1394/7/28 ۱۱:۵۰
کامران فانی، کتابدار و عضو فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی در نشست نقد و بررسی کتاب «دانشنامه فلسفه اخلاق» گفت: «دانشنامه فلسفه اخلاق» بهترین کتاب در حوزه اخلاق است و تا سال‌ها می‌تواند مرجع مناسبی برای پژوهشگران باشد.
پنجاه و نهمین نشست خانه نقد کتاب، به بررسی کتاب «دانشنامه فلسفه اخلاق» اثر دکتر ان‌شالله رحمتی اختصاص یافت. این نشست (دوشنبه 27 مهرماه) با حضور کامران فانی، پیشکسوت حوزه کتابداری، حجتالاسلام دکتر حمید شهریاری، متفکر و پژوهشگر حوزه اخلاق، دکتر ان‌شالله رحمتی، متفکر و مترجم اثر و مسعود صادقی، به عنوان دبیر نشست در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد.
فانی گفت: «دانشنامه فلسفه اخلاق» یکی از بهترین کتاب‌های حوزه اخلاق است. این کتاب یکی از دانشنامه‌های تخصصی به‌شمار می‌آید که می‌تواند پاسخگوی سوالات بسیاری از پژوهشگران حوزه فلسفه اخلاق باشد.
وی با اشاره به چاپ دانشنامه «دانش‌گستر» به عنوان یکی دانشنامه‌های عمومی اظهار کرد: تحقیقات نشان داده است، رواج انتشار دائره‌المعارف و دانشنامه در هر کشوری نشان از درجه کنجکاوی و علم‌دوستی اهالی آن کشور است. «اخلاق» نیز از حوزه‌هایی است که با سرشت و سرنوشت مردم یک کشور سروکار دارد و این نیاز باید با انتشار دانشنامه‌ها و کتاب‌هایی از این دست هموار شود.
فانی با بیان‌این‌که دانشنامه حاضر، ترجمه‌ای از دانشنامه پل ادواردز است، گفت: این دانشنامه در کنار دانشنامه «راتلج» و «استنفورد» بیشتر به مذاق ایرانی‌ها خوش آمده است. دکتر رحمتی، نیز به عنوان مترجم اثر از چنان ایثاری در راه فلسفه برخوردار است که می‌توان 30 اثر مطلوب و درخور از وی در فلسفه دید و مطالعه کرد. مترجم، مقدمه‌ای بسیار خواندنی بر این دانشنامه نوشته است که می‌تواند درآمد مناسبی برای ورود به مباحث کتاب باشد.
وی یکی از وظایف فلسفه‌های مضاف را بررسی مبادی نظری مسائل فلسفی دانست و افزود: مترجم در این کتاب علاوه بر مباحث مطرح شده از منظر ادواردز، 65 مقاله دیگر در حوزه اخلاق را ترجمه و به کتاب اضافه کرده است. این کتاب می‌تواند، سال‌ها مرجع مناسبی برای پژوهشگران باشد.
این کتابدار پیشکسوت، «نمایه» را کلید این کتاب دانست و گفت: متاسفانه این کلید در کتاب حاضر گم شده است و لازم و ضروری است که مترجم در چاپ‌های بعدی نمایه را به کتاب اضافه کند تا مسیر مطالعه آن از سوی خوانندگان راحت شود.
«اخلاق» استوارترین مبنای قابل اتکا
رحمتی گفت: با توجه به وضعیت بشر در قبال سنت‌های فکری و اختلاف‌نظرها و پیدا شدن شکل تکثری ادیان، استوارترین مبنایی که بشر می‌تواند به آن تکیه کند، «اخلاق» است. در جوامع دانشگاهی، استادان بحث «نسبی‌گرایی اخلاقی» را می‌پذیرند. باید به این نکته توجه کرد که پیش از این بین اخلاق و عرف و اخلاق و سنت، تمیزی وجود نداشت، جدی شدن مساله اخلاق برای من از مباحثی بود که در دانشگاه آن را مطرح کردم و همین امر انگیزه‌ای شد تا در زمینه فلسفه اخلاق کاری را به انجام برسانم.
این متفکر با بیان این‌که، اگر فلسفه حرفی برای گفتن دارد، باید از طریق اخلاق بیان کند، اظهار کرد: اصلاح در بین انسان‌ها نیز از طریق اخلاق است، منطق دین، نیز منطقی اخلاقی است و در کل اخلاق در تمام شئون زندگی ما سیطره دارد.
مترجم کتاب «معبد و مکاشفه» ادامه داد: ضعیف‌ترین کتاب‌ها در حوزه اخلاق تالیف میشود. این کتاب‌ها سرشار از مضامین تکراری است و یکسری توصیه‌هایی بدون مبنا در آن گنجانده میشود. در فرهنگ ما، زمینه‌هایی برای تفکر اخلاقی وجود دارد، اما کتاب‌های امروز آنها را بازیابی نمی‌کند.
رحمتی با اشاره به این‌که، از میان نحله‌های فلسفی «فلسفه تحلیلی» اهتمام بیشتری به «اخلاق» دارد، اظهار کرد: بهترین دانشنامه تخصصی «دانشنامه فلسفه پل ادواردز» است که در سال 1967 به چاپ رسیده است و بعدها خلاق‌ترین مباحث درباره فلسفه اخلاق در آنها به چاپ رسیده است.
وی با بیان این‌که دو بحث جدید با عناوین «بحث معرفت‌شناسی اخلاق» و «بحث روانشناسی اخلاق» به کتاب اضافه شده است، گفت: بنا نداشتم، موضوعات کتاب به صورت مرتب در کنار هم قرار بگیرد، بیشتر قصد دارم این کتاب به عنوان کتاب کمک درسی در اختیار پژوهشگران قرار بگیرد. چهار حوزه اصلی این کتاب، «فلسفه اخلاق»، «اخلاق هنجاری»، «روانشناسی اخلاق» و «فرا اخلاق» نام دارد.
درک مفاهیم جدید در پرتو گفتمان
حجتالاسلام دکتر حمید شهریاری، پژوهشگر نیز در ادامه نشست نقد و بررسی «دانشنامه فلسفه اخلاق» گفت: ما باید، وضعیت حوزه فلسفه اخلاق را بسنجیم و وضعیت جاری خودمان را در آن تببین کنیم. در حال حاضر در حوزه فلسفه اخلاق دچار نوعی مونولوگ هستیم و هیچ ارتباطی بین حوزه‌ها و سنت‌ها وجود ندارد. از طرفی با دانشنامه‌ای این‌چنینی مواجه هستیم که عده‌ای زحمت می‌کشند و آن را به فارسی ترجمه می‌کنند و از سوی دیگر در یک سنت دینی یک عده‌ای زحمت می‌کشند و این دو ارتباطی با یکدیگر ندارند.
وی ادامه داد: ما با یک سنت دینی مواجه هستیم که سنگ بنای آن در حوزه‌های علمیه گذاشته شده و ریشه هزار و چهارصد ساله دارد و توسط علمای تشیع و تسنن در حال تبیین است و مجموعه‌ای از گزاره‌های دینی را توصیف می‌کند.
شهریاری در ادامه سخنانش به برخی تحولات اخلاقی و حقوقی پرداخت و اظهار کرد: به قول «مکینتایر» فیلسوف حوزه اخلاق، سنت‌ها در حوزه معرفت‌شناسی در تعارض هستند و از یک دنیای دیگر، مفاهیم جدید اخلاقی سر می‌زند که حاصل زندگی در دنیای جدید و مدرن است. حالا باید به قول این فیلسوف این مساله را بررسی کرد که سنت‌ها چگونه توانستند از پس بحران بربیایند. اگر سنتی قوی‌تر باشد، می‌تواند به راحتی از پس این بحران بربیاید.
این پژوهشگر افزود: ما شواهدی داریم که نشان می‌دهد متون دینی ما به قرآن استناد کرده است. سنت نیز باید بتواند واجد محتوایی باشد که پاسخ متناسب با روزگار معاصر را بدهد. درک مفاهیم جدید در پرتو گفتمان است که اتفاق می‌افتد.
مسعود صادقی، دبیر این نشست نیز در سخنان کوتاهی گفت: ترجمه این دانشنامه در فضای کنونی، مرحمتی است که مترجم در حق فلسفه داشته است. برخی از مدخل‌ها را با متن اصلی تطابق دادم و نسبت به ترجمه خوب آن مطمئن شدم. «دانشنامه فلسفه اخلاق» در برخی حوزه‌ها نسبت به دانشنامه آنلاین «استنفورد» بسیار قوی ظاهر شده است.
منبع: ایبنا
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید