اخبار

بررسی میراث فرمانروایان گورکانی هند و همکاران مسلمان و هندو و زرتشتى و مسیحى آنان، اکنون بیش از یک سده است که بخش مهمی از پژوهش هایی را به خود اختصاص داده است که در طیفی از رویکردهای شرق‌شناسانه تا بومی‌نگاری را در بر می‌گیرند. در طول دهه‌های گذشته، این پژوهشها بیشتر بر بررسی این میراث در روزگار اکبر گورگانی متمرکز بوده‌اند و اکنون یک دهه‌ است که شماری از محققان به میراث روزگار بنیانگذار سلسله گورکانی هند، ظهیرالدین محمد بابُر (م۹۳۷قر ۱۵۳۰م) نیز توجه کرده‌اند. مقاله پیش رو بخشی است از پژوهش چندساله نگارنده درباره میراث این روزگار که می‌کوشد بازتاب اخلاقیات ایرانی در اندیشه و عمل بابُر را از رهگذر بررسی دو متن برنماید: بابُرنامه که زندگینامه خودنوشت نخستین فرمانروای تیموری هند است و رساله اخلاق همایونى نوشته قاضى اختیارالدین حسن بن غیاث‏الدین حسینى (م۹۲۸قر ۱۵۲۲م) که از جمله نخستین آثاری است که به نام بابر نوشته می‌شود و زمینه آشنایی او با میراث اخلاقی فیلسوفان ایرانی و از جمله آرای ابوعلی مسکویه را فراهم می‌کند. به نظر نگارنده، تلاش پیگیر بابُر براى توسعه زندگى اجتماعى ساکنان قلمرو حکومتش و توجه خاص او به مفاهیم شهر و باغ، در آشنایی او با چنین میراثی ریشه دارد؛ تلاش و توجهی که از آن به «استعاره بابُرى» یاد کرده‌ام؛ استعاره‌ای که در بازنمود جهان مطلوب بنیانگذار سلسله گورکانی مددیار ما تواند بود.