خاندان وراق غزنوی

1395/8/16 ۱۱:۰۵

در این پژوهش پس از بررسی شرایط اجتماعی،سیاسی و فرهنگی خراسان بزرگ در سده های آغازین، مراحل تکوین هنر کتاب آرایی (بویژه قرآن نگاری)، مسئله شکل گیری و شکوفایی خط کوفی پیرآموز در کار استنساخ مصحف با ذکر نمونه های شاخص مورد مطالعه قرار گرفته است.

نخستین پژوهش مستقل درباره یکی از تاثیرگذارترین خوشنویسان و مذهبان ایرانی در سده ۵و۶ هجری قمریست.

در این پژوهش پس از بررسی شرایط اجتماعی،سیاسی و فرهنگی خراسان بزرگ در سده های آغازین، مراحل تکوین هنر کتاب آرایی (بویژه قرآن نگاری)، مسئله شکل گیری و شکوفایی خط کوفی پیرآموز در کار استنساخ مصحف با ذکر نمونه های شاخص مورد مطالعه قرار گرفته است.

در ادامه جایگاه وراقان در کارگاه های سلطنتی و بازار شهر غزنه و تاثیر آنان بر روند توسعه هنرهای خوشنویسی، تذهیب و تجلید بررسی شده.همچنین  فهرستی از مهم ترین وراقان ایرانی فعال در خراسان بزرگ و دلایل ظهور و موفقیت هنرمند برجسته «عثمان وراق غزنوی» ارائه شده است.

در ادامه دو مصحف کم نظیر قرآنی (قرآن سی پاره کتابخانه آستان قدس رضوی مشهد و یک مجلد از قرآن با تفسیر حدادی در کتابخانه توپقاپی )به خط و تذهیب عثمان وراق غزنوی بصورت دقیق معرفی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

پس از این هنرمند، فرزندش «محمد بن عثمان» شیوه کار پدر را ادامه داده و تنها نسخه موجود (جزوه قرآنی کتابخانه مشهد) بازمانده از او در این کتاب بررسی شده است.

در همین راستا دو هنرمند وراق دیگر  که به طور همزمان در همین زمینه فعالیت داشته و سبک کار عثمان وراق را عینا مورد تقلید قرار داده اند بر اساس مستندات نسخه شناسانه بعنوان اعضای احتمالی این خاندان شناسایی و آثارشان معرفی و منتشر شده است.

یکی از ویژگی های کتاب حاضر تصاویر رنگی با کیفیت منتشر شده از نمونه های مصحف به خط و تذهیب این خاندان زیبایی آفرینست که در بیشتر موارد تاکنون انتشار نیافته اند و الگویی مناسب برای شناخت بیشتر سبک کار این هنرمندان بشمار میآیند. در فصل پایانی نسخه هایی که بعد از روزگار غزنوی و در پایان دوره سلجوقی و تا پیش از حمله مغول تحت تاثیر شیوه کار این خاندان و یا به تقلید از آنها استنساخ شده اند با اطلاعات و تصاویرشان معرفی شده اند.

این کتاب نوشته کیانوش معتقدی در ۶۴ صفحه، مصور رنگی به همراه چکیده انگلیسی از سوی نشر پیکره منتشر شده است.

منبع: بساتین