غربت قند پارسی در هند

1395/1/16 ۱۳:۰۳

زبان فارسی که بیش از هشت قرن برتارک کشور پهناور هند می درخشیده و به عنوان زبان حاکمان ،شاعران و اداری این کشور بوده، این روزها حال خوشی در این کشور ندارد و نیازمند توجه فوری سرزمین مادری (ایران ) برای احیای دوباره آن دارد.

وجود میلیون ها نسخه خطی ارزشمند به زبان فارسی در کتابخانه های هند، اشتراکات تاریخی و فرهنگی بین دو کشور ،وجود صدها مرکز آموزش زبان فارسی و بیش از شش هزار دانشجوی ایرانی در این کشور از جمله فرصت های گسترش زبان فارسی در کشور 72 ملت است .
کارشناسان ،کمبود استاد زبان فارسی در هند ،تایید نشدن مدارک دکتری دانش آموختگان زبان فارسی در دانشگاههای هند از سوی وزارت علوم،تحقیقات و فناوری و اعزام نشدن استادان زبان فارسی از ایران به دانشگاههای هند را ازجمله مشکلات آموزش زبان فارسی در این کشور می دانند.
در دوران سلطنت گورکانیان زبان فارسی به عنوان زبان اصلی اداری هند انتخاب شد و همه مکاتبات درآن زمان به زبان فارسی صورت می گرفت و همین علت آثار مکتوب و نسخ خطی زبان فارسی در اقصی نقاط کشور پهناور هند بسیار وجود دارد.
در زمان تسلط انگلیس بر شبه قاره هند ابتدا زبان اردو و سپس زبان انگلیسی جایگزین زبان فارسی دراین کشور شد.
کارشناسان می گویند:زبان رایج اغلب مسلمانان هند اردو است که حدود 40 درصد از لغات و کلمات آن با فارسی مشترک است و این ظرفیت مناسبی برای گسترش زبان فارسی در هند است.
هند با بیش از 200 میلیون مسلمان که تعداد زیادی از آنها با زبان اردو آشنایی دارند، فرصت بی نظیری را برای گسترش زبان فارسی بوجود آورده است .
از نکات قابل تامل درباره افول جایگاه زبان فارسی در هند اینکه در برخی از دانشگاه های این کشور که در گذشته بخش مستقل زبان فارسی داشته است، اکنون بخش زبان فارسی به علت کاهش دانشجو به زیرمجموعه زبان های دیگر همچون اردو و عربی تبدیل شده و این روند ادامه دار، زنگ خطری برای علاقه مندان به فرهنگ و زبان فارسی در هند است.
درحال حاضر تقاضاهای زیادی از سوی دانشگاه های هند برای اعزام استادان زبان فارسی و دریافت منابع آموزشی از ایران به این کشور وجود دارد که تاکنون پاسخ مناسبی به آن داده نشده است .
استادان زبان فارسی در هند اگر چه تلاش فراوانی برای گسترش زبان فارسی کرده اند اما آنگونه که باید بر تاریخ، فرهنگ، تمدن و هنر فارسی تسلط ندارند و لازم است استادان زبان فارسی از ایران ،آنها را یاری کنند.
دانشگاه های علیگر، دهلی، جواهر لعل نهرو، جامعه ملی اسلامی،کشمیر، لکنو، بنارس، پتنا، بوپال، عثمانیه، بمبئی، گوهاتی، بی آرامبیدکر(مظفرنگر) و مگد، از دانشگاه هایی هستند که گروه مستقل فارسی دارند.
مراکز تحقیقات زبان فارسی نیز در دانشگاه های علیگر، مولانا آزاد، پتنا، مالیر کوتلا و احمدآباد، نیز فعالیت دارند.
با این وجود هنوز آمار دقیقی از تعداد مراکز آموزش زبان فارسی در هند در دسترس نیست.
بسیاری از کارشناسان و علاقمندان قند پارسی در هند با ابراز نگرانی از غربت زبان فارسی در این کشور پهناور خواستار توجه بیشتر سرزمین مادری زبان فارسی «ایران» به توسعه و رشد آن و کمک برای بازگشت به دوران اوج این زبان در شبه قاره هستند.
دکتر محمدرضا خلیلی رایزن علمی و سرپرست دانشجویان ایرانی در هندوستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در دهلی نو، از موافقت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کشورمان برای اعزام استادان زبان فارسی به هند خبر داد.
وی افزود:قرار است دانشگاههای هند نیاز خود را به استاد زبان فارسی اعلام تا نسبت به اعزام استادان ایرانی به این دانشگاهها اقدام لازم صورت گیرد.
رایزن علمی کشورمان در هندوستان با اشاره به قدمت طولانی زبان فارسی در هندوستان و ضرورت حمایت های مالی، پژوهشی و علمی از بخش های زبان فارسی در این کشور، اظهار کرد:در سالهای اخیر شاهد کاهش فعالیت برخی دپارتمان های زبان فارسی در تعدادی از دانشگاههای هندوستان بوده ایم و حتی برخی از آنها تعطیل و در بخش های دیگر ادغام شده است .
وی افزود:دانشگاههای حیدرآباد، دهلی، علیگر، بمبئی و کشمیر از جمله دانشگاههای معتبر هندوستان است که در اولویت اعزام استادان زبان فارسی قرار دارند.
سرپرست دانشجویان ایرانی در هندوستان همچنین اعزام دانشجویان ایرانی زبان و ادبیات فارسی به هندوستان را از دیگر راهکارهای کمک به تقویت زبان فارسی در این کشور عنوان کرد و اظهار کرد دانشجویان ایرانی دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی می توانند در قالب بورس های تحصیلی، فرصت های مطالعاتی و دوره های مختلف به هندوستان سفر کنند و تجارب خود را به این کشور انتقال دهند.
وی همچنین اعزام استادان و دانشجویان هندی زبان فارسی به ایران را بسیار مفید دانست و گفت: استادان و دانشجویان هندی رشته زبان و ادبیات فارسی نیز می توانند در قالب دوره های تحصیلات تکمیلی و فرصت های مطالعاتی به ایران سفر کنند و بر تجربیات خود بیفزایند.
دکتر «چندر شکر» رییس بخش فارسی دانشگاه دهلی نیز می گوید: از حدود 150 سال پیش با حضور انگلیس در هند، زبان فارسی که زبان رسمی هندوستان بود جای خود را به زبان انگلیسی داد ولی با این وجود زبان فارسی همچنان از اعتبار و جایگاه ویژه ای در هندوستان برخوردار است.
وی افزود: درحال حاضر در بیش از 50 دانشگاه هند زبان و ادبیات فارسی تدریس می شود و در چندین دانشگاه این کشور نیز بخش مستقل زبان فارسی وجود دارد.
به گفته وی ؛ آنچه امروز موجب نگرانی شده جذب تعدادی از دانشجویان بخش فارسی به دیگر زبان ها است زیرا دانشکده های زبان های خارجی به دانشجویان بورس های تحصیلی می دهند واین عامل باعث جذب دانشجویان زبان فارسی به این زبان ها شده است .
این استاد زبان فارسی در هندوستان بر ضرورت تشویق دانشجویان برای تحصیلی در زبان فارسی تاکید کرد و اظهار کرد باید با اختصاص بورس های تحصیلی و یافتن مشاغل مورد نظر از سوی ایران زمینه جذب هرچه بیشتر دانشجویان به زبان فارسی فراهم شود.
وی به برگزاری دوره های آموزشی و سمینارهای مختلف زبان فارسی و نسخ خطی فارسی در هندوستان اشاره و اظهار کرد:در دانشگاههای هندوستان نه تنها از هند بلکه از بسیاری کشورهای اروپایی و آمریکا نیز دانشجوی زبان فارسی تحصیل می کنند .
رییس بخش فارسی دانشگاه دهلی با تاکید بر جایگاه مهم زبان فارسی در هندوستان، گفت: زبان فارسی در هندوستان از کشمیر تا کرالا و در اقصی نقاط این کشور زبانزد مردم است هرچند که این مقدار برای ما راضی کننده نیست و تلاش می کنیم به توسعه بیشتر زبان فارسی درهند کمک کنیم .
وی به اعزام دانشجویان زبان فارسی هند به ایران برای گذراندن دوره های دانش افزایی زبان فارسی اشاره کرد و اظهار کرد: از 5 سال پیش تعداد زیادی دانشجوی زبان فارسی از هند برای شرکت در دوره های دانش افزایی به ایران اعزام شده اند اما امسال با توجه به افزایش هزینه های دریافتی از دانشجویان این روند متوقف شده است .
'چندر شکر' گفت که با توجه به توان مالی پایین دانشجویان هندی، آنها امکان شرکت در این دوره ها را ندارند و این موضوع مشکلاتی را بوجود آورده است که باید از سوی مسئولان و دست اندرکاران ایران برای این مشکل راه حلی اندیشیده شود زیرا این مشکلات موجب ضربه به زبان فارسی می شود.
وی خاطرنشان کرد: درحال حاضر گروه های آلمانی و اسپانیایی بورس هایی را برای دانشجویان هندی اختصاص داده اند و برخی دانشجویان زبان فارسی نیز جذب این بورس ها شده اند که باید برای این مسئله چاره ای اندیشیده شود.
این استاد زبان فارسی با اشاره به شرایط جدید سیاسی در جهان و توافق هسته ای صورت گرفته میان ایران و قدرت های غربی، اظهار امیدواری کرد این شرایط جدید، زمینه مناسبی را برای توسعه هرچه بیشتر ارتباطات فرهنگی میان ایران و هند و توسعه زبان و ادبیات فارسی در هندوستان فراهم آورد.
رییس بخش فارسی دانشگاه دهلی با انتقاد از اعزام نشدن استادان زبان فارسی درسالهای اخیر به هند اظهار کرد:حضور استادان ایرانی زبان فارسی تاثیر زیادی در انتقال،فهم و گسترش زبان فارسی در این کشور دارد ولی متاسفانه حدود 12 سال است که هیچ استادی از ایران برای تدریس به هند اعزام نشده است .
وی برگزاری دوره های دانش افزایی و تبادل استاد و دانشجو را از دیگر راههای تقویت زبان فارسی در هندوستان عنوان کرد.
دکتر «آذرمیدخت صفوی» رییس مرکز تحقیقات زبان فارسی دانشگاه علیگر هند نیز معتقد است: تاثیر زبان فارسی در تمام زوایای فرهنگ و تاریخ هند مشاهده می شود و مردم این کشور بدون زبان فارسی نمی توانند شناخت کاملی از تاریخ کشور هند داشته باشند.
وی درخصوص اهداف تاسیس مرکز تحقیقات زبان فارسی در هندوستان می گوید: بسیاری از کارشناسان این حوزه ،زبان فارسی را به خوبی نمی دانند و لازم بود مرکزی تاسیس شود تا اطلاعاتی که در کتاب های تاریخی فارسی نظیر تاریخ «فیروزشاهی» ،طبقات ناصری و کتب تاریخی بسیار مهمی که در زمان اکبر شاه نوشته شده است، به زبان های دیگر ترجمه شود.
این استاد فارسی دانشگاه علیگر هند می افزاید: اگر کسی در هند بخواهد به تاریخ و فرهنگ خود احاطه کامل داشته باشد باید منابع فارسی را مطالعه کند و لازم است اطلاعات این منابع استخراج و در اختیار مردم عادی قرار گیرد .
وی اظهار کرد: استادان زبان فارسی باید نسخه های خطی موجود را فهرست بندی و در اختیار علاقمندان به زبان فارسی دراین کشور قرار دهند زیرا تعداد زیادی نسخه خطی در کتابخانه های دولتی و شخصی این کشور وجود دارد.
به گفته وی زبان فارسی درهند حدود یک هزار سال سابقه دارد که درحدود 60 دانشگاه ، دانشکده و یا ترکیبی از آنها توسط 170 استاد تدریس می شود.

منبع: ایرنا

نظر دهید