اخبار

چنان‌که از منابع کهن دریافت می­شود، تنکلوشا از جمله قدیمی­ ترین آثار مربوط به تنجیم است که بر اساس نجوم ایرانی و با عنایت به حکایات زمان اولیه تألیف خود یعنی دوره ساسانی سامان یافته است.

از افضل‌الدّین بدیل بن علی خاقانی شروانی، شاعر بزرگ قرن ششم، علاوه‌ بر دیوان و مثنوی ختم‌الغرایب، نامه‌هاو منشآتی به یادگار مانده است.

خاقانی از نظر پشتوانه‌های فرهنگی از برجستگان تاریخ شعر پارسی است، براین اساس و به سبب اهمیت شاهنامه فردوسی در غنای فرهنگی ـ ادبی متون پس از خود و نیز چند دلیل و انگیزه دیگر، آثار خاقانی از تلمیحات متنوع شاهنامه‌ای آکنده است.

سفینۀ تبریز (تألیف: 723 - 720 ه .) اثری بزرگ و دارای اهمیت تاریخی و فرهنگی بسیار است که از لابه لای آن می‌توان نکته‌های تازۀ فراوان را دربارة تاریخ ادبیات و فرهنگ ایران دریافت.

خوشبختانه پس از سالها تحقیق و تتبّع طاقت فرسا، از سوی سه تن از محقّقان سختکوش آذربایجان و از همکاران ارجمند مجلّه سفینه تبریز، محلِ تقریبی خانۀ خاقانی، در تبریزِ سدۀ ششم هجری مشخص شد.

خاقانی در دیوان خود از چه گفته است؟ چه نکات و ترکیبات و نازک‌اندیشی‌های بدیعی ارائه کرده است؟ تاریخ و اجتماع تا چه حد در دیوان او انعکاس یافته است؟ در کدام یک از قالب‌های شعری موفق‌تر بوده است؟ چه مضامینی در شعر او برجسته‌تر است و مخاطب امروزی با کدام یک از اشعار دیوان خاقانی مانوس‌تر است؟

شاهکارهای شاعرانه حاصل تجلی صادقانه اندیشه، تجربه و عاطفه هنرمندی است که با تخیل خود بیانی زیبا و موسیقایی را به جامعه همزبان تقدیم می‌کند. خاقانی شاعری خلوت‌گزین و گوشه‌نشین نبود که تمام انگیزه‌های شاعری خود را از درون بکاود و از دنیای آفاقی و قدرت‌های روزگار خود برکنار بماند. نمایش تجربه‌های این هنرمند با جلوه‌گری بی‌پروای عواطفش در شعرهایی ماندگار شده است که با ترکیب‌های خیالیِ بدیع و تازه‌ای تزیین شده‌‌اند.

سی‌وسومین نشست از مجموعه درس‌گفتارهایی درباره‌ی خاقانی به بررسی و «تحلیل رباعیات خاقانی» اختصاص داشت که با سخنرانی دکتر عبدالرضا مدرس‌زاده در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.

خاقانی در زمره شاعرانی قرار دارد که افکار و اشعارش ‌همواره در معرض نقد و نظر بسیاری قرار گرفته است؛ قضاوت‌هایی که گاه همسو و گاه متناقض بوده‌اند. قضاوت دیگران درباره خاقانی، به دو دسته متفاوت تقسیم می‌شود: یک بخش آن مربوط به گذشتگان است؛ کسانی که در تذکره‌ها شرح احوال شاعران را نوشته‌اند. یک بخش هم مربوط به معاصران می‌شود. طبعاً در بیشتر تذکره‌های قدیمی، نام خاقانی جزو شاعرانی آمده که درباره‌‌شان قضاوت شده است. البته کار تذکره‌نویسان، روی هم رفته، هم پر از اغراق است و همچنین از یکدیگر تقلید می‌کنند. نهایت آنکه به اغراق‌های قبلی مقداری اضافه کرده‌اند. به هر حال، هم در تذکره‌ها درباره خاقانی مطالبی هست و هم در بعضی از کتاب هایی که مربوط به علم بلاغت می‌شود.

قبل از هر چیز باید بگوییم سالروز تولد خاقانی، مثل بسیاری از بزرگان ما، معلوم نیست اگرچه برخی آن‌را، سوم ذیحجه 520 قمری می‌دانند. البته براساس برخی اسناد می‌دانیم که او در اول شوال سال ۵۹۱ قمری درگذشته است. برای بزرگداشت او معادل شمسی همین تاریخ را می‌توان در نظر گرفت.