دیدار کمیته علمی نهضت جنگل با آیت الله هاشمی رفسنجانی

1393/9/26 ۰۹:۲۲

به دنبال برگزاری مراسم نکوداشت میرزاکوچک جنگلی در واحد لاهیجان، جمعی از اعضای کمیته برگزاری این مراسم به همراه اعضای بازشناسی نهضت جنگل در محل مجمع تشخیص مصلت نظام با حضرت آیت الله هاشمی رفسنجانی دیدار نمودند. در این دیدار صمیمانه حضرت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی قیام میرزاکوچک خان را یک موضوع مهم تاریخی، اسلامی و ملی خواند و گفت: اسناد ذیقیمتی از این قطعه تاریخی وجود دارد که باید جوانان، دانشجویان و مردم با آن آشنا شوند.

به دنبال برگزاری مراسم نکوداشت میرزاکوچک جنگلی در واحد لاهیجان، جمعی از اعضای کمیته برگزاری این مراسم به همراه اعضای بازشناسی نهضت جنگل در محل مجمع تشخیص مصلت نظام با حضرت آیت الله هاشمی رفسنجانی دیدار نمودند. در این دیدار صمیمانه حضرت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی قیام میرزاکوچک خان را یک موضوع مهم تاریخی، اسلامی و ملی خواند و گفت: اسناد ذیقیمتی از این قطعه تاریخی وجود دارد که باید جوانان، دانشجویان و مردم با آن آشنا شوند. رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با تشریح اوضاع سیاسی زمان نهضت جنگل گفت: خیلی‌ها تلاش کردند با بدنام کردن میرزاکوچک‌خان، نهضت او را خاموش و در تاریخ فراموش کنند و این مانند کاری است که قاجاریه درباره امیرکبیر کردند. هاشمی رفسنجانی با یادآوری علاقه‌ی طلبه‌های مبارز به زندگی شخصیت‌های چون امیرکبیر و میرزاکوچک خان، گفت: به خاطر کینه‌های سیاسی پهلوی از قاجاریه، در خصوص تشریح کارهای امیرکبیر حساسیت نداشتند، اما ابا داشتند که نهضت جنگل به عنوان یک اقدام انقلابی و اسلامی بازگو شود. وی با ارائه تحلیلی از چرایی ترس استعمار و استبداد نسبت به شناخته شدن میرزاکوچک خان در جامعه، گفت: ترس از اقدامات روحانیون انقلابی، باعث شد که برای بیان زندگی این سید شهید، به تحریف و سانسور روی آورند. هاشمی رفسنجانی با اشاره به فیلمی که درگذشته برای رئیسعلی دلواری ساختند، گفت: خوب است از قابلیت‌های هنر برای نشان دادن اهداف، برنامه‌ها و اقدامات میرزاکوچک خان بیشتر استفاده شود که می‌تواند الهام بخش باشد. رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، جهل جامعه را بهترین وسیله حاکمان برای سرکوب قیام‌ها دانست و گفت: آگاهی، بهترین آینده را برای جوامع ترسیم می‌کند و جوانان آگاه بهترین سرمایه در رسیدن به این هدف هستند. وی افزایش رشد آگاهی را مرهون انفجار اطلاعات خواند و گفت: مردمی که آگاه شوند با زبان منطق مسایل خود و جامعه را حل می‌کنند. هاشمی رفسنجانی در ادامه سخنان خویش به تلاش‌های استعمار و استبداد به عنوان دو لبه‌ی قیچی در چپاول منابع ملت‌ها اشاره کرد و گفت: اگر چه این دو با امیدواری به حضور تندروها، برای دوام خویش امیدوارند، اما روزی که جوانان اسلامی مسلح به دانش و آگاهی شوند، هیچ دشمنی توان مقابله با آنان را ندارد. رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام افزایش گروه‌های تروریستی را برنامه تنظیم شده استکبار و استعمار برای انحراف قیام‌های مردمی در جوامع انسانی و بویژه کشورهای اسلامی خواند و گفت: در منطقه ما تروریست‌ها زایده‌ی حضور استعمار و استبداد هستند. وی مبارزه با گروه‌های تروریست را سخت، اما امکان‌پذیر دانست و گفت: باید عقلای اسلام از بدنام کردن مسلمان جلوگیری کنند که مردم را به نام دین آواره می‌کنند و می‌کشند. هاشمی رفسنجانی اتفاقات سال‌های اخیر مصر را مصداق روشن همکاری مثلث شوم استکبار، استبداد و تندروها توصیف کرد و گفت: مردم مصر که سابقه‌‌ای بسیار درخشان در تمدن انسانی و فرهنگ اسلامی دارند، برخاستند و انقلاب کردند، اما دیدید که چگونه تندروها قیام مردم را منحرف کردند که منجر به برگشت نظامی‌ها و تبرئه مستبدین شد. رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با یادآوری شرایط ایران در سال‌های اول پیروزی انقلاب اسلامی، گفت: حضور مردم و رهبری بی‌نظیر امام(ره)، فرصت و میدان را از دست تروریست‌ها گرفتند که به دنبال تجزیه کشور و شورش‌های کور بودند. وی با مقایسه مبارزات مردم افغانستان، عراق، لیبی و یمن با انقلاب اسلامی در ایران، گفت: دو ویژگی مردمی بودن و رهبری امام، مبارزه و پیروزی مردم ایران را با تشکیل انقلاب اسلامی از دیگر قیام‌ها متفاوت کرد. در آغاز این دیدار آقای دکتر کیانی گزارش مستند از نهضت جنگل و چگونگی افزایش تدریجی اسناد مربوط به میرزاکوچک‌خان جنگلی ارائه کرد و آقای اصغرنیا به بیان دیدگاه‌های خویش درخصوص اهمیت آشنایی دانشگاه‌ها و دانشجویان با اقدامات سید مظلوم، میرزاکوچک‌خان پرداخت و چند بند از مرام‌نامه نهضت جنگل را خواند.

دکتر کیانوش کیانی هفت لنگ، رئیس کمیته علمی نهضت جنگل گفت: نخست از حضرت آیت ا ...  هاشمی رفسنجانی، ریاست محترم مجمع تشخیص مصلحت نظام که این فرصت را در اختیار اعضای مرکز بازشناسی نهضت جنگل قرار دادند، صمیمانه سپاسگزاریم. همچنین مقدم همۀ عزیزانی که در این مجلس شرف حضور دارند را گرامی می‌داریم.
از اردیبهشت 1294 ش و با رهسپار شدن میرزا کوچک خان به سوی رشت، نهضتی آغاز شد که در روز دوشنبه 11 آذر ماه 1300 ش، پس از حدود شش سال و نیم، با شهادت «سردار جنگل» و مقارِن با چهل و سه سالگی، آن رادمرد، به ظاهر پایان یافت هر چند که بعدها، آمال و آرزوهای او و یاران وفادارش، در جنبش‌های اجتماعی ایران و بویژه در انقلاب اسلامی تداوم و تبلور یافت.
احمد شاه، در سال 1288 شمسی، به سلطنت رسید و در سال 1290 ش برای رفع بحران‌های مالی ایران، مستشاران مالی امریکا را به ریاست شوستر به ایران آورد. دولت تزاری روسیه، با تهدید و هجوم نظامی به سوی ایران برای برکناری شوستر، دو بار اولتیماتوم داد. مجلس دوم شورای ملی به اتفاق آرا، اولتیماتوم‌ها را رد کرد. با آنکه دولت ایران تقاضای روس‌ها را پذیرفت و شوشتر را برکنار کرد، سپاهیان روسیه تزاری از تبریز و رشت وارد ایران شدند و به جلب ، حبس ، تبعید و کشتار مبارزان میهن خواه دست زدند. ازجمله کسانی که بر اثر فشار روس‌ها در سالهای 91-1290 ش از طرف نظمیه ایران به پنج سال تبعید از رشت به تهران و محرومیت از سکونت در زادگاهش محکوم شد، «یونِس» معروف به «میرزا کوچک» فرزند «میرزا بزرگ» بود. وی که با آزادیخواهان رشت، علیه محمد علی شاه در سال 1287 ش با مشروطه خواهان همکاری داشت، همگام با بسیج قوای ملی رشت برای تصرف پایتخت، به مجاهدان پیوست و در فتح تهران شرکت جست. در سال 1289 ش هنگامی که محمدعلی شاه مخلوع به دستیاری روس‌های تزاری، عُمال خود را به قصد تصرف ترکمن صحرا به ایران گسیل داشت، میرزا، داوطلبانه به قوای دولت مشروطه ایران پیوست و به جبهه رفت و در جریان جنگ تیری که در زیر شانۀ این مجاهد و سرباز شجاع، نشسته بود،مجروح و پس از دستگیری به تهران تبعید شد. جنگ جهانی اول و اشغال شمال و جنوب ایران به وسیلۀ روس و انگلیس، فقر، بیکاری، ناامنی، فساد حاکمان، سراسر ایران را دچار هرج‌و‌مرج ساخت. در این سالها دولت مرکزی، بسیار ضعیف و حتی از شهرهای نزدیک پایتخت نیز بی‌خبر بود. حاکمان واقعی ایران، سفرای روس و انگلیس و قنسول‌های این دو سفارتخانه بودند. میرزا در تهران به این نتیجه رسید که اگر مقاومت مسلحانه‌ای در برابر تجاوز بیگانگان به وجود آید، قطعاً موجب کاهش فشار بر ملت ایران خواهد بود. «نهضت جنگل» که از چنین تفکری نشأت می‌گرفت پیش و بیش از همه، با نیروهای خارجی مداخله‌گر در امور ایران و با نیروهای داخلی متکی بر سیاست بیگانه، به مخالفت برخاست و ماهیتی ضد استعماری، ضد استثماری، ضد استبدادی و ضد ارتجاعی بخود گرفت. به عبارتی نهضت جنگل، واکنش طبیعی در برابر دخالت و سلطه دولتهای روس و انگلیس در ایران طی دو قرن گذشته بود.
وی در ادامه افزود: علاوه بر مبارزه با تجاوز بیگانگان، احیای مشروطیت و انعقاد مجلس با وکلای حقیقی و تشکیل دولت ملی از خواسته‌های اساسی نهضت بود. در طول عمر شش سال و نیمه نهضت جنگل، وقایع بسیار مهمی مانند تعطیل شدن مجلس شورای ملی دوره سوم بر اثر تجاوز بیگانگان به داخل ایران، مهاجرت رجال ملی و تشکیل حکومت موقت ملی در کرمانشاه و انقلاب 1917 روسیه رخ داد. نهضت جنگل، طولانی‌ترین انقلابی است که در تاریخ مبارزات مسلحانه ضد استعماری و آزادی خواهانۀ مردم ما به ثبت رسیده است. با این همه تا قبل از انقلاب اسلامی ازجملۀ مبهم‌ترین، ناشناخته ترین و گمشده‌ترین حوادث تاریخی میهن ما محسوب می‌شد.
 دکتر کیانی اظهار داشت: تا جائیکه حتی بزرگانی به این نهضت نام «غائله» داده و به مبارزان «اتهام متجاسر و راهزن» می‌زدند و علیه آنها شعر می‌سرودند! در حالیکه نهضت جنگل، تبلور آرزوهای تاریخی ملت ایران بود که در گیلان اتفاق افتاد و بغض فروخفته‌ای بود که در جنگل ترکید. میرزا کوچک خان در راه تحقق این نیت قدم پیش نهاد. در محیط مساعد گیلان که مردمی پیش‌رو و آماده مبارزه داشت به * کانون مقاومت پرداخت و به افشاندن بذر انقلاب دست زد و در مدت کمی به توفیقاتی دست یافت. دو اتفاق بزرگ در قرن بیستم رخ داد، یکی پیروزی انقلاب اسلامی ایران که دیوارهای بلند سانسور و ناآگاهی و بی‌خبری از گذشته را فروریخت و بعدها فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی موجب شد که تا حدودی درِ آرشیوهای بسته بر روی پژوهشگران باز شود و با انجام پژوهش‌های بنیادی تا حدودی چهرۀ زرین و نورانی این نهضت و رهبری آن غبار روبی شود و اهداف انقلابی و اسلامی این نهضت بر همگان آشکار شود. راز و رمزهای همچنان مکتوم و ناگشوده نهضت، موجب شد تا آقای محمد حسن اصغرنیا و تعدادی از یاران همدل و همسو، مرکز بازشناسی نهضت جنگل را به عنوان یک «سمن» یا سازمان مردم نهاد، به منظور بررسی‌های مستند و علمی اهداف و عوامل، رویکردها و آسیب شناسی نهضت به ثبت رساندند و با برگزاری نشست‌های علمی متعدد در دانشگاه‌ها و مراکز علمی کشور انتشار کتاب‌ها و نشریات با همکاری دستگاه‌ها و نهادها ازجمله سازمان اسناد ملی ایران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران، شورای شهر اسلامی رشت، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی رشت شهید بهشتی دانشگاه گیلان، بنیاد شهید انقلاب اسلامی و دانشگاه آزاد اسلامی در سراسر کشور، سعی و تلاش خود را در جهت روشنگری‌های بیشتر بویژه برای نسل جوان دربارۀ این نهضت بزرگ تاریخی متمرکز نمودند.
وی گفت: مرکز تا کنون دو کتاب ازجمله بلوشویک ها در گیلان نوشتۀ ولادیمیر گنیس ترجمۀ سید جعفر مهرداد ، از زبان فرانسه به فارسی و کتاب مداخلات شرمگینامه اتحاد شوروی در نهضت جنگل نوشته موئیس پرسیتیس از متن انگلیسی به فارسی توسط اینجانب منتشر و آماده نشر نموده است.
یادآوری می‌شود این کتاب توسط محققی روسی و با استفاده از اسناد آرشیوهای مسکو، باکو، تمسک و تاشکند در مدت 15 سال نوشته شده است. همچنین تعدادی کتاب تحقیقی ـ تألیفی ازجمله مدخلی بر بازشناسی نهضت جنگل، روزشمار نهضت جنگل درآمدی بر شخصیت، آرا، مکاتبات و نامه‌های میرزا، سردار قبیله شقایق و نهضت جنگل به روایت تصویر، سرود سبز رهایی  و مجموعه اشعاری دربارۀ میرزا و دکتر حشمت با خوشنویسی استاد امیر خانی به چاپ رسیده است.
در برنامه‌های آتی، علاوه بر تداوم کارهای پژوهشی، علمی، فرهنگی در صددیم تا با بهره‌گیری از داستان نویسی برای کودکان، تدوین سناریو برای فیلم‌های مستند داستانی و سینمائی، طراحی، نقاشی، خوشنویسی و سایر عرصه‌های هنری قدم در گسترش هرچه بیشتر پیام این نهضت مردمی بگذاریم، زیرا معتقدیم که اهداف، آرمان‌ها و پیام‌های نهضت جنگل امروز هم، می‌تواند مورد توجه باشد. نگاهی کوتاه به مرامنامۀ نهضت جنگل تفاوت نگاه طلبه‌ای انقلابی و را نزدیک به یک قرن پیش، را با نگاه مرتجعانه و ضداسلامی و ظالمانه قرائت‌هایی که امروزه به نام اسلام در منطقه شاهد هستیم، بخوبی آشکار می‌سازد و این موجب افتخار و سربلندی ملت ایران است که اینگونه پیشتاز و پرچمدار اسلام انقلابی، مردمی، عدالت‌محور، اعتدال‌گرا، ضد ظلم و جهل و بی‌خردی است.
در پایان یاد شادروانان استاد خمامی زاده، دکتر عنایت الله رضا و دکتر میرابوالقاسمی از اعضای مرکز بازشناسی نهضت جنگل که  وجود گرانقدرشان پشتوانه محکمی برای این مرکز بود، و اینک رخ در نقاب خاک کشیده اند را گرامی می‌داریم. از صبر و حوصله‌ همه شما عزیزان سپاسگزارم.
سپس آقای محمد حسن اصغرنیا مسئول مرکز بازشناسی نهضت جنگل
با اشاره به اینکه در آستانۀ نود و چهارمین سالگرد شهادت (یونس انقلاب)، میرزا کوچک خان جنگلی که یکی از شخصیت‌های انسانی تاریخ معاصر هستیم که با الهام از آموزه‌های دینی و ملّی در یکی از مقاطع تاریک تاریخ کشورمان قدعلم کرد و با یاورانش نهضتی را بنیاد نهاد که پایه هایش بر بینش عمیق اعتقادی و آینده‌نگری وحدت اسلامی پایه‌ریزی شده بود تا آنجا که توانست با 27 نفر کمیته اتحاد اسلام را در گوشه‌ای از ایران در گیلان به نام نهضت جنگل سامان بخشد و در این راه سرش را فدای قدم حضرت دوست کرد و در 43 سالگی سمبل مقاومت و ایثار شد و برای انقلابیون قبل از پیروزی انقلاب اسلامی نمونه و الگویی برای نسل امروز در حق طلبی، وطن دوستی و دوست‌یابی و دشمن شناسی و مبارزه با هر سلطه‌گر خارجی و خائنین داخلی و جاسوسان چند جانبه گردید. وی افزود: مرامنامه نهضت جنگل اوراق زرّینی بر اسناد افتخار آمیزان افزوده است که همه ایرانیان را دعوت به همدلی و هم‌صدایی و همراهی می‌کنند و مذهب و قومیّت و زبان مانعی در وصول به اهداف نهضت نمی‌تواند باشد.