معرفی، توصیف و تحلیل اجزاء نسخۀ خطی شاهنامه بایسنقری / طیبه بهشتی

1397/4/17 ۱۰:۴۵

نسخۀ ‌خطی شاهنامۀ غیرمصوّر بایسنقری که در موزه و کتابخانۀ ملی ملک در تهران، قرار دارد، یکی از معدود نسخ سبکِ بایسنقری است که در گنجینه‌های داخلی نگهداری می‌شود. سبکِ بایسنقری از آن رو اهمیت دارد که ویژگی‌هایش بر تمامی سبک‌های پس از خود، از ایران گرفته تا هند مغولی و ترکیۀ عثمانی، تأثير نهاده است.

 محفوظ در موزه و کتابخانۀ ملی ملک

نسخۀ ‌خطی شاهنامۀ غیرمصوّر بایسنقری که در موزه و کتابخانۀ ملی ملک در تهران، قرار دارد، یکی از معدود نسخ سبکِ بایسنقری است که در گنجینه‌های داخلی نگهداری می‌شود. سبکِ بایسنقری از آن رو اهمیت دارد که ویژگی‌هایش بر تمامی سبک‌های پس از خود، از ایران گرفته تا هند مغولی و ترکیۀ عثمانی، تأثير نهاده است. با این حال ویژگی‌های بصری و زیبایی‌شناختی حاکم بر شیوۀ کتاب‌آرایی این نسخه تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش پیش‌رو تلاش می‌کند تا با استفاده از روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی موردی و با تکیه بر مطالعۀ کمّی و کیفی این نسخه، نه تنها ویژگی‌های خاصّ کتاب‌آرایی آن را به بحث گزارده است، بلکه همچنین نظام و نیز شیوۀ صفحه‌آرایی نسخۀ یاد شده را از نو بازسازی مي‌کند. نتیجۀ این پژوهش نشان می‌دهد که نسخۀ شاهنامۀ غیرمصور بایسنقری از تمامی خصوصیات سبک بایسنقری برخوردار است و تنها استثناء تصاویر این نسخه‌ اين است که نمی‌توان آن‌ها را اصیل دانست.

دوفصلنامه بساتين، س3، ش5-6 (1395)، صص213-228

دریافت مقاله