تفاوت داعش با القاعده / محمد ایرانی

1393/4/10 ۱۰:۰۶

اینكه داعش اعلام كرده است كه تشكیل خلافت داده است حرف جدیدی نیست زیرا از ابتدا این گروه تروریستی هدفش را این موضوع مطرح كرده بود. اما نكته‌یی كه در این بین در خصوص داعش وجود دارد این است كه خیلی‌ها سوال می‌كنند چه فرقی بین القاعده و داعش وجود دارد؟ خیلی‌ها آنها را یكی می‌دانند و آنها را از یك مجموعه می‌بینند اما آنها تفاوت‌هایی دارند. جریان داعش گرچه از كنار القاعده به وجود آمد اما رویكردی متفاوت نسبت به القاعده دارد. تفاوت اساسی القاعده با داعش اینجاست كه القاعده در شرایط كنونی هدفش را تشكیل جغرافیایی حكومتی برای خودش تعریف نكرده است اما داعش تفاوت عمده‌اش اینجاست كه در پی تشكیل خلافت اسلامی است. از زمان شكل‌گیری داعش به صورت رسمی از حدود دو سال پیش در شمال سوریه، همكاری نزدیكی با القاعده و جبهه نصرت داشتند.

اینكه داعش اعلام كرده است كه تشكیل خلافت داده است حرف جدیدی نیست زیرا از ابتدا این گروه تروریستی هدفش را این موضوع مطرح كرده بود. اما نكته‌یی كه در این بین در خصوص داعش وجود دارد این است كه خیلی‌ها سوال می‌كنند چه فرقی بین القاعده و داعش وجود دارد؟ خیلی‌ها آنها را یكی می‌دانند و آنها را از یك مجموعه می‌بینند اما آنها تفاوت‌هایی دارند. جریان داعش گرچه از كنار القاعده به وجود آمد اما رویكردی متفاوت نسبت به القاعده دارد. تفاوت اساسی القاعده با داعش اینجاست كه القاعده در شرایط كنونی هدفش را تشكیل جغرافیایی حكومتی برای خودش تعریف نكرده است اما داعش تفاوت عمده‌اش اینجاست كه در پی تشكیل خلافت اسلامی است. از زمان شكل‌گیری داعش به صورت رسمی از حدود دو سال پیش در شمال سوریه، همكاری نزدیكی با القاعده و جبهه نصرت داشتند. اما اختلاف میان این گروه‌ها از زمانی آغاز شد كه ایمن ظواهری رهبر القاعده فرمان داد تا داعش به عراق بازگردد ولی داعش از این موضوع سرپیچی كرد و اختلافات بالا گرفته است از همین رو داعش با جبهه نصرت در سوریه درگیر شدند و شاهد این بودیم كه نصرت و داعش نیز در صحنه نبرد رودر روی هم قرار گرفتند و چون نصرت دست برتر را در صحنه نبرد داشت داعش را تا مرزهای عراق عقب راند و داعش نیز مجبور شد تمامی مراكزی كه در اختیار داشت را تحویل این گروه دهد. اما اختلاف دیگری كه نصرت و داعش داشتند در اینجا بود كه نصرت اعتقاد داشت مناطقی كه توسط آنها گرفته می‌شود، داعش آنها را در اختیار می‌گیرد و می‌خواهد در داخل سرزمین‌های تصرف شده، سرزمین خودرا تعیین كند و حكومت تشكیل دهد. القاعده به دنبال تصرف جغرافیایی نیست اما داعش به دنبال یك چارچوب جغرافیایی برای خود است و در مناطقی كه حضور دارد مسوول و عوامل اداری در آن منطقه تعیین می‌كند.

داعش یك نقشه‌یی را بر روی صفحات اجتماعی قرار داده است كه جغرافیایی مورد نظر خود را ترسیم كرده است كه به این شرح است. یكی عراق كه بیشتر شامل شهرهای سنی نشین و غرب عراق است به علاوه سوریه، لبنان، اردن، فلسطین و كویت. اكنون یكی از دلایلی كه كویت بر خلاف كشورهای عربی حاشیه خلیج فارس مخالف داعش است همین است زیرا داعش آنها را عملا تهدید كرده است، از همین رو كویت موضعی متفاوت با سایر كشورهای حاشیه خلیج فارس نسبت به داعش دارد ولی شاید برخی از كشورهای حاشیه خلیج فارس چندان مخالف داعش نباشند زیرا فكر می‌كنند هیچ تهدیدی از سوی داعش آنها را تهدید نمی‌كند.

به‌طور كلی به نظرم تفاوت‌های عمده‌یی كه وجود دارد این است كه داعش به دنبال دولت سرزمینی است و القاعده در مشی خود مبارزه می‌كند و در مقابل كشورهای غربی و هم دولت‌هایی كه در راستای اعتقادات خود نمی‌بینند رو در رو می‌شوند. از سوی دیگر شیوه برخورد داعش به‌شدت خشونت آمیز است و با دشمنان خودش با خشونت و قتل عام عمومی و شدیدترین نحو برخورد می‌كند. این موضوع ابزاری است برای ایجاد رعب و وحشت برای مخالفان. اعمال خشونت زاید الوصفی كه داعش انجام می‌دهد و آنها را در شبكه‌های اجتماعی منتشر می‌كند یك ویژگی دیگر داعش است. بحث دیگر موضوع ساختار و یارگیری داعش است كه بیشتر این گروه را اتباع خارجی از كشورهای مختلف جهان شكل می‌دهند و یكی از فرماندهان‌شان چچنی است. این تفاوت عمده داعش با جبهه نصرت است كه بیشتر آنها سوری هستند. اما داعش اعضایش بیشتر خارجی هستند كه از سرتاسر اروپا و سایر نقاط جهان به این گروه پیوسته‌اند.

روزنامه اعتماد