت برگزاری آن در دانشگاه‌ها تاکید دارند. دانشگاه‌ها نیز بعد از مطرح شدن این موضوع تلاش‌های زیادی داشتند تا از تک صدایی شدن جلوگیری کرده و فضا برای فعالیت دانشجویان با عقاید و نگرش های مختلف را فراهم کنند، این در حالی است که با گذشت 15 سال اتفاقات روزهای اخیر نشان می‌دهد هنوز تأثیر واضح این کرسی‌ها بر جامعه هویدا نشده و جای سؤال دارد که چرا کرسی‌های آزاداندیشی هنوز به آن اندازه‌ای که بر آنها تاکید شده فعال و تاثیرگذار نیستند؟
وحدت حوزه و دانشگاه، دغدغه‌ای است که از زمان پیش از انقلاب همواره از سوی هر دو نهاد به شکل‌های مختلف طرح شد و پروژه‌هایی چون انقلاب فرهنگی، تولید علوم‌انسانی اسلامی، اسلامی کردن دانشگاه‌ها، تولید علم بومی و علم دینی و... را می‌توان برآیند این اندیشه تلقی کرد. در سالروز وحدت حوزه و دانشگاه کوشیدیم تا بار دیگر دغدغه محوری این پروژه را با دو نفر از اهالی اندیشه که هم فضای حوزه علمیه و هم حال و هوای دانشگاه را تجربه کرده‌اند به چند و چون گذاریم؛ اینکه دغدغه تعامل حوزه و دانشگاه از کجا کلید خورد؟ «وحدت» در این تعامل به چه معناست؟
«ساختار نظام دانشگاه ایرانی» چه تأثیری در ناکام ماندن ظهور «پرسشگری تاریخی» در آموزش رشتۀ تاریخ داشته است؟ «کانون اصلی تحقیق و ترقی هر رشته‌ای از دانش و فن و هنر دانشگاه‌ها می‌باشند. اما حقیقت این است که شعبۀ تاریخ دانشگاه‌های ما گرفتار فقر و افلاس علمی است... به‌تجربه دیده‌ام شاگردانی که دورۀ لیسانس تاریخ را تمام کرده‌اند با اصول نقد تاریخی آشنایی صحیحی ندارند و از مراحل عالی‌تر آن یعنی تعقل تاریخی، هیچ نمی‌دانند، در اقلیم تاریخ‌نویسی جدید ویلان و سرگردان‌اند.» (فریدون آدمیت)
علم دینی یکی از مساله‌های اساسی پیش‌روی دانشمندان و اندیشمندان کشور است که تاکنون تنها 20 نظریه از سوی موافقان به‌عنوان راه مطلوب حصول آن عرضه شده است. طبیعتا این حجم از نظریه‌پردازی نشان‌دهنده اهمیت فراوان بحث برای فضای علم در کشور است. خسرو باقری یکی از متفکرانی است که در این زمینه قلم پرکاری داشته و تاکنون سه کتاب «هویت علم دینی» «مناظره‌هایی درباره علم دینی» و به‌تازگی اثر «یک رویا و دو بستر، تنش‌زدایی از دانشگاه و علوم انسانی» را منتشر کرده است.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید