1393/11/11 ۱۳:۲۲
چهاردهمین فصل از کاوش‌های شهرسوخته درحالی با نتایج مهمی از کاوش‌های باستان‌شناسان به‌پایان رسید که صبح روز چهارشنبه (۸ بهمن‌ماه) سرپرست هیات باستان‌شناسی به همراه اعضای هیات به تشریح دستاوردهای چهاردهمین فصل کاوش شهرسوخته پرداختند. آنها تاکید کردند؛ عارضه هیدورسفالی، بیماری رایج مردم شهر سوخته بوده و خمیرو تنها سفال این محوطه باستانی است که شکل و نوع ساخت آن از ۵ هزار سال قبل تا به امروز تداوم داشته است.
پس از پایان چهاردهمین فصل حفاری‌های شهرسوخته، صبح روز چهارشنبه (۸ بهمن‌ماه) سرپرست و اعضاء هیات باستان‌شناسی شهرسوخته در موزه ملی ایران و در جمع باستان‌شناسان گزارش‌های این فصل از حفاری‌ها را به‌طور مشروح ارائه کردند.
چهاردهمین فصل از حفاری‌های شهرسوخته درحالی در منطقه مسکونی این محوطه باستانی تمرکز و تداوم یافت که باستان‌شناسان با کشف سازه‌های معماری ارزشمند، تعدادی دیوار قطور و همچنین چندین اتاقک در کنار دیوارهایی که متعلق به دوره چهارم استقرار (اواخر دوره مفرغ) است را شناسایی کردند.
این درحالی است که در دو گمانه در شمال دیوار اصلی مقادیر بسیار زیادی پارچه به‌دست آمد. چنانچه بزرگترین قطعه پارچه یافت شده در شهر سوخته به طول 60 سانتی‌متر و با عرض 40 سانتی متر گزارش شد.
«سید منصور سجادی» سرپرست هیات باستان‌شناسی شهر سوخته اما پس از 40 روز حفاری در یکی از مهمترین سایت‌های باستانی ایران به سفال‌های ناشناخته‌ای از دوره چهارم استقرار اشاره کرد که پیش از این مشابه این سفال‌ها در شهر سوخته مشاهده نشده بود.
او در این نشست اعلام کرد: «در طی 14 فصل کاوش باستان‌شناسی در شهر سوخته، نزدیک به 15 هزار متر مربع حفاری انجام گرفته که در فصل جدید سازهای در حدود 2500 متر وسعت شناسایی شد.» سازهای که دارای پلان معماری و به‌گفته سجادی تاحدودی ناشناخته است.
خمیرو؛ سفال 5 هزارساله بلوچ‌ها!
سرپرست هیات باستان‌شناسی شهرسوخته اما گونه‌های سفالی در قسمت شمالی گورستان شهرسوخته را کاملا متفاوت از قسمت‌های مرکزی دانست. به‌گفته او،سفال‌هایی که در قسمت شمالی گورستان به‌دست آمده نسبت به سفال‌های قسمت مرکزی کاملا متفاوت است. به‌طوری که سفال‌های قسمت شمالی ظروفی کاملا بزرگ، حجیم و دردار هستند.
او تاکید کرد، خمیرو یک نوع سفال شهرسوخته محسوب می‌شود که در قبور شمالی گورستان مشاهده شده است. این سفال را امروزه مردم بلوچ با همان سبک و سیاقی که 5 هزار سال پیش وجود داشته استفاده می‌کنند.
با این حال سجادی می‌گوید،اینکه چگونه این شکل و فرم خمیرو از 5 هزار سال پیش تاکنون تداوم پیدا کرده جای تامل است.
نمونه‌برداری از فضولات انسانی و حیوانی برای تشخیص انگل‌های شهرسوخته
«غلامرضا مولایی» دانشیار علوم پزشکی دانشگاه تهران یکی از متخصصان باستان‌انگل‌شناسی است که در چهاردهمین فصل شهرسوخته فعالیت داشت. او در این نشست اعلام کرد، در کاوش‌های شهرسوخته از اتاقکی که به‌نظر می‌رسید اصطبل است تعداد زیادی فضولات حیوانی (گوسفند و بز) جمع‌آوری شد تا با مطالعه و آزمایش به نوع انگل‌های شهر سوخته پی ببریم.
به‌گفته مولایی، هر چند که به‌دلیل ساختار خاک احتمال رسیدن پژوهشگران به انگل ضعیف است اما باتوجه به نمونه‌های متعددی که جمع‌آوری شده به‌نظر می‌رسد که نتایج قابل قبولی در این زمینه بدست آوریم.
با این حال این متخصص باستان‌انگل‌شناسی تاکید کرد که تا این لحظه هیچ انگلی در شهر سوخته شناسایی نشده است.
گورستان شهرسوخته، یکی از بزرگترین گورستان‌های هزاره سوم در خاورمیانه
باستان‌شناسان معتقدند گورستان شهرسوخته با 25 هکتار یکی از بزرگترین گورستان‌های هزاره سوم در خاورمیانه است. «حسین سرحدی دادیان» معتقد است، مواد فرهنگی که از گورستان شهرسوخته به‌دست می‌آید به‌دلیل لایه جوشی که دیوارهای آن دارد کاملا سالم است.
او اعلام کرد، امسال بیشترین فعالیت‌هایی که در کاوش‌های شهرسوخته انجام گرفته مربوط به بخش مسکونی بود و تنها 2 گمانه جدید در بخش گورستان ایجاد شد.
سرحدی با بیان اینکه عمق گورها از 50 سانت تا 3 متر و 6 سانت تخمین زده شده ادامه داد: « درحال‌حاضر 19 درصد از قبور در گورستان شهرسوخته ساده، 70 درصد از قبرها مربوط به قبور سردابه‌ای و 4 درصد از آنها به‌شکل کاسه‌ای است.»
باستان‌شناسان در این نشست تاکید کردند که بیشترین قبور گورستان شهرسوخته سردابه‌ای است. این درحالی است که مطالعاتی که روی این قبرها با توجه به شکل و فرم و اشیاء داخل آن انجام گرفته حاکی از آن است که اسکلت‌های درون آن مونث بوده‌اند و این موضوع همچنان موقعیت برجسته زنان در شهر سوخته را تایید می‌کند.
سفال‌های رنگارنگ موقعیت زنان را در شهرسوخته تثبیت کرد
«مریم رمضانی» انسان‌شناس، با حضور در چهاردهمین فصل حفاری شهرسوخته نتایج داده‌ها و اطلاعات استخوانی و دندانی که در 13 فصل توسط فرزاد فروزانفر مورد بررسی قرار گرفته بود را تایید کرد.
او گفت: «در شهر سوخته کالاهای کمیابی وجود دارند که بیانگر موقعیت برجسته زنان در شهر سوخته است. چنانچه امسال نیز تعدادی سفال پلی کرم (سفال رنگارنگ) که بسیار کمیاب است در قبور زنان شهر سوخته یافت شد.»
این درحالی است که فرزاد فروزانفر نیز در حاشیه این نشست و در گفت و گو با خبرنگار CHN به نقش زنان در اقتصاد شهر سوخته اشاره کرد. به‌گفته او، در طی 13 فصل کاوش باستان‌شناسان ایرانی و 9 فصل کاوش هیات ایتالیایی مهرها فقط در گور زنانی که رده سنی آنها از 22 تا 40 سال متغیر بود، یافت شد.
هیدروسفالی بیماری رایج مردم شهرسوخته!
اما رمضای با تاکید بر تایید مطالعاتی که پیشتر توسط فروزانفر انجام گرفته بود عارضه هیدروسفالی را بیماری رایج شهر سوخته دانست. او گفت: «درفصل چهاردهم کاوش‌های شهر سوخته، 3 نفر مبتلا به بیماری هیدروسفالی، یک نفر با عفونت پوستی، یک فرد با چسبندگی مهره کمر و یک کشیدگی دندان شناسایی شد.»
او همچنین تاکید کرد، میانگین سنی مردمان شهر سوخته بالا نیست و تنها یک زن با سنی بیش از 45 سال مشاهده شده است. به‌گفته این انسان‌شناس، مردم شهر سوخته از قامت متوسطی برخوردار بودند به‌طوری که میانگین قد خانم‌ها از 160 تا 165 و میانگین قد آقایان از 165 تا 170 برآورد می‌شود. در میان زن صاحب چشم مصنوعی استثنا محسوب می‌شود چراکه قامت او از 176 تا 180 سانتی‌متر تخمین زده می‌شود.
این انسان‌شناس در بخشی از سخنرانی خود به آغاز آزمایشات ژنتیکی از نمونه‌های مطالعاتی شهر سوخته اشاره کرد که مراحل مقدماتی آن آغاز شده و این مطالعات وارد مرحله تازه‌ای شده‌است.
خبرگزاری میراث فرهنگی
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید