نامه احسان یارشاطر به رییس مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی

1392/6/30 ۱۲:۴۹

احسان یارشاطر سرویراستار دانشنامه ایرانیکا و بنیانگذار مرکز مطالعات ایرانشناسی دانشگاه کلمبیا نیویورک در نامه ای به کلظم موسوی بجنوردی از تلاش های وی درجهت انتشار دایره المعارف بزرگ اسلامی و دانشنامه های دیگر این مرکز تقدیر و تشکر کرد و با تاکید بر این که «مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی ملجاء و پناه همۀ دانشمندان محقق و کوشا شده است» نوشت: حتى اگر وزراتخانه‌ای با همۀ بودجه و سراسر کارمندانش راه شما را پیش می‌گرفت محال بود بتواند به چنین توفیق بی‌نظیر دسترس پیدا کند

احسان یارشاطر سرویراستار دانشنامه ایرانیکا و بنیانگذار مرکز مطالعات ایرانشناسی دانشگاه کلمبیا نیویورک در نامه ای به کلظم موسوی بجنوردی از تلاش های وی درجهت انتشار دایره المعارف بزرگ اسلامی و دانشنامه های دیگر این مرکز تقدیر و تشکر کرد و با تاکید بر این که «مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی ملجاء و پناه همۀ دانشمندان محقق و کوشا شده است» نوشت: حتى اگر وزراتخانه‌ای با همۀ بودجه و سراسر کارمندانش راه شما را پیش می‌گرفت محال بود بتواند به چنین توفیق بی‌نظیر دسترس پیدا کند.متن کامل نامه احسان یارشاطر به رییس مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی به شرح زیر است:

دانشمند فرهنگ‌پرور گرامی، جناب آقای کاظم موسوی بجنوردی

نامۀ لطف‌آمیز سرکار مرا شرمنده کرد. دیدم کار مختصری که بنده کرده‌ام و می‌کنم به هیچ رو با کارهای متعدد و متنوع و پر ارجی که حضرتعالی بانی و مجری آنها بوده‌اید درخور قیاس نیست. برنامه‌ای که جنابعالی طرح کرده‌اید و روز به روز به وسعت و گستردگی آن افزوده شده کاریست که حتى اگر وزراتخانه‌ای با همۀ بودجه و سراسر کارمندانش پیش می‌گرفت محال بود بتواند به چنین توفیق بی‌نظیر دسترس پیدا کند.

بنده البته می‌دانستم که مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی ملجاء و پناه همۀ دانشمندان محقق و کوشا شده است، و چه بسیاراند دانشمندان طراز اولی که در آن مرکز کارشنان سامان یافته و به خدمتی سودمند مشغول شده‌اند. با این همه از وسعت فوق‌العادۀ برنامه‌هائی که در حال اجراست یا بزودی شروع خواهد شد اطلاع کافی نداشتم و بسیار ممنونم که مرا لطفاً مطلع فرمودید. من برای وسعت نظر فراگیر سرکار نظیری نمی‌شناسم، چنانکه اهتمام جنابعالی در اجرای برنامه‌های گوناگونی که با دقت بسیار و توجه به نیازهای ایران و جهان طرح شده همتائی نمی‌بینم.

مرکزی که سرکار بنا نهاده‌اید مثل نعمتی است که خداوند از آسمان بر ملتی نازل کرده باشد. به خاطر دارم سال‌ها پیش زنده یاد سعید نفیسی که یکی از پرکارترین دانشمندان نسل گذشته بود دائرةالمعارفی را در قطعی نسبتاً کوچک آغاز کرد، ولی به جلد دوم نرسید. همچنین مرحوم سید حسن تقی‌زاده آرزوی ترجمۀ دائرةالمعارف اسلام را که به فرانسه و انگلیسی در اروپا طبع می‌شد به فارسی داشت و آن را با چند تن از فضلای کشور در میان نهاد، و با آنکه رئیس سنا بود و از قدرت اجرائی بی‌بهره نبود به هیچ‌رو عملی نشد و همچنان در بوتۀ آرزو فرو ماند. اما کارهائی که سرکار با پیش‌بینی و حسن قضاوت طرح کرده‌اید و به انجام رسانده‌اید در حکم معجزه است و به کارهائی که بشر عادی یا حتی بشر استثنائی به انجام آن موفق شود نمی‌ماند.

امروز ما هر مدخلی را که برای دانشنامۀ ایرانیکا انتخاب می‌کنیم اول از خود می‌پرسیم که آیا در دائرةالمعارف بزرگ اسلامی به حرفی که این مدخل در ذیل آن می‌‌آید رسیده است یا نه. اگر رسیده است شاد می‌شویم و از مطالب و منابع آن سود می‌جوییم. به راستی هم مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و کارهایی که انجام داده و می‌دهد یکی از افتخارات بی‌نظیر جمهوری اسلامی ایران است. امیدوارم سال‌های بسیار سایۀ سرکار بر سر این مرکز باقی بماند و برنامه‌هایی که شروع کرده‌اید همه با نظارت خودتان به پایان برسد.

باید از تأخیر در اظهار امتنان از نامۀ تشویق‌آمیز جنابعالی پوزش بخواهم. علت آن سفری بود به کالیفرنیا برای کوشش در کسب کمک مالی برای دانشنامۀ ایرانیکا.

با ارادت حقیقی و صمیمی

احسان یارشاطر