تغییر یا تخریب؟ چند كلمه در باب اخلاق ماكیاولی / دكتر منصوره نیكوگفتار

1395/10/8 ۰۹:۰۵

تغییر یا تخریب؟ چند كلمه در باب اخلاق ماكیاولی / دكتر منصوره نیكوگفتار

تغییر لازمه تحرك، پویایی و پیشرفت هر سیستم است. سیستمی كه از انعطاف‌پذیری كافی برای اعمال تغییرات برخوردار نباشد محكوم به زوال است.

 

تغییر لازمه تحرك، پویایی و پیشرفت هر سیستم است. سیستمی كه از انعطاف‌پذیری كافی برای اعمال تغییرات برخوردار نباشد محكوم به زوال است.

چنین تغییری مبتنی بر سه ركن است: شناخت گذشته، درك حال و پیش بینی آینده. شناخت گذشته‌ای كه نقطه عزیمت ما است تا درك واقع بینانه از اكنونی كه بر گستره‌اش ایستاده‌ایم و هوایش را استشمام می‌كنیم و آینده‌ای كه مدام در لابه‌لای آخرین خبرها، رویدادها و تحولات گردن می‌كشیم، كم و كیفش را رصد می‌كنیم و برای رسیدنش انتظار می‌كشیم. امیرالمومنین علی (ع) می‌فرمایند: رحم‌الله امرا من عرف این و فی این و الی این. خدا رحمت كند كسی را كه بداند از كجا آمده، در كجا قرار دارد و به كجا خواهد رفت. شناخت گذشته و حال كه از اركان بنیادین هر تغییر نافذ و موثر به شمار می‌رود به معنای تصدیق، قدردانی و ارج نهادن به دستاوردهای مثبت و فتوحات صورت گرفته است؛ ضمنا داشتن رویكرد انتقادی از نوع سازنده به كاستی‌ها و ضعف‌های موجود با علم به اینكه آنچه با آن روبه‌رو هستیم از جمله محصولات انسان جایزالخطاست نه اثر صنع آفریدگار. با این همه، گاه در مقام اثبات خود، گویی گریزی و گزیری جز نفی دیگران نداریم و آخرین تیر در تركش‌مان می‌شود انكار پیشرفت‌های صورت گرفته و خط بطلان كشیدن بر گذشته‌ای كه اینك هر یك به نحوی و به سهمی از ثمرات آن بهره‌مندیم. خصلتی كه یادآور اخلاق ماكیاولی است كه به كار بردن هر وسیله‌ای را در سیاست برای پیشبرد اهداف مجاز می‌شمرد و سیاست را به كلی از اخلاق جدا می‌دانست، زیرا مدار اخلاق؛ حق و حقیقت است و غرض سیاست منفعت و مصلحت.  آنگاه كه می‌گفت:«  جز خویشتن هیچكس را محترم مدار/  بدی كن اما چنان وانمود كن كه نیكی می‌كنی /  همه مساعی خود را به جنگ متمركز ساز/  چون فرصت به دست آوردی دیگران را بفریب ».اخلاق از ما می‌خواهد تا حقیقت را گرچه بر ضد خودمان باشد بگوییم، حق كشی نكنیم، دروغ نگوییم، پایبند عدالت باشیم. حال آنكه سیاست به زعم ماكیاولی، دست شستن از پاره‌ای اصول اخلاقی است و هر گونه فعالیتی در این زمینه با اخلاق‌ستیزی و زیر پا نهادن فضایل اخلاقی آغاز می‌شود. ماكیاولی برای نیل به قدرت، ازدیاد، حفظ و بقای آن، انجام هر عملی از قبیل كشتار، خیانت، ترور و تقلب را مجاز می‌داند و هرگونه شیوه‌ای حتی منافی اخلاق و شرف و عدالت برای رسیدن به هدف را توصیه می‌كند. ماكیاولی، سیاستمدار و فیلسوف ایتالیایی در سال۱۵۲۷ بدرود حیات گفت اما هنوز پیروان وفادار او را می‌توان كم و بیش از دور و نزدیك سراغ گرفت كه در اقوال و افعال خود، یاد و خاطره ماكیاولی را در اذهان زنده نگه می‌دارند.

خدایا چنان كن سرانجام كار  / تو خشنود باشی و ما رستگار

منبع: روزنامه اعتماد

نظر دهید
نظرات کاربران

کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.

گزارش

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: