1393/5/5 ۱۲:۲۸
فرودگاه امام (ره) نه تنها رویای ترانزیت شدن را سال‌هاست از یاد برده بلکه بسیاری از پروژه‌های کوچک‌تر آن هم به دست آرشیو‌ها سپرده شده‌است. پروژه بزرگ فرهنگی فرودگاه امام خمینی یکی از آن پروژه‌هاست. پروژه‌ای که 26 سال است در آرشیو اداره کل میراث فرهنگی تهران خاک می‌خورد.بارها و بارها مسئولان سازمان میراث فرهنگی و فرودگاه پای میز مذاکره نشسته‌اند، تصمیماتی گرفته شده اماپروژه از یادها رفت است.
سال‌ها از ارایه طرح پیشنهادی باستان شناسی و ساختن موزه فضایی گذشت
طرح پروژه بزرگ فرهنگی فرودگاه امام خمینی پیرو مذاکره جلسه روز چهارشنبه 1377/10/16 به شماره 7497/16/13 از طرف جعفر مهرکیان، باستان شناس به ناصرپازوکی، مدیر وقت میراث فرهنگی استان تهران برای ارایه به مسئولان پروژه فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) نوشته شده است.
پروژه بزرگ فرهنگی فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره)
درآمد
شناسایی بیش از 40 اثر باستانی، تاریخی و اسلامی، طی نخستین بررسی‌های باستان شناسی با بن مایه چندین هزاره تجربه استقرار و تکامل و توسعه تمدن و فرهنگ ایرانی در گستره 000/000/150 متر مربعی "فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره)" به مثابه بزرگترین فرودگاه بین المللی آینده ایران، همچنین بدست آمدن آگاهی‌های ارزنده باستان شناختی بر پایه کاوش علمی در تپه باستلانی «معمورین» که جایگاه دیرینه در بر دارنده نخستین آگاهی های معماری لایه تمدنی منحصر بفرد عصر آهن ایران است. (نیمه دوم هزاره دوم تا نیمه اول هزاره نخست پ.م.) نشان از ویژگی‌های زیست بومی آن سرزمین باستانی در ازای تاریخ دارد.
تپه باستانی معمورین در فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) افقی نوین در پژوهش های باستان شناختی ایران گشوده و به خاطر ویژگی‌های معماری نوشناخته عصر آهن در محافل علمی آوازه جهانی یافته است. تپه باستانی معمورین با هماهنگی ثمربخش مجری محترم طرح فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) و سازمان میراث فرهنگی کشور در سال 1368 از خطر نابودی حتمی نجات یافت.
توجیه طرح پروژه
فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) نقش برجسته‌ای در آینده گردشگری ایران بی نفت خواهد داشت. افزودن بر خیل بیشمار ایرانگردان و جهانگردان پروازهای "فراایرانی" و بین ایرانی میلیونها گردشگر و مسافر بیگانه تنها به عنوان گذرگاه و دالان هوایی و هواپیماهایشان در سفرهای خاور باختر و شمال –جنوب سالانه از آسمان ایران می گذرند. بی آنکه حتی توقفی کوتاه در فرودگاه های ایران داشته باشند با برنامه ریزی دقیق و حساب شده و در جهت کسب درآمد ارزی قابل توجه و برای آشنایی بیشتر جهانیان با ایران، در برابر پاره ای از خدمان هکچون ترانزیت و غیره می توان هواپیماهای بسیاری را به آن فرودگاه فرا خواند.
در مدت کوتاه توقف مسافران ترانزیت بدون نیاز به روادید و در محدوده کنترل شده با تمهیدات ویژه آنان با گوشه‌هایی از تمدن و فرهنگ دیرینه ایرانی آشنا شده و ارزش های فرهنگی جایگاه‌های باستانی، تاریخی و اسلامی فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) را مورد بررسی و بازدید قرار خواهند داد.در صورت موفقیت برنامه مسافران علاقمند ضمن آشنایی کوتاه با فرهنگ و تمدن ایرانی برای سفر به ایران در آینده برنامه‌ریزی خواهند کرد و خود مبلّغ سفر دیگران به ایران خواهند بود.
اهداف فرهنگی طرح پروژه
کاوش علمی مستمر و همه جانبه در تپه باستانی معمورین به عنوان نخستین جایگاه باستانی در بردارنده معماری و آثار فرهنگی عصر آهن که مصرف آن سفال خاکستری رنگ است.
بازسازی دوره های گوناگون زندگی نیاکان دیرینه برپایه دستاوردهای کاوش سیستماتیک و مستندسازی یافته‌ها بر بنیان دریافت‌های علمی در قالب موزه‌ای زنده و پویا و چندمنظوره.
گسترش کاوش در سطوح مختلف برای بدست آوردن آگاهی‌های بیشتر و آشنایی با گوشه‌های تاریک گذشته آن فرهنگ، طراحی پوشش متناسب و قابل گسترش فعالیت‌های باستانشناسی از سازه‌های فضایی و بهره از امکانات نور و صدا در عرصه‌های دیداری و شنیداری برای تجسم بهتر زندگی آن عصر برای پذیرش پژوهشگران و گردشگران.
چاپ و نشر مقالات، کتب، کتابچه‌های راهنما، آلبوم عکس، کارت پستال، اسلاید، مولاژ، دست آفریده‌های دیرینه، پوستر ، نوار ویدئویی از دریافت‌های باستان شناسی و آثار فرهنگی و هنری مکشوفه از تپه مهمورین و دیگر آثار به منظور معرفی ارزش‌های فرهنگی، تاریخی جایگاه‌های باستانی، تاریخی و اسلامی که افزودن بر کسب درآمد اهداف فرهنگی، پژوهشی و آموزشی را تامین می‌کند.
با ساماندهی سایت فرهنگی فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) به مرکزیت تپه معمورین و مرمت امامزاده ابراهیم، امامزاده زید و روستا قلعه قاچ قاچ فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) با هویت اصیل و دیرینه سرآمد فرودگاه‌های گیتی خواهد بود و به عنوان تنها فرودگاه دارای موزه اختصاصی از آثار باستانی محدوده خود به مثابه فرودگاهی دیرینه در داد و ستدهای فرهنگی و محل برخورد فرهنگ بومی با فرهنگ های دیگر شهرت جهانی خواهد یافت.
فرودگاه با طراحی هتل و دیگر تاسیسات رفاهی و بازرگانی و تجاری در نزدیک سایت فرهنگی اعتبار ویژه ای خواهد یافت و انگیزه بیشتری در بازرگانان و گردشگران برای اقامت در هتل و تجارت در منطقه آزاد تجاری احتمال فرودگاه بوجود خواهد آورد ، به امید دستیابی به اهداف بالا در جهت معرفی هر چه بیشتر ایران انقلابی.
محدوده پروژه (سایت فرهنگی)
الف) سایت فرهنگی
1- تپه باستانی معمورین و پیرامون آن
2- امامزاده ایراهیم و محوطه اسلامی پیرامون آن تا شمال باختری
3- امامزاده زید و پیرامون آن
4- روستای قلعه قاچ قاچ
ب) محوطه های خارج سایت فرهنگی
1- روستا قلعه عمرک بالا
2- روستا قلعه عمرک وسط
3- روستا قلعه عمرک پایین
4- تپه محمودآباد
5- چال بازارک
پیشنهادات
در راستای توجیه طرح و نیل به اهداف پیش گرفته موارد زیر پیشنهاد می شود.
پژوهش
الف) باستان شناسی
1- بازنگری و بازبینی و بررسی باستان شناسی کل محدوده فرودگاه و تهیه فهرست نهایی آثار باستانی، تاریخی و اسلامی محدوده طرح
2- تهیه پرونده ثبتی از همه آثار : شامل نقشه، عکس ، طرح سفال و ...
3- نقشه برداری توپوگرافی کل سایت فرهنگی بمرکزیت تپه معمورین شامل بناهای امامزاده ابراهیم ، امامزاده زید، روستا قلعه قاچ قاچ (با استفاده از عکس هوایی)
4- نقشه توپوگرافی تپه معمورین و شبکه بندی 10810 متر در جهات اصلی
5- نقشه برداری تک تک بناها(وضعیت موجود)
6- گمانه زنی تعیین حریم عر اثر در سایت فرهنگی
7- گمانه زنی در قسمت های شمال خاوری تپه در راستای بررسی احتمال وجود گورستان تپه معمورین
8- گمانه زنی و سونداژ در درون امامزاده ابراهیم، امامزاده زید و بخش هایی از روستا قلعه قاچ قاچ به منظور تکمیل اطلاعات پژوهشی جهت ازائه طرح مرمت.
9- آغاز سومین فصل کاوش باستان شناسی در تپه معمورین به مدت 75 روز
10-طبقه بندی و مرمت همزمان یافته های باستان شناسی در محل و مطالعه ان‌ها
11-ادامه کاوش در ترانشه پیشرو تا رسیدن بخاک بکر برای شناسایی دیرینه ترین لایه های تمدنی و معماری تا فراز لایه سطحی
12-تهیه گزارش جامع سه فصل بمنظور استخراج منابع جهت تدوین کتاب کاوش باستانشناسی در تپه معمورین
13-مرمت سازه های معماری با مصالح غیر مضر بیش از طراحی پوشش نهایی
14-حفاظت بازمانده های معماری
مطالعه به منظور طراحی پوشش قابل گسترش در فصل های آینده کاوش قابل استفاده در طرح نهایی موزه زنده و چند منظوره تپه معمورین
15-ایجاد بایگانی عکس، اسلاید فیل ویدیویی
16-طراحی فنی، عکاسی از سفالینه های طبقه بندی شده و دیگر دست ساخته های دیرین بمحض پدیداری در هنگام کاوش و پس از مرمت
حفظ و احیاء
امامزاده ابراهیم، امامزاده زید و روستای قلعه قاچ قاچ ، بناهای سر پا در سایت فرهنگی هستند که تنها امامزاده ابراهیم ساختاری آجری دارد گر چه در قسمت شاه نشین روستا قلعه قاچ قاچ پوسته هایی از اجر بصورت نما در بخش های ناچیز آن بکار رفته است اما کل ساختار آن خشت و گلین است و تمامی بنای امامزاده زیر ساختار خشت و گلین دارد.
روستا قلعه قاچ قاچ
1- پاکسازی کلیه سطوح درونی و بیرونی بنا و انباشت نخاله و زباله جهت انتقال به بیرون از محل
2- نقشه برداری دقیق وضعیت موجود بخش های درونی با مشخص کردن الحاقاتی که بسته به شرایط بعداً در بنا عامل تغییراتی شده است بمنظور حذف زواید و طراحی وضعیت اصیل و اولیه.
معرفی و آموزش
1- نظر به کثرت بازدیدکنندگان از بناها و تپه باستانی معمورین پیش از انجام پروژه بزرگ فرهنگی فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) بویژه پس از مرمت بناها ضرورت تهیه و تنظیم بروشورهای در بردارننده آگاهی هایی درباره پیشینه تاریخی محدوده فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) و مختصری درباره تپه باستانی معمورین کاملاً مشهود و در این زمینه اقدام باید کرد. بروشورهایی به زبانهای زنده دنیا نیاز گردشگران بیگانه را برآورده می کند.
2- تهیه و تنظیم مطالب علمی بمنظور تدوین کتبی در رابطه با اطلاعات بدست آمده طی کاوش های باستان شناسی تپه معمورین شامل بخش های مختلف بصورت مقالات تخصصی و سخنرانی های نگارنده تحت عناوین پیشینه تاریخی، سفال خاکستری، معماری فرهنگ سفال خاکستری فلزگری فرهنگ سفال خاکستری در تپه معمورین ، مهرهای استوانه و اثر مهرهای بدست آمده از تپه معمورین .....
تجهیز کارگاه
نظر به اینکه پروژه چند سال به درازا خواهد کشید و افزون بر حفظ و احیاء در هنگام کاوش باستان شناسی نیز ملزوماتی بمنظور پژوهش و .... مورد نیاز است برای تجهیز موارد زیر مورد نیاز است.
یادآوری
طرح موزه صحرایی با بازسازی بازمانده های معماری دیرینه و مرمت یافته ها ساماندهی فضاهای باستانی در محل نیازمند بررسی های بیشتری است اما برای پوشش سقف محوطه کاوش به گونه ای که در نهایت به موزه زنده تبدیل شود سازه های فضایی یا SPACE F به صورت کروی در این رابطه به عنوان نمونه موزه فرودگاه آمستردام هلند میتواند الگوی خوبی باشد.
خبرگزاری میراث فرهنگی
در مورد فرودگاه اسکیپول موزه کوچکی با چنان سازه هایی از نوعی پاره و فرم سبک ماکت و نقشه های فرودگاه به نمایش درآمده است در موزه فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) آثار اصیل و کاوش شده بصورت اولیه بازسازی و به نمایش در می آید.
- برنامه کاوش بصورت جداگانه تنظیم خواهد شد.
26 سال از این طرح پیشنهادی گذشته، طرحی که با اعتباری حداقلی در برابر هزاران پروژه کلان می‌توانست اجرایی شود، اما نشد. حالا روز به روز این آثار فرسوده تر می‌شود.
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید