نشان زرین فرهنگ ایران / کاظم موسوی بجنوردی

1393/12/26 ۰۹:۳۷

یادی از «عبدالحسین زرین‌کوب» در نود ‌و دومین زادروزش در فرهنگ اسلامی عبارت مشهوری هست که: «الاسماء تنزل من السماء» یعنی اسم‌ها و نام‌ها از آسمان و عالم بالا فرود می‌آیند و جایگاه قدسی دارند و جویندگان حقایق، در آنها رازها و رمزهایی می‌یابند. «اسم» در کلام و عرفان، مرتبه خاص دارد و این عبارت هم مؤید همان مراتبی است که عارفان و واصلان در اسم تجلی یافته‌اند. برخی نام‌ها و شهرت‌ها در طول تاریخ، چندان با شخصیت صاحبان خود عجین شده‌اند که گویی قصدی جز اثبات مکرر حقایق ماورای اسم‌ها و نام و شهرت‌ها در میان نبوده است.

یادی از «عبدالحسین زرین‌کوب» در نود ‌و دومین زادروزش

در فرهنگ اسلامی عبارت مشهوری هست که: «الاسماء تنزل من السماء» یعنی اسم‌ها و نام‌ها از آسمان و عالم بالا فرود می‌آیند و جایگاه قدسی دارند و جویندگان حقایق، در آنها رازها و رمزهایی می‌یابند. «اسم» در کلام و عرفان، مرتبه خاص دارد و این عبارت هم مؤید همان مراتبی است که عارفان و واصلان در اسم تجلی یافته‌اند. برخی نام‌ها و شهرت‌ها در طول تاریخ، چندان با شخصیت صاحبان خود عجین شده‌اند که گویی قصدی جز اثبات مکرر حقایق ماورای اسم‌ها و نام و شهرت‌ها در میان نبوده است. چند سالی کمتر از یک قرن پیش، شخصیتی پا به عرصه وجود نهاد که نقش او بر لوح فرهنگ اسلامی و ایرانی بواقع «زرین کوب» بود. زنده‌یاد استاد عبدالحسین زرین کوب، از آنگاه که خود را شناخت تا واپسین دم زندگی، بر مسیر خرم و سرسبز نسیم جان بخش فرهنگ و ادب ایران پیوسته در کار غور و تعمق و تحقیق و تألیف و تدریس بود و هرگز قلم از دست نیفکند. کثرت آثار او، با نثر دلکش و شیوه جذابی که در تألیف داشت، به پهنای وسیع تاریخ و فرهنگ و تمدن ایرانی است و براستی مایه شگفتی است، بویژه از آن رو که کمتر موضوعی در این عرصه بس فراخ هست که توجه او را جلب نکرده باشد. آثار متنوع استاد زرین کوب، هریک حاکی از کوشش سخت او برای غور و تحقیق در موضوعات گوناگون و عرضه آن همه مطلب، در قالبی دلکش و زیباست و از این جهت، هر اثر او بواقع، «بحر در کوزه» است: هم پژوهشگران را به کار می‌آید و هم اهل مطالعه و دلبستگان موضوعات تاریخی و ادبی آن را جذاب و دلربا می‌یابند و راز این همه محبوبیت چشمگیر آثار او در نظر نسل‌های پی در پی روزگار ما در همین نکته نهفته است. زرین کوب دلبسته معانی بلند انسانی بود و فرهنگ و تمدن را «نه شرقی ـ نه غربی»، بلکه «انسانی» می‌دید و می‌خواست فرهنگ و ادب فارسی و ایرانی را نیز از همین منظر، مصفا و دل انگیز می‌نگریست و خود را پرورده چنان فرهنگ و آیینی می‌دانست که در «کارنامه اسلام» شناساند. گرچه او خود «دفتر ایام» را «نقش بر آب» می‌دید، اما او «تک درخت» عرصه معرفت و ذوق ایرانی بود و در لحظه‌های زندگی پر برکت خود، با «شعله طور» از «نردبان آسمان» فراز شد و به «جست‌و‌جو» نه فقط در «ارزش میراث صوفیه»، بلکه در «روزگاران» تاریخ ایران پرداخت و سرانجام همراه «کاروان حله»، «از کوچه رندان» گذشت و «پله پله تا ملاقات خدا» رفت.   

روزنامه ایران