معرفی نگارۀ کشته شدن دیو سفید به دست رستم در سه شاهنامۀ بایسنقری، تهماسبی و استرآبادی

1395/5/23 ۰۸:۵۸

شاهنامۀ فردوسی از جمله کتابهایی است که مورد توجّه نگارگران بوده و در دوره های مختلف به تصویر کشیده و نسخه برداری شده است. نگاره های این نسخه ها، با هم تفاوتهایی دارند. بررسی و تطبیق این آثار میتواند برداشت هنرمند و نحوۀ تلقی وی برای تصویر کردن این کتاب را مشخّص نماید.

شاهنامۀ فردوسی از جمله کتابهایی است که مورد توجّه نگارگران بوده و در دوره های مختلف به تصویر کشیده و نسخه برداری شده است.

نگاره های این نسخه ها، با هم تفاوتهایی دارند.  بررسی و تطبیق این آثار میتواند برداشت هنرمند و نحوۀ تلقی وی برای تصویر کردن این کتاب را مشخّص نماید. برای دستیابی به این هدف، تطبیق و مقایسۀ نگاره هایی با موضوع مشترک، راهگشاتر است. لذا این مقاله نگارۀ کشتن دیو سپید در نسخۀ شاهنامۀ بایسنقری و تهماسبی و استرآبادی موزۀ ملک را تجزیه و تحلیل و مقایسه میکند. سؤالی که این تحقیق به آن پاسخ خواهد داد این است که تفاوت نگاره های مورد بحث از چه چیزی ناشی میشود؟ شیوۀ بیان موضوع و نحوۀ برخورد هنرمند با داستان و گزینش لحظات یا ابیاتی از داستان و به کارگیری مجاز و استعاره های تصویری  صورتهای خیالی که جلو های نمادین به نگاره میدهد، تفاو تهایی را ایجاد میکند. میزان بهره گرفتن از صور تهای خیال که در علم بیان و علم معانی ادبیّات مطرح است، از دیگر مواردی است که موجب تفاوت در آثار میشود. در یک نگاه اجمالی به این آثار به نظر میرسد، برداشت هنرمند و نحوۀ تلقی وی در استفاده از صورتهای خیالی به کاررفته در اشعار و ابداعات هنرمند برای به تصویر کشیدن نگاره مؤثر بوده است.

میزان خیال انگیزی اثر که برگرفته از صورت های خیالی است، از اشعار و در برخی موارد تخیّل هنرمند سرچشمه میگیرد. بی شک این ویژگی ها یکی از عوامل عمدۀ تفاوت نگاره ها بوده است. جمع آوری مطالب تحقیق به روش کتابخانه ای و مطالب جمع آوری شده به شیوۀ توصیفی و تحلیل محتوا مورد بررسی قرار میگیرد. به جهت دستیابی به نتیجۀ مورد بحث، از تطبیق یافته های تحقیق استفاده خواهد شد.

دریافت مقاله

منبع: میراث مکتوب