اخبار

یکی از مهم ترین و در دسترس ترین منابع برای شناخت و مطالعه ابعاد گوناگون سیاسی، اجتماعی و هنری دوران اشکانی، سکه های باقی مانده از آن دوره است.

با آنکه اشکانیان نزدیک به پانصد سال حکومت کردند اما شواهد ناچیزی در خصوص زنان این دوره در دست است. زنان خاندان سلطنتی نیز، که معمولاً در بالاترین رده های اجتماعی کشور قرار دارند، از این قاعده مستثنی نیستند. با مطالعة منابع اندک یونانی و رومی و بررسی آثاری از قبیل سکه ها، نقش برجسته ها، الواح بابلی و چرم نوشته های اورامان می توان اطلاعات مفیدی دربارة ملکه ها و زنان خاندان سلطنتی به دست آورد.

استاد دانشگاه کیل معتقد است که نظام پادشاهی اشکانیان، توانسته بود که با بسط رواداری‌های سیاسی و فرهنگی، ساختار پادشاهی مشروطه را با تسامح و انعطاف‌پذیری و چابکی امنیتی بالایی به مدت نیم هزاره در منطقه مستقر سازد.

شاهنشاهی اشکانیان (۲۴۷ پیش از میلاد-۲۲۴ پس از میلاد) در تاریخ ایران به سبب رهایی بخشیدن ایران از تسلط بیگانگان، احیای دولت ملی و البته به سبب بلندمدت‌ترین سلطنت خاندانی که قریب به پنج سده به درازا کشید، اهمیتی بی‌نظیر دارند. پهناوری دولت اشکانیان در دوره اقتدار از رود فرات در بین‌النهرین تا هندوکش و از کوه‌های قفقاز تا خلیج  فارس را شامل می‌شد.

زاگرس مرکزی به عنوان پل ارتباطی و نقطه حایل بین دو بخش شرقی و غربی امپراطوری اشکانیان،تاکنون کمتر مورد توجه باستان شناسان و محققین قرار گرفته است.این محدوده جغرافیایی ،دارای کوههای مرتفع و دشت های میان کوهی بزرگ و کوچک ،مسطح و مرتفع و درهای کوچک و بزرگ است که با داشتن این ویژگی های منحصر طبیعی ،محل مناسبی برای مردمان این دوران فراهم آورده بود،تا استقرارگاهها و آثار فراوانی را از خود برجای بگذارند.

تاریخ سرزمین پارس که جایگاه والایی نزد هخامنشیان داشته، پس از هخامنشیان و تا زمان شاهنشاهی ساسانی، در هاله ای از ابهام پوشیده شده است. امروزه، تنها با پیدا کردن سکه های کسانی که در این دوران بر این سرزمین فرمانروایی می کردند، آگاهی های ناچیزی از تاریخ آن و میزان قدرت و استقلالش در آن دورۀ زمانی به دست آمده است. در زمان پادشاهی سلوکیان و اشکانیان، ادارۀ ایالت پارس بر عهدۀ فرمانروایانی بود که در دورۀ سلوکیان، خود را فرترکا و در دورۀ اشکانیان، با افزایش میزان قدرتشان، خود را شاه می نامیدند.

مهر از جملۀ آثاری است که با تحقیق در آن می توان به بسیاری از مجهولات و ناشناخته های تمدن اقوام و ملل دسترسی پیدا کرد. کهن ترین مهر از نوع استامپی با قدمتی در حدود 6000 ق.م در دهکده های نوسنگی میان رودان شمالی به دست آمده است. کهن ترین نمونه های مهر در ایران دارای نقوش هندسی ساده یا مخطط تزیینی و نقوش تلفیقی از خطوط مارپیچ، صلیبی، مثلث های کوچک و دوایر تو در تو هستند.

ارائۀ تصويري از وضعيت بازرگاني ايران در عصر اشكاني و چگونگي عملكرد آن در حوزۀ داخلي و خارجي، همچنين نقش اشكانيان و گروه‌های مختلف تجار ساكن در قلمرو آنان در بازرگانی بين‌المللي آن روزگار از جمله مسائلي است كه در پژوهش حاضر به آن توجه شده است.

آخرین نتایج کاوش ها و بررسی محتویات تابوت هایی که چندی پیش در همدان کشف شد، نشان از اسکلت یک زن و یک مرد دارد که قدمت آن به دوره اشکانیان باز می گردد.

در این جستار نویسنده کوشیده است روند مهمترین وقایع ایران را در مقطع تشکیل دولت ساسانی، با بیانی مستدل، موجز، روشن و انتقادی، توصیف و تحلیل نماید. از این رو، وی بحث خود را از ضعف ها و قوت های اشکانیان آغاز کرده، سپس علل تحرک سیاسی در ایالت پارس را بیان نموده، اصل و نسب ساسانیان و چگونگی مبارزات اردشیر را تا تأسیس حکومت متمرکز و سرتاسری در کشور یادآور شده، و نهایتاً با توضیح دستاوردهای پادشاه مذکور، به پایان رسانده است.