1399/6/10 ۰۴:۳۰
همایون صنعتی‌زاده از شخصیت‌های یگانه تاریخ ایران در یكصد سال اخیر است. انسانی چندوجهی با توانایی‌های خارق‌العاده و استثنایی. تنوع كارهای او چنان گسترده است كه در یك یادداشت نمی‌توان به تمامی آنها پرداخت و تنها شاید به رئوس برخی از آنها می‌توانیم اشاره كنیم.
همایون صنعتی‌زاده در خانواده‌ای بالید كه با كتاب، فرهنگ، اجتماع و سیاست آشنا بود. پدربزرگش سیدعلی‌اكبر صنعتی صاحب پرورشگاه صنعتی و پدرش عبدالحسین صنعتی‌زاده نویسنده بود و مقالات اجتماعی می‌نوشت. همایون صنعتی‌زاده هوش و ذوقی وافر داشت. او بنیانگذار چاپخانه افست در ایران بود. چاپخانه‌ای كه صنعتی‌زاده بنیان گذاشت با سپری شدن دهه‌ها همچنان جزو بهترین چاپخانه‌های ایران است. علاوه بر آن او بنیانگذار انتشارات «فرانكلین» بود، انتشاراتی كه امروزه به نام انتشارات «علمی و فرهنگی» میشناسیم و كارهای او را ادامه می‌دهد و بیش از سه هزار عنوان كتاب منتشر كرده است. بخش بزرگی از این كتاب‌ها از آثار تاثیرگذار در دوره خود و هم‌اكنون هستند. ازجمله این كتاب‌ها می‌توان به تاریخ سی و چند جلدی «ویل دورانت» و كتاب‌های دیگری كه در حوزه ادبیات و معرفی نویسندگان بزرگ جهان و ایران هستند، اشاره كرد. تاسیس شعبه ویراستاری در نشر نخستین‌بار در ایران در فرانكلین اتفاق افتاد كه مبدع آن باز هم همایون صنعتی‌زاده بود، همچنین او به حق كپی‌رایت در انتشارات خود توجه كرد كه باز هم در این زمینه از اولین‌ها بود. همایون صنعتی‌زاده موفق شده بود موسسه فرانكلین را كه از موسساتی بود كه انتشارات فرانكلین در امریكا كشورهای دیگر بنیاد می‌نهاد بی‌نیاز از كمك سازمان مادر سازد در حالی كه بقیه این موسسه‌ها نیازمند كمك از موسسه مادر بودند. صنعتی‌زاده با ابداعاتی كه می‌كرد و با ایجاد سازمان كتاب‌های جیبی در زمانی كه تیراژ كتاب هزار نسخه، دو هزار نسخه و نهایتا سه هزار نسخه بود، تیراژ چاپ كتاب را به 10 هزار رساند. متجاوز از 270 عنوان كتاب در این سازمان از آثار نویسندگان بزرگ داخلی و خارجی نظیر «مدیر مدرسه» جلال آل‌احمد تا «داشتن و نداشتن» ارنست همینگوی و كتاب‌های بسیار دیگر در تیراژ 10 هزار نسخه‌ای توسط این سازمان منتشر شدند.
همایون صنعتی‌زاده دست به هر كاری كه زد با موفقیت همراه بود، زیرا همواره ایده‌های نو و جدید و مبتكرانه داشت. البته فعالیت‌های او تنها به حوزه فرهنگ و نشر خلاصه نمی‌شد، او زمین‌های وسیعی در لاله‌زار كرمان را كه سابق بر آن كشت تریاك در آنها صورت می‌گرفت را به كشت گل اختصاص داد. اسانس این گل‌ها و مشتقات آن كه با برند گلاب «زهرا» میشناسیم شهرت جهانی یافتند و مشتریانی از كشورهای مختلف پیدا كردند، از این جهت باز هم مانند سایر كارهای صنعتی این فعالیت او هم نمونه بود. مجتبی میرطهماسب مستندساز ایرانی در مستند «بانوی گل سرخ» به تلاش‌های همایون صنعتی‌زاده و همسرش در دگرگون كردن كشاورزی منطقه لاله‌زار كرمان و خدمات‌شان پرداخته است. این مستند زمانی ساخته شد كه «شهین‌دخت سرلتی» همسر همایون صنعتی‌زاده فوت شده و او نیز در سال‌های پایانی عمرش به‌سر می‌برد. خارج از وجه مدیریتی صنعتی‌زاده، او در حوزه ترجمه نیز استاد بود و غالب آثار ترجمه شده توسط او جزو دشوارترین كتاب‌ها بوده است. نمونه آنها «ایران در شرق باستان» ارنست هرتسفلد، «پس از اسكندر گجسته» مری بویس، «تاریخ سومر» ادوارد وولی، «تاریخ كیش زرتشت» مری بویس در پنج جلد، «چكیده تاریخ كیش زرتشت» مری بویس، «جغرافیای اداری هخامنشی» آرنولد توین بی، «جغرافیای استرابو، سرزمین زیر فرمان هخامنشیان» استرابون، «جغرافیای تاریخی ایران» ویلهلم بارتولد هستند. او در حوزه ادبیات هم سراغ كتاب‌هایی از تولستوی و دیگر نویسندگان رفت و آنها را به فارسی برگرداند.
بی‌گمان آیندگان قدر همایون صنعتی‌زاده را بیش از ما خواهند دانست، قدر او را پاس خواهند داشت و خدمات او را ارج خواهند گذاشت. یادش گرامی
منبع: روزنامه اعتماد
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید