زرين ملك و اميرارسلان: دو متن از يك نقال

1397/4/6 ۱۲:۵۱

در این پژوهش صحت انتساب متن زرین ملك به نقیب الممالك و ارتباط آن به دربار قاجاری مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. به این منظور گزارههای قالبی مشترك میان این متن و دو اثر دیگر نقیب الممالك؛ یعنی امیر ارسلان و ملكجمشید را استخراج و بررسی نموده ایم. هرچند گزاره های قالبی، تمهید مشترك روایی در متون كلاسیك است، اما با توجه به تمایز نحوه بكارگیری و تفاوت صور بلاغی، می تواند در تعیین سبك شخصی و شناخت خالق اثر نقش مهمی ایفا نماید.

در این پژوهش صحت انتساب متن زرین ملك به نقیب الممالك و ارتباط آن به دربار قاجاری مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. به این منظور گزارههای قالبی مشترك میان این متن و دو اثر دیگر نقیب الممالك؛ یعنی امیر ارسلان و ملكجمشید را استخراج و بررسی نموده ایم. هرچند گزاره های قالبی، تمهید مشترك روایی در متون كلاسیك است، اما با توجه به تمایز نحوه بكارگیری و تفاوت صور بلاغی، می تواند در تعیین سبك شخصی و شناخت خالق اثر نقش مهمی ایفا نماید. گزاره های قالبی مشترك سه متن در این پژوهش به هشت دسته گزاره های قالبی آغازگر، پایانی، توصیفی، میان متنی، تشبیهی، سوگند، دشنام و دعا بخش بندی شده است. علاوه بر گزاره های قالبی، دیگر الگوهای همسانِ مشترك سه متن، در سه بخشِ ابیات، اسامی و طلسم های مشترك بررسی شده اند. برپایه همسانی پربسامد این الگوها و گزاره های قالبی مشترك می توان متن نسخه خطی زرین ملك را از نقیب الممالك، نقال دربار ناصرالدین شاه قاجاری دانست.

فرهنگ و ادبیات عامه (سال ششم، شماره 1، بهار 1397)

دریافت مقاله

منبع: میراث مکتوب