دلیل تفاوت مساجد ایران با سایر نقاط جهان

1393/11/25 ۱۱:۰۸

عضو انجمن مفاخر معماری ایران با اشاره به تأثیر شرایط اجتماعی ،سیاسی و اقتصادی برمعماری ، دلیل تفاوت مساجد در ایران با سایر نقاط جهان را بسترهای شکل گرفته در آن دانست. شهریار یقینی مدرس معماری و عضو انجمن مفاخر معماری ایران در نشست معماری دوران معاصرانقلاب اسلامی که به همت پژوهشگاه میراث فرهنگی وگردشگری ، ایکوموس و دیگر نهادهای مرتبط برگزار شد گفت : در دوران معاصر با گذشت از یک مسیر طولانی شاهد تحولاتی گسترده در معماری و شهر سازی بوده ایم که از وقایع اجتماعی ، سیاسی و اقتصادی متأثر بوده است . به اعتقاد او وقتی تحولاتی از این جنس

عضو انجمن مفاخر معماری ایران با اشاره به تأثیر شرایط اجتماعی ،سیاسی و اقتصادی برمعماری ، دلیل تفاوت مساجد در ایران با سایر نقاط جهان را بسترهای شکل گرفته در آن دانست.

شهریار یقینی مدرس معماری و عضو انجمن مفاخر معماری ایران در نشست معماری دوران معاصرانقلاب اسلامی که به همت پژوهشگاه میراث فرهنگی وگردشگری ، ایکوموس و دیگر نهادهای مرتبط برگزار شد گفت : در دوران معاصر با گذشت از یک مسیر طولانی شاهد تحولاتی گسترده در معماری و شهر سازی بوده ایم که از وقایع اجتماعی ، سیاسی و اقتصادی متأثر بوده است .

به اعتقاد او وقتی تحولاتی از این جنس در یک جامعه پدید می آید در معماری و شهرسازی تأثیر مستقیم می گذارد.

این مدرس معماری با اشاره به ویژگی های معماری اسلامی ایرانی گفت : اگر اشعار شاعران ایرانی را مورد بررسی قرار دهیم چیزی که در نخست به آن خواهیم رسید مفهوم شعر ایرانی است که در تمامی شعر ها یکسان است،ولی در معماری این چنین نیست زیرا با دیدن هر اثر معماری به بستری می اندیشیم که این اثر در آن شکل گرفته است.

او تصریح کرد:به عنوان مثال یک مسجد در هند، چین ، ایران ، شام و ... یک شکل نیست زیرا در بستر های گوناگون ساخته شده است .

یقینی با بیان اینکه در دوران معاصر با گرایش های مختلفی در برخورد با معماری مواجه هستیم بیان کرد : دسته نخست گروهی هستند که به حفظ ارزش های ایرانی –اسلامی در معماری توجه دارند گرچه دستور العملی هم در این مورد وجود ندارد.

او افزود :گروه مقابل این گروه معمارانی هستند که با گستردگی ارتباطات و اطلاعات پیش رفته و در فضاهای مختلف متأثر ازخارج به کار می پردازند که البته این گروه بیشتر در کارشان تقلید می کنند و کارهای اصولی و با تکنیک انجام نمی دهد .

به اعتقاد یقینی گروه سوم معمارانی هستند که بیشتر به جنبه ساختمان سازی معماری توجه دارند و در کار ساختمان سازی به دنبال منافع و مقاصدی همچون ارزانی مصالح و سرعت می اندیشند.

او گروه بعدی را موج سوارانی نامید که بسته به شرایط روز فعالیت می کنند و معماری آنها بر طبق شیوه ها و مدل های روز است .

عضو انجمن مفاخر معماری ایران اظهار داشت:گروه پنجم نیز معمارانی هستند که به دنبال یافتن ریشه هایی در فرهنگ و سنت و تاریخ هستند تا بتوانند معماری را بر پایه آن استوار کننند .

این گروه که تعداد آنها کم هم نیست اگر چه حاصل کارهایشان با یکدیگر متفاوت است اما یک تفکر یکسان دارند و آن رسیدن به نتیجه ایده ال است .

یقینی افزود: متاسفانه آن چیزی که به عنوان معماری ایران معرفی شده تنها نمایی از معماری در شهر های اصفهان و یزد است که در کتابهای معماری نمایش داده شده و این در صورتی است که شهر های دیگر ایران مثل بوشهر ، کاشان ، اراک و ....نیز نمونه های منحصر به فردی از معماری را دارند .

وی خاطر نشان ساخت که تمامی این معماری ها ایرانی هستند ولی چون در بستر های متفاوت و متاثر از شرایط مختلف ساخته شده اند در شکل ظاهری متفاوت دارند.

سیداحمد محیط طباطبایی مشاور رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری دیگر سخنران این نشست بود که با طرح چند پرسش در خصوص سبک معماری به بیان مطالبی در خصوص معماری معاصرپرداخت .

او با اشاره مختصری به وقایع رخ داده در تاریخ معاصر ایران از دوران قاجار ، ناصری ، مشروطه ،ورود متفقین به ایران،ملی شدن صنعت نفت، پهلوی اول و دوم و...گفت: در تمامی این ادوار با گذشت زمان و شرایط موجود اجتماعی و سیاسی معماری معاصر ایران شکل گرفته و شهر سازی و معماری نوین جای خود را میان معماری سنتی ایران باز کرده است .

به گفته طباطبایی به عنوان مثال انقلاب مشروطه که یک حرکت سیاسی و اجتماعی در آن زمان تلقی می شده آنقدر در معماری معاصر موثر بوده که بعد از شکل گیری آن سینما ، هنرستان ، کتابخانه و ... در تهران ساخته می شود .

او خاطر نشان ساخت اگر چه معماری به مفهوم خاص در یک بنا دیده نمی شود امادر تمامی احوالات مردم نمایان است. مشاور رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی وگردشگری تصریح کرد:با کودتای پهلوی اول شکل جدیدی از شهر را می بینیم و دخالت نظام حکومتی را در شهرسازی مشاهده می کنیم که قبل از این فعالیت مستقیمی در این رابطه نداشت .

طباطبایی افزود:از سال 47 به بعد نیز فرم جدیدی از معماری در تهران شکل می گیرد و آن چیزی را که در این دهه ها می بینیم شاید به شکل یک بنای خاص نباشد اما در هر دوره ای بنا به ذائقه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مردم و حکومت، معماری خاص خودش را دارد .

او گفت: آن چیزی که اهمیت دارد این است که برای تشخیص خوب و بد بودن معماری در دوران معاصر قضاوت نمی کنیم بلکه به آثار آن که از تغییرات اجتماعی ، اقتصادی و ... نشان داردو در شهر سازی اتفاق می افتد توجه داریم.

به اعتقاد وی ، معماری شهر ها بازگو کننده وضعیت اجتماعی سیاسی و اقتصادی آنها هستند مانند معماری سلجوقی و قاجار که اولی نماد حکومت بر پایه اقتصاد پویا و دومی حکومتی ناپایدار است .

علیرضا قلی نژادعضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری دیگر سخنران نشست نیز گفت :به سادگی می توان در مورد معماری ایران و اسلام نظر داد اما آن چیزی که مهم به نظر می رسد این است که هیچ دستور العملی برای اجرای این سبک معماری وجود ندارد و تنها سلیقه افراد است که اعمال می شود .

وی مهمترین دلیل برگزاری این نشست را پرسش هایی مطرح کرد که محل اختلاف هستند .به اعتقاد این استاد دانشگاه ، در مورد معماری معاصر ایران 3 بحث مورد اختلاف وجود دارد که عبارتند از دوره، معاصر بودن و موضوع که همان معماری است .

او در ادامه گفت:معماری محدود به کالبد ، مصالح و فرم نمی شود و فلسفه پشت خودش را متصور می کند پس باید عمیق تر بررسی شود.

به اعتقاد قلی نژاد، مصوبه ای که بر معماری ایرانی –اسلامی بدون نظارت تأکید کند فایده ای ندارد .

قلی نژاد اظهار داشت : در بحث معماری معاصر به جای نقد باید اصول بررسی شود .

میراث فرهنگی