1392/3/25 ۱۱:۱۵
اعتراض‌هایی که در 2 هفتۀ گذشته ترکیه را دستخوش تحول قرار داده حداقل به منزله تلنگری بر پیکرۀ سیاسی حزب عدالت و توسعه است که در بازتعریف نقش‌های اجتماعی و چگونگی مواجهۀ با تنش‌های اجتماعی چه راهکارهایی را به کار گیرد تا بتواند در سیاست های آتی این حزب که داعیۀ رهبری ترکیه برای سال 2020 را دارد، نشانه‌هایی را فراهم کند.
تحولات دو هفتۀ گذشته در ترکیه این پرسش را مطرح کرده است که آیا اردوغان به دنبال تأمین مطالبات معترضینی که شب را در خیابان‌ها می‌گذرانند، هست یا خیر؟ این در حالیست که مشی سیاسی اردوغان در سالهای گذشته و همین‌طور در 2 هفتۀ اخیر که در آن اعتراضات در ترکیه هر روز بار جدیدی به خود گرفته و اکنون به یک شبه مناقشۀ سیاسی در بطن اجتماع ترکیه تبدیل شده است، نشان از این واقعیت دارد که اردوغان و همفکرانش تمایلی به عقب نشینی در سیاست‌ها و برنامه‌هایشان ندارند. با این حال این احتمال بسیار قوی است که حزب عدالت و توسعه به منظور سازگاری با شرایط موجود، رفع تنش‌های پیش آمده و همین طور دمکراتیک نشان دادن خود با سطحی از مطالبات برخورد مثبتی داشته باشند. این بدان معناست که نشست نمایندگان و رهبران گروههای مخالف که در ترکیه به اعتراض روی آوردند، می‌تواند تا اندازه‌ای منتج به نتایجی شود که نظر طرفین را در سطح حداقلی تأمین کند.
اگر تنش‌ها در بدنۀ اجتماعی ترکیه و آنچه به عنوان جنگ و کشمکش و تجمع خیابانی نام برده می‌شود، استمرار یابد، دو احتمال پیش رو خواهد بود:
اول اینکه اردوغان به سمت فرسایشی کردن معترضان و اجتماع آنها حرکت کند و نشانه‌هایی از انعطاف در سیاست‌هایش دیده نشود و در مقابل معترضان نیز همچنان در خیابان‌ها بمانند، اما به تدریج که دولت واکنشی به درخواست آنها نشان ندهد، از دامنۀ اعتراض‌ها کاسته شود.
دوم اینکه اگر معترضان همچنان مُصر بر ادامۀ حضور در خیابان‌ها باشند، در آن صورت این احتمال وجود دارد که اردوغان مبتنی بر مشی سیاسی‌اش، به سمت بسیج هواداران خودش در خیابان‌های شهرهای بزرگ ترکیه از جمله استانبول و آنکارا حرکت کند.
اردوغان بر این باور است که اجتماعات خیابانی نشأت گرفته از فرصت جویی احزاب مخالف نظیر جمهوری خلق و حرکت ملی برای به چالش کشاندن سیاست‌های اردوغان و عدالت و توسعه در عرصۀ داخلی و خارجی یکسال مانده به انتخابات ریاست جمهوری و انتخابات آتی پارلمانی در ترکیه است.
اما صرفنظر از اینکه ناآرامی‌های ترکیه چه ریشه و دلایلی دارد، مجموعه اعتراض‌هایی که در 2 هفتۀ گذشته ترکیه را دستخوش تحول قرار داده حداقل به منزله تلنگری بر پیکرۀ سیاسی حزب عدالت و توسعه است که در بازتعریف نقش‌های اجتماعی و چگونگی مواجهۀ با تنش‌های اجتماعی چه راهکارهایی را به کار گیرد تا بتواند در سیاست های آتی این حزب که داعیۀ رهبری ترکیه برای سال 2020 را دارد، نشانه‌هایی را فراهم کند.
با توجه به مجموعه تحولاتی که در 2 هفتۀ گذشته ترکیه را دستخوش بحران نسبی اجتماعی کرده است، این احتمال قوت دارد که حزب عدالت و توسعه در مسیر بازتعریف جدیدی از برخی مفاهیم سیاسی و اجتماعی و مدنی حرکت کند و چه بسا مجموعه تظاهرات‌های اخیر، راه را برای تغییرات در قوانین ترکیه از نظر مدنی، سیاسی و همچنین زمینۀ تغییر قانون اساسی را فراهم کند. چه آنکه اکنون به نظر می رسد احزاب مخالف با دست پُرتری در برابر درخواست‌های عدالت و توسعه ایستادگی می‌کنند.
به طور کلی ادامۀ کشمکش‌های سیاسی و اجتماعی در ترکیه به زیان این کشور ارزیابی می‌شود. به دلیل آنکه استمرار این تنش‌ها و به میدان آوردن طرفداران اردوغان، ترکیه را به ورطۀ ناامنی و یا برخوردهای اجتماعی سوق خواهد داد که دست کم در یک و نیم دهۀ گذشته سابقه نداشته است. این شکل از تظاهرات اساساً در ترکیه کم سابقه است و این مسئله ترکیه را از نظر اقتصادی، توریسم و تجارت در وضعیت ضعیفی قرار خواهد داد و زیان و تبعات آن گریبانگیر همۀ بخش‌های اجتماعی خواهد شد. به همین دلیل اردوغان تلاش می‌کند با درایت سیاسی در مسیر کاهش اعتراضات در ترکیه حرکت کند، ولیکن معترضان اکنون دامنۀ مطالبات‌شان را در حال گسترش می‌بینند و از سویی احزاب رقیب اعم از جمهوری خلق و حرکت ملی نیز تلاش می‌کنند امتیازهایی از عدالت و توسعه بدست آورند.
به طور کلی نگاه اردوغان آنست که این اعتراضات سازماندهی و هدایت شده است و باید در برابر خواست معترضان ایستادگی کرد. البته این بدان معنا نخواهد بود که حزب عدالت و توسعه با بخشی از مطالبات آنها موافقت نکند و یا انعطاف‌هایی را در برابر آنها نشان ندهد. چه آنکه اگر این نوع تظاهرات در ترکیه به مدل جدید اعتراضی تبدیل شود، در آینده پیش بینی می‌شود اعتراضات مشابه‌ای در برابر برنامه های دولت از سوی گروههایی نظیر کردها، علویان و حتی گروههای سیاسی ظهور و ترکیه را آبستن تحولات جدیدی کند.
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید