به بهانه انتخاب شهردارتهران / کامبیز نوروزی

1392/6/17 ۱۳:۲۵

انتخاب شهردار تهران در شورای شهر تهران ، سرانجام یافت و محمد باقر قالیباف نیز همانند رئیس شورای شهر ، احمد مسجدجامعی ،با اکثریتی ضعیف و شکننده انتخاب شد.در آنچه در این روزها در شورای شهر تهران گذشته است ، سه نکته مهم از نظر من قابل توجه است.

انتخاب شهردار تهران در شورای شهر تهران ، سرانجام یافت و محمد باقر قالیباف نیز همانند رئیس شورای شهر ، احمد مسجدجامعی ،با اکثریتی ضعیف و شکننده انتخاب شد.در آنچه در این روزها در شورای شهر تهران گذشته است ، سه نکته مهم از نظر من قابل توجه است.

1- چه در انتخاب رئیس شورا و چه در انتخاب شهردار ، رقابت فشرده و بسیار سرسختانه ای وجود داشت. هرچند که نتیجه هر دو انتخاب ممکن است برای عده ای خوشایند باشد و برای عده ای هم ناخوشایند ، اما مهمتر از نتیجه ، اصول قاعده بازی است. انتخاب هر دو سمت ، در جریان یک رقابت جدی وهمان مناسبات رقابتی انتخاباتی انجام شد . این امررا به سادگی از نزدیکی آرا و حرارت بالای فرایندهای انخابات هردوسمت می شود فهمید. این ویژگی به نظرم از پایه مهمتر از نتیجه انتخابات است. زیرا اولا نشان می دهد که انتخابات اصالتا و واقعا در داخل شورا انجام شده است نه این که از بیرون چیزی دیکته شده باشد. ثانیا حکایت از این دارد که تنوع گروه بندی‌های سیاسی در شورا به قدری است که مانع از تمرکز قدرت در دست یک جریان است. و... اینها ، فارغ از نتیجه انتخاب‌ها ، نشانه های قابل تاملی از پیشرفت‌های قابل اعتنا در ساختارهای سیاسی و اجتماعی جامعه و نظام در ایران برای تحقق بیشتر حقوق ملت و دمکراسی است.

2- به انتخاب محمدباقر قالیباف توسط شورای شهر ، حتما احترام می گذارم ، اگرچه انتقاداتی به او دارم. با این حال احترام به قانون مقدم وبالاتر از احترام به افراد است. با این مقدمه عرض می کنم که در مورد ایشان این ایراد قانونی که یک نفر نمی تواند بیش از دو دوره متوالی شهردار باشد همچنان به جای خود باقی است و مراجع قانونی باید تکلیف آن را روشن کنند.

3- اگرچه انتخاب شهردار در جلسه غیر علنی شورای شهر سابقه داشته است ، ولی این شیوه مغایر است با حقوق ملت. زیرا به زبان حقوقی ، انتخاب شهردار توسط شورای اسلامی شهر ، یک انتخاب " دو درجه" است. یعنی اول مردم اعضای شورا را انتخاب می کنند( انتخاب یک درجه) و سپس اعضای شورا از طرف مردم شهردار را انتخاب می کنند(انتخاب دو درجه). در این نوع نظام انتخاباتی از نظر حقوقی همه قواعد بنیادینی که بر انتخابات یک درجه حاکم است بر انتخابات دو درجه هم حاکم است . مانند حق انتخاب کردن و حق گردش آزاد اطلاعات .به این ترتیب مردم باید مستقیما وعلنا ببینند و بدانند که نمایندگان شورایشان برای انتخاب بعدی ( شهردار) چه می کنند.هیچ مصلحت ملی هم برای پنهانکاری وجود ندارد. حتی در مجلس شورای اسلامی هم که طبق قانون اساسی حق مداخله در تمامی امور کشور را دارد و حق قانونگذاری منحصرا در اختیار آن است ، در جلسه های غیر علنی هیچ تصمیمی گرفته نمی شود. خصوصا جلسه های رای اعتماد به وزرا که از نظر حاکمیتی بسیار مهمتر از شهردارند ، همه جلسات علنی است و طبعا فقط اخذ رای بصورت غیر علنی انجام می شود.خیلی از سنتهای نادرست و مقررات داخلی که در 10-11 سال گذشته در شورای شهر پایه ریزی شده اند باید متحول و با حقوق شهروندان سازگار شوند تا این نهاد حقوق اساسی بتواند جایگاهی را که در قانون اساسی دارد به دست آورد.