حشره ای هندواروپایی در زبان ها و گویش های ایرانی / حسن رضایی باغ بیدی

1395/2/18 ۱۲:۳۶

موضوع این مقاله بررسی واژۀ ترده به معنی «موریانه» است که در دست کم دو متن کهن فارسی (ترجمۀ تفسیر طبری و کشف الأسرار و عدةالأبرار) آمده است. در این مقاله نشان خواهیم داد که واژۀ ترده پیشینه ای بسیار کهن دارد و از ریشۀ هندواروپایی *terh1- به معنی «مالیدن، ساییدن، شکافتن، سوراخ کردن» مشتق شده است.

چکیده: موضوع این مقاله بررسی واژۀ ترده به معنی «موریانه» است که در دست کم دو متن کهن فارسی (ترجمۀ تفسیر طبری و کشف الأسرار و عدةالأبرار) آمده است. در این مقاله نشان خواهیم داد که واژۀ ترده پیشینه ای بسیار کهن دارد و از ریشۀ هندواروپایی *terh1- به معنی «مالیدن، ساییدن، شکافتن، سوراخ کردن» مشتق شده است. شکلِ واژۀ ترده در ایرانی باستان *tardaka- بوده است. از آنجا که *-rd- ایرانی باستان در زبان های ایرانی شمال غربی بر جای مانده، اما در زبان های ایرانی جنوب غربی به -l- بدل شده و مصوت پیش از آن کشیده شده است، بازمانده های واژۀ ایرانی باستانِ *tardaka- را می توان دست کم به دو صورت «ترده» و «تال» در برخی از زبان ها و گویش های ایرانی یافت.

ویژه نامه نامه فرهنگستان (زبان ها و گویش های ایرانی) دوره جدید خرداد 1392 شماره 2

دریافت مقاله

منبع: پرتال جامع علوم انسانی