حافظه تاریخیِ نواندیشیِ دینی

1395/11/6 ۰۹:۵۹

امروز، روزی است که - البته از سر اتفاق - «محمد همایون»؛ بنیانگذار حسینیه ارشاد و «ناصرمیناچی»؛ رئیس فقید آن به رحمت ایزدی رفتند.

به بهانه سالروز درگذشت دو رئیس حسینیه ارشاد «محمد همایون» و «ناصرمیناچی»

محمدجواد مظفر*: امروز، روزی است که - البته از سر اتفاق - «محمد همایون»؛ بنیانگذار حسینیه ارشاد و «ناصرمیناچی»؛ رئیس فقید آن به رحمت ایزدی رفتند. باید سپاسگزار همایون بود که با راه‌اندازی این مرکز فرهنگی، سبب شد تا نواندیشی دینی در ایران پا بگیرد و همتراز با تحولات جهانی به پیش رود. در این میان، حضور دو بزرگمرد؛ علی شریعتی و مرتضی مطهری بود که سبب‌ساز تنویر افکار جوانانِ آن روز شد. میناچی را اما بیش از این می‌شناسم. کسی که توفیق مجالست و مؤانست با او را در 15 سال آخر عمر شریفش داشتم و همو بود که یاری رساند تا دهمین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان با شکوه تمام برگزار شود. افزون بر این، بزرگترین خدمت او حفظ این پایگاه در سا‌ل‌های پس از انقلاب و تا پایان عمر بود. زمانی که خیلی‌ها طمع کردند تا حسینیه ارشاد را  استحاله کنند اما او با صبوری و پایمردی و درایت، در راستای اهداف اولیه بنیانگذاران آن گام برداشت. اگر حسینیه ارشاد، شادابی و سرزندگی گذشته را نداشت، خرده‌ای بر میناچی نمی‌توان گرفت که تنگناهای فضای سیاسی اجتماعی بود که چنین ایجاب می‌کرد. این پایگاه، در اواخر دهه چهل و اوایل دهه پنجاه، قلب تپنده جنبش نواندیش دینی ایران بود و نقش محوری داشت. اگرچه مسجد هدایت با رهبری آیت‌الله طالقانی نیز مؤثر بود اما حسینیه ارشاد جایگاه دیگری داشت و به نوعی ملجأ و پناهگاه دانشجویان و جوانانی بود که با وجود تقید دینی، به دنبال نواندیشی و توأمان با آن، مبارزه سیاسی بودند. اما این مرکز، در همه این سال‌ها، نزد مردم همان جایگاه همیشگی خود را داشته است. جوانان امروز، هنوز با نوستالژیِ دهه 40 و 50 حسینیه ارشاد، گمشده خود را می‌یابند و چنین است که در حافظه تاریخی مردم ایران مانده و خواهد ماند.

*مدیر انتشارات کویر

منبع: روزنامه ایران