الگوی زندگی جهان‌پهلوان (همراه با نقدی بر الگوهای قهرمانی)

1396/8/20 ۱۱:۵۵

تاکنون برای زندگی قاعده­مند و تکرارپذیر قهرمان در روایت­های قهرمانی سراسر جهان، الگوهای متعددی پیشنهاد شده است که فارغ از برخی جزئیات، در کلیت خویش با یکدیگر مشابهت­ های بسیار دارند. این پژوهش پس از معرفی و نقد الگوهای قهرمانی موجود، مشهورترین و جامع­ ترین آن­ها را نمونه ­وار با وقایع زندگی رستم می ­سنجد و نشان می­دهد که بسیاری از ارکان این الگوها با برجسته­ ترین نمود جهان­ پهلوان و فراتر از آن با ساختار زندگی پهلوانان خاندان سام، همخوانی مطلق ندارند و برای طبقه­ بندی ساخت کلی زندگی پهلوان ایرانی، طراحی یک الگوی بومی ضروری و راهگشاست.

لیلا حق پرست؛ محمد جعفر یاحقی

چکیده: تاکنون برای زندگی قاعده­مند و تکرارپذیر قهرمان در روایت­های قهرمانی سراسر جهان، الگوهای متعددی پیشنهاد شده است که فارغ از برخی جزئیات، در کلیت خویش با یکدیگر مشابهت­ های بسیار دارند. این پژوهش پس از معرفی و نقد الگوهای قهرمانی موجود، مشهورترین و جامع­ ترین آن­ها را نمونه ­وار با وقایع زندگی رستم می ­سنجد و نشان می­دهد که بسیاری از ارکان این الگوها با برجسته­ ترین نمود جهان­ پهلوان و فراتر از آن با ساختار زندگی پهلوانان خاندان سام، همخوانی مطلق ندارند و برای طبقه­ بندی ساخت کلی زندگی پهلوان ایرانی، طراحی یک الگوی بومی ضروری و راهگشاست. ازاین‌رو، نگارندگان پس از بررسی چارچوب زندگی روایی پنج پهلوانِ نخست این خاندان، یعنی گرشاسب، نریمان، سام، زال و رستم، عناصر تکرارپذیر آن­ها را نمایان کرده ­اند و بر این اساس، الگوی تازه­ای از زندگی پهلوان ایرانی پیشنهاد داده­اند که از دوازده گزاره تشکیل می ­شود که در پنج بخش ویژگی­های پدر و مادر پهلوان، خصوصیات شگفت پهلوان از بدو تولد و خردسالی، عزیمت برای نبرد، دلدادگی و ازدواج، و در نهایت بزه کاری و مرگ بررسی شده است.

منبع: فرهنگ و ادبیات عامه، دوره 4، شماره 10، مهر و آبان 1395

دریافت مقاله