در مبحث زن به عنوان ناظر اثر هنری، بهرغم تحقیقات و مطالعات وسیع انسانشناختی و روانشناختی که اذعان به تفویق نسبی نیمکرۀ راست مغز در زنان دارد (و این خود موقعیتی برتر و مناسبتر در نقد و نظر بهویژه در جنبههای ادراک زیباییشناسانه آثار هنری بدانها میبخشد)، لیکن در این عرصه نیز نگاه مردانه مسلط است.
هنر در تمامی ابعاد از جمله شعر، ادب، معماری، در قالب فرمهایی انتزاعی چون مأذنه، گنبد، محراب… و نقوش هنری با تکیه بر ریاضیات و هندسه که در مراتب علوم دارای مرتبتی واسط میان معانی مجرد و مفاهیم مجسم عالم ماده بودند، اعجازها آفرید. معراج پیامبر(ص) در کنار تصویرگریهای بیمثال قرآن از بهشت و عوالم سماوی، زمزم هماره جوشندۀ خیال هنرمندان مسلمان شد تا آثاری را به تقلید از تصویر بهشت در قرآن خلق نمایند.
هنر در عامترین تعریف خود، ظهور و تجلی استعدادهای فطری و زیبایی طلب انسان در قالب آثار هنری است. در این نوشتار که از کتاب «نگرشهای اسلامی در مطالعات زنان» برگرفته شده، تلاش میشود تا به پرسشهایی از این قبیل پاسخ داده شود: آیا میتوان هنر را با جنسیت، که یک عرَض محسوب میشود، مرتبط دانست؟ آیا میتوان جنسیت را عاملی در ایجاد تمایز میان مفهوم و مصادیق هنر برشمرد؟ و یا میتوان با استناد به جنسیت، به تمایز میان هنرها قائل شد و هنر را به هنر مردان و هنر زنان تقسیم کرد؟
گسترش هنر اسلامی با الهامگیری و تأثیرپذیری از منابع بسیار ادوار پیشین، همچون هنر رومی، هنر اولیه مسیحی و هنر بیزانس میسر شد. چنانکه بعدها نیز تاخت و تازهای چادرنشینان مغول، زمینه ورود عناصر مختلفی از هنر آسیای مرکزی و هنر چین را به تولیدهای آثار هنر اسلامی فراهم کرد؛ اما در این میان تأثیر نشانگان هنر ایران باستان را بر هنر و معماری اسلامی نیز نمیتوان از نظر دور داشت. اثربخشی هنر و معماری ایران باستان با ویژگیهای خاص خود، با توجه به مجاورت سرزمین ایران با مراکز خلافت اسلامی آن دوران، فراتر از تأثیر مجموعه هنرهای سرزمینهای دیگر بوده است، تأثیری که نه فقط در هنر و معماری ایران پس از اسلام، که در تمامی گستره هنر اسلامی سرزمینهای دیگر نیز آشکارا مشهود و نمایان است.
هنری بلکه ایده اثر هنری بود و هست؛ طرح خلق یک اثر. شاید این نخستین بار است که در ایران به ایده، فکر و اندیشه آفرینش اثر هنری جایزه داده میشود؛ سرزمینی که بارها و بارها شنیدهایم که در آن به ایده، کم یا حتی بیتوجهی میشود و کم نبودهاند نخبگان و هنرمندانی که به جهت نادیده شدن طرحهای خلاقهشان کوچ کرده و رفتهاند.
مدیر تبلیغ و ترویج معاونت قرآن و عترت ارشاد اعلام کرد: جشنواره نقاشی «آیات» به میزبانی استان گلستان برگزار میشود و تاکنون ۹۱۷ اثر به دبیرخانه جشنواره ارسال شده است.
چه نسبتی میان تولید شیء زیبا با زیباـزیستن انسان در جهان وجود دارد؟ آیا تولید و مصرف کالای زیبا لزوماً زیباـزیستن را در پی دارد؟ آیا وضعیت هنر معاصر تنها نسبتی است که انسان میان هنر و معیشت برقرار ساخته است؟ در این مقاله با پیش نهادن این سؤالات و اشاره به نمونههایی از تولید در زیستجهانهای سنتی، بحثی در امکان گونهای نظام معیشتی زیبا و گذر از تولید و مصرف کالای زیبا به ساحت زیباـزیستن مطرح شده است.
عصر بالندگی و شکوفایی هنر ایران دوران سلجوقی و ایلخانی است و در زمان تیموریان به اوج می رسد. در حالی که از گذشته تاکنون مطالب بسیاری در مدح و ستایش صفویان گفته شده که بیشتر جنبه سیاسی دارد تا تحلیل و بررسی جدی در زمینه فرهنگ و هنر.
هنر بهعنوان شکلی از زندگی، نسبت تازهای میان اثر هنری، مخاطب، خالق اثر و جهانی که در آن اثر ارائه میشود را نمودار میسازد؛ عامل مشترک میان این مؤلفهها زبان است. مرزهای زبان بازتابانندۀ وضع واقع و بیانکنندۀ مرزهای جهان ما میباشد. چگونگی اندیشههای ما دربارۀ وضع امور و جهان توسط ساختار زبان تعیین میگردد. مشخصاً درک واقعیت فقط از طریق زبان میسر میگردد و اندیشیدن به جهان بیرون از نظام زبان غیرممکن است.
آمیختگی هنر و عرفان در دامن فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی از مباحث مهمی است که حتی بدون فهم آن، فرهنگ ایرانی اسلامی توصیف ناپذیر است. فرهنگ و جهان بینی حاکم بر جامعه ایران به هنر نیز مثل بسیاری از مقولات دیگر، رنگ قداست بخشیده و از این جهت آن را دیوار به دیوار و حتی همسان با آمیزه ها و تعالیم عرفانی قرار داده است.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید