تصحیح ابیاتی از دیوان حکیم سوزنی سمرقندی و ضرورت تصحیح مجدد دیوان

1396/6/27 ۱۴:۲۸

مصحّحان پیشین بسیاری از متون را تصحیح کرده‌اند؛ اما از نظر محققان امروز، پس از گذشت چند سال از کار بزرگ آنان، تصحیح دوبارۀ برخی از این آثار لازم است؛ به‌ویژه زمانی که نسخه‎های تازه‎ای از آنها به دست آمده باشد. دیوان حکیم سوزنی‎سمرقندی به تصحیح ناصرالدین شاه ‎حسینی، ازجمله دیوان‎های کهنی است که به تصحیح دوباره نیاز دارد. مقابلۀ دیوان چاپی سوزنی با نسخه‎های نویافته، لزوم تصحیح مجدد این دیوان را نشان می‌دهد.

مصحّحان پیشین بسیاری از متون را تصحیح کرده‌اند؛ اما از نظر محققان امروز، پس از گذشت چند سال از کار بزرگ آنان، تصحیح دوبارۀ  برخی از این آثار لازم است؛ به‌ویژه زمانی که نسخه‎های تازه‎ای از آنها به دست آمده باشد. دیوان حکیم سوزنی‎سمرقندی به تصحیح ناصرالدین شاه ‎حسینی، ازجمله دیوان‎های کهنی است که به تصحیح دوباره نیاز دارد. مقابلۀ دیوان چاپی سوزنی با نسخه‎های نویافته، لزوم تصحیح مجدد این دیوان را نشان می‌دهد. علت غلط‎ها و سهوهای راه‌یافته به دیوان این شاعر عبارت است از: نداشتن نسخۀ صحیح، انتخاب‌نکردن صورت صحیح نسخه‏ ها، خطاخوانی، غلط‌های چاپی، جابه‎جایی یا حذف مصرع‎ها یا ابیات، آمیختن قصاید مختلف با یکدیگر، آمیختگی شعر سوزنی با شعر دیگران. همچنین ابیات و قصاید نویافتۀ فراوانی در نسخه‌های متعدد دیوان سوزنی ذکر شده است که در تعلّق آنها به این شاعر تردیدی نیست؛ اما در دیوان چاپی ثبت نشده است. از سوزنی همانند پیشگامان دیگر شعر فارسی نسخۀ کهنی در دست نیست؛ از‌این‌رو، در این نوشتار علاوه‌ بر نسخه‎های‌خطی دیوان، از جنگ‎ها و فرهنگ‎ها برای حل دشواری‎های شعر او استفاده شد.

شهرت معرفت نویسندۀ این مقاله است که در شماره جدید مجلۀ متن شناسی ادبی (دوره 9، شماره 2، تابستان 1396) منتشر شده است.

دریافت مقاله

منبع: میراث مکتوب