اخبار

مساجد یکی از مهم‌ترین نمادهای مهرازی اسلامی به شمار می‌آیند؛ نیایشگاه‌هایی كه در آن اوج هنر ایرانی به‌نمایش گذاشته شده و شهرتی جهانی دارد. درحال حاضر بسیاری از مساجد تاریخی ایران علاوه‌ بر ماهیت اصلی خود، یعنی محلی برای عبادت معبود یكتا، به جاذبه‌ گردشگری نیز تبدیل شده كه سالانه شاهد بازدید گردشگران داخلی و خارجی از این اماكن هستیم.

به نقل از پایگاه مسجد، سی‌ام مرداد ماه برابر با ۲۱ آگوست هر سال، روز جهانی مسجد نامگذاری شده است. در اجلاس وزیران امور خارجه کشورهای اسلامی تهران که ۷-۹ خرداد ۱۳۸۲هجری شمسی( ۲۸-۳۰ ماه می ۲۰۰۳ میلادی مصادف با ۲۷-۲۹ ربیع الاول ۱۴۲۴ هجری قمری) برگزار شد، نماینده ایران به این اجلاس پیشنهاد کرد تا سالگرد آتش زدن مسجدالاقصی توسط اسرائیل به عنوان روز جهانی مساجد تعیین شود که مورد پذیرش قرار گرفت.

انسان‌ها همواره از وسیله‌ای برای برقراری ارتباط استفاده می‌کنند تا بتوانند پیام خود را به دیگران برسانند. وسایل ارتباطی به مرور زمان تغییر یافته و پیشرفت کرده تا اینکه امروزه به صورت وسایل ارتباط جمعی همچون اینترنت و فضای مجازی، ماهواره، تلویزیون، مطبوعات و ... در آمده است.

مسجد به عنوانِ یکی از مهمترین نهادهای دینی - فرهنگیِ ایران در دورۀ قاجار، علاوه برکارکردهای دینی، دارای کارکردهای متنوعِ آموزشی، تربیتی، رسانهای، قضایی، نظامی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بود. آنچه در مقالۀ حاضر مورد بحث است، تعیین جایگاه و کارکردِ آموزشی مسجد در نظام آموزشی سنتی و نظام آموزشی جدید در دورۀ قاجار است.

تاریخ ایران عصر آل بویه (320- 447ق)، یکی از مهم ترین ادوار نقش آفرینی مسجد در ابعاد و زمینه های مختلف بوده است. «مسجد» به عنوان کارآمدترین نهاد دینی اسلام، در تداوم حیات اجتماعی ـ سیاسی مسلمانان به ویژه ایرانیان دوره ی دولت شیعی مذهب آل بویه، نقش محوری ایفاء کرده و در حقیقت به عنوان «ساخت قدرت» عمل کرده است. تاریخ تحولات سیاسی ـ اجتماعی ایران در این دوره تاثیرات بسیاری از مسجد و کارکردهای آن پذیرفته است.

مسجد به عنوان کارآمدترین نهاد عبادی سیاسی در اسلام، با کارکردها و تأثیرات سیاسی و اجتماعی بسیار در جامعۀ عصر آل بویه (320 - 447 ق)، عملاً به عنوان نهادی تأثیرگذار در ساخت قدرت عمل می کرد.

مسجد جامع تاریخانه دامغان یکی از مسجدهای قدیمی ایران است که برسر قدیمی‌تر بودن این مسجد و مسجد جامع فهرج یزد اختلاف نظر وجود دارد برخی بر این باور هستند که مسجد جامع فهرج قبلا آتشکده بوده که روی آن یک مسجد ساخته شده است درحالیکه مسجد تاریخانه از اول با کاربری مسجد ساخته شد. برخی دیگر این نظر را رد می‌کنند. اما هر دو طرف بر این باورند که مسجد تاریخانه یکی از قدیمی ترین مساجد ایران و منحصربه فردترین بنای تاریخی است.

همزمان با روز جهانی مسجد و بزرگداشت آن، کتاب‌های منتشر شده در حوزه نقش مساجد در تاریخ انقلاب اسلامی معرفی شد.

معماران و هنرمندان مسلمان در ساخت و طراحی مساجد نهایت ذوق و خلاقیت هنری خود را بی‌توجه به اجر مادی آن به کار می‌برند. معماری مساجد در ایران یک دنیا شور و هیجان و یک سکوت و آرامش باشکوه را به نمایش می‌گذارد که نماینده ذوق سرشار زیبایی‌شناسی است و منبعی جز ایمان مذهبی و الهام آسمانی نمی‌تواند داشته باشد.

امروزه کارکرد اجتماعی مسجد مورد غفلت واقع شده است و اگر این کارکرد در مساجد تقویت شود بسیاری از مشکلات اجتماعی و معضلات جامعه رفع می‌شود. مسجد پويا براي يك جامعه مسلمان بازوي كارآمدي به‌شمار مي‌رود، چون قادر است مسائل ديني را متناسب با شرايط و احوال زمان متحول كند و در اين‌صورت دين براي هر سوالي در هر زماني پاسخي خواهد داشت.