کالبدشکافى یک سوء قصد: شاهرخ، حروفیان و متفکران دوره تیمورى

1395/9/24 ۰۹:۲۵

مؤلف: ایلکر اوریم بین باش، مترجم: على اصغر هدایتى

این مقاله، تجزیه و تحلیلى بافتى از ترور نافرجام شاهرخ، حاکم تیمورى هرات در ربیع الثانى سال 830ه .ق (فوریه 1427 ) ارائه مى دهد. به گفته مورخان معاصر تیمورى، احمد لُر ـ یک پیشه ور وفادار به نهضت حروفیه ـ سعى کرد تا شاهرخ را به قتل برساند. شاهرخ از این ترور جراحات جزئى برداشت و زنده ماند امّا به شدت به این واقعه واکنش نشان داد و بیشتر افرادى که در توطئه بر ضد او متهم شد ه بودند را اعدام کرد. در طول بازجویى، بسیارى از متفکران حروفى نیز متهم به هم دستى در توطئه شدند. در این مقاله، این ترور نافرجام به عنوان نقطه اى بحرانى در خط مشى هاى سیاسى دوره تیمورى مورد بحث قرار مى گیرد و در رابطه با تغییر و دگرگونى چشم انداز فکرى در میانه قرن نهم قمرى بررسى شده و نیز تجزیه و تحلیلِ متنى و بافتى عمیقى از منابع تاریخ نگارى و نیز نوشته هاى متفکرانى که مدارك و شواهد دست اولى از بازجویى هاى متعاقب آن باقى گذاشته اند، ارائه مى گردد. پس از یک بررسى دقیق از شواهد موجود، نشان داده مى شود که بازجویى از علماى حروفیه، پیش از ترور نافرجام شروع شده بود. همچنین ثابت مى شود که این ترور هر چند رویدادى مهم بود، بیشتر به اقدامات شاهرخ به منظورکنترل و نظم بخشى به حوزه اجتماعى نوظهور در ایران و آسیاى میانه کمک رسانده است.

دریافت مقاله

منبع: بساتین

نظر دهید