1396/11/10 ۱۲:۴۸
واژه زهد در ادبیات عربی فراز و نشیب زیادی را پیموده و میتوان گفت قبل از اسلام نوعی زهد در میان برخی از شعرا یا خطبای جاهلی وجود داشته است. مهمترین آنان قسّ بن ساعدء ایادی-اکثم بن صفی و امیه ابن ابی الصلت می باشند.
چکیده: واژه زهد در ادبیات عربی فراز و نشیب زیادی را پیموده و میتوان گفت قبل از اسلام نوعی زهد در میان برخی از شعرا یا خطبای جاهلی وجود داشته است. مهمترین آنان قسّ بن ساعدء ایادی-اکثم بن صفی و امیه ابن ابی الصلت می باشند. با ظهور اسلام در زهد تحولی عظیم پیدا شد‘آیات و روایات فراوانی از پیامبر(ص)ومعصومین(ع)وصحابه آنها وارد شده که هر کدام انگیزه ای برای پیدایش مکاتب مختلف کلامی و عرفانی و اخلاقی می باشد و هرکدام از این مکاتب نوعی زهد را که منبعث از دیدگاه خاص آنان بود و در تربیت جامعه اسلامی سخت مؤثر واقع شد‘ایجاد نمودند... آنچه در این مقاله اهمیت دارد‘اشاره ای است به زهد و موضوعات شعری و ذکر شعرا و نویسندگان در هر دوره‘ توجه به زهد عراقی و شعرای این خطه‘توجه به زهد اندلسی و شاعرانی که در آن سرزمین ظهورکردند و آثار بدیعی بجای گذاشتند‘ذکر چهره های مهمی از زهد عارفان چون منصور حلاج‘رابعه عدویه‘محی الدین بن عربی‘بکاربن داودالمروانی و فرق آنها با چهره های زهد غیرعرفانی چون ابوالعتاهیه‘صالح بن عبدالقدوس و دیگران که به نحوی در رشد بدنه ادب عربی تأثیر داشتند. همچنین تلبیس زهد مثبت و زهد منفی و فرق آن دو و اشره به برخی از موضوعات شعر زهد مانند یادمرگ-عبادت-اجتناب از محرمات و کسب مکارم اخلاقی ومقایسه این موضوعات با موضوعاتی که زهد عرفانی چون‘یقظه-توبه-انابه-ریاضت‘حزن-محبت-قبض و بسط و سکر و محو و فناءو بقاءومانند آن ارائه داده اند. در پایان مقاله موضوعات شعر زهد به طور مجمل همراه با ذکر شعرای آنها بررسی و تحقیق شده و درنتیجه گیری مقاله این نکته مهم مورد توجه قرار گرفته است که :ادب زهد میان شعرای عربی و غیر عرب نسبت به موضوعات دیگر از اهمیت کمتری برخوردار بوده در حالیکه با اندکی فحص و تحقیق میتوان نکات بدیعی را که در تربیت جامعه اسلامی اهمیت دارد استخراج کرد و پس از تسویه و آرایش در قالب زیباترین آثار ادبی-تربیتی به انسان سرخورده از مادی گری عرضه کرد.
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران 1374 شماره 133 تا 136
دریافت مقاله
منبع: پرتال جامع علوم انسانی
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید