مردم باید خود را به زندگی نو آماده کنند

1394/11/19 ۱۰:۵۹

نخستین سال‌های سده چهاردهم خورشیدی، از سال‌های ١٣٠٦ و ١٣٠٧ تا ١٣١٢ و ١٣١٣ را می‌توان روزگار دگرگونی‌های جدید اجتماعی در ایران در نظر گرفت. ورود پدیده‌های تازه به جامعه ایران، از کافه و رستوران گرفته تا مهمان‌خانه، سینما و اتومبیل و نیز تغییر چهره پایتخت به عنوان مرکز این دگرگونی‌ها، جامعه ایران را در آغاز مرحله‌ای تازه از زیست خود جای داده بود. خیابان‌ها و گذرهای خاکی شهر آسفالت شدند، اتومبیل به شکل‌های گوناگون شخصی و همگانی در این خیابان ها به راه افتادند، آب لوله‌کشی به خانه‌ها راه یافت و بسیاری دگرگونی‌های دیگر که تصویری دیگر از ایران ارایه می‌کرد. بلدیه تهران در میانه این دگرگونی‌ها بیشترین نقش را برعهده گرفته بود.

« من باب تذکر بعموم اهالی و ساکنین محترم شهر اخطار مینماید که مبادرت بعملیات و اقدامات مذکوره ذیل اکیدا ممنوع است:
١- شست‌وشوی رخت و البسه و کهنه و ظروف و غیره در مجاری میاه و منگل‌های قنوات.
٢- ریختن لجن و کثافات حوض و آب‌انبار و آب کثیف آنها در مجاری میاه و نهرهای آب معابر.
٣- ریختن کثافات مستراح در معبر عمومی.
٤- ریختن خاکروبه و کثافات و انداختن حیوانات مرده در معابر و خیابان‌ها غیر از نقاط معینه از طرف بلدیه.
٥- تکاندن فرش و بلند نمودن گرد و غبار در معبر و کوچه‌ها بهر طریق که باشد.
٦- فروش اغذیه و میوه‌جات و ماهی و طیور کشته متعفن و فاسد.
٧- فروش البسه کهنه و مستعمل قبل از اینکه در نواحی بلدیه ضد عفونی شده و مخصوص « البسه ضد عفونی شده» روی آنها زده شده باشد.
مرتکبین جلب و طبق مقررات نظامنامه امور خلافی در محاکم صالحه تعقیب خواهند شد.
بلدیه طهران»
نخستین سال‌های سده چهاردهم خورشیدی، از سال‌های ١٣٠٦ و ١٣٠٧ تا ١٣١٢ و ١٣١٣ را می‌توان روزگار دگرگونی‌های جدید اجتماعی در ایران در نظر گرفت. ورود پدیده‌های تازه به جامعه ایران، از کافه و رستوران گرفته تا مهمان‌خانه، سینما و اتومبیل و نیز تغییر چهره پایتخت به عنوان مرکز این دگرگونی‌ها، جامعه ایران را در آغاز مرحله‌ای تازه از زیست خود جای داده بود. خیابان‌ها و گذرهای خاکی شهر آسفالت شدند، اتومبیل به شکل‌های گوناگون شخصی و همگانی در این خیابان ها به راه افتادند، آب لوله‌کشی به خانه‌ها راه یافت و بسیاری دگرگونی‌های دیگر که تصویری دیگر از ایران ارایه می‌کرد. بلدیه تهران در میانه این دگرگونی‌ها بیشترین نقش را برعهده گرفته بود. با اختیارها و مسئولیت‌های گسترده که حکومت به این نهاد نوپا واگذارده بود، برآن بود این پدیده‌های تازه و دگرگونی‌ها را در میان مردمان جامعه نهادینه کند. حکومت می‌خواست در کنار نوکردن چهره شهر، بسیاری از رفتارهای مردم را با آن همسان سازد. آگهی اخطار بالا که در فروردین ١٣١٢ خورشیدی در مجله بلدیه منتشر شده است، بخشی از کوشش بلدیه برای ایجاد تغییرات در رفتار و شیوه زندگی مردم به شمار می‌آید. بررسی شماره‌های گوناگون و پی‌درپی مجله بلدیه به عنوان ارگان مطبوعه این نهاد، در میانه سال‌های یادشده بیانگر کوششی است که حکومت برای ایجاد دگرگونی‌ها در رفتار همگانی در پیش گرفته است. از اعلان‌ها و مقاله‌هایی که در این‌باره در مجله منتشر شده است، در کنار آگاهی از این تلاش، در واقع می‌توان چنین نتیجه گرفت که نقیض موارد مورد تاکید نویسندگان مجله، در جامعه وجود داشته است. این که درباره «شست‌وشوی رخت و البسه و کهنه و ظروف و غیره در مجاری میاه» اعلان و اخطار داده شده، می‌توان چنین دریافت که این شیوه، بخشی از رفتار شهروندان در آن روزگار بوده و حکومت کوشیده است جلوی این شیوه زندگی بایستد.
نوشته‌ها و مقاله‌هایی در مجله بلدیه درباره لزوم ایجاد تغییرات در رفتار همگانی در جامعه در میانه سال‌های ١٣٠٨ تا ١٣١٣ نگاشته شده است. به عنوان نمونه در یک سلسله مقاله با تیتر «مراعات اخلاق در محافل عمومی» چنین می‌خوانیم «اصولا وقتی مملکتی رو بترقی و آبادی می‌رود بهمان نسبت اصول معاشرت و رفتار با یکدیگر فرق کرده و باید کم‌کم به ملل متمدنه نزدیک شوند. ... زمانی بود بهیچوجه گردش‌گاه برای اهالی نبود و اگر یک خیابان مثل خیابان لاله‌زار را برای تفریح و قدم‌زدن انتخاب میکردند همه‌کس در آن دیده نمی‌شد. زمانی بود در طهران و سایر شهرهای ایران فقط یک سینما که هفته یک شب و آنهم در هر شبی لااقل ده مرتبه فیلم پاره می‌شد وجود داشت اگر تاتر هم در بعضی اوقات داده می‌شد اشخاص محترم کم تر در آن محل دیده می‌شدند. ... حالیه مجالس رسمی، جشن، مهمانی، اجتماعات عمومی زیاد و هتل‌های فراوان و رستوران‌های بیشمار تشکیل شده است که در مواقع معینه مراعات نکات لازمه حتمی است. ... از یک نفر جوان بیست ساله طبقه سوم تا یکنفر جوان طبقه اول این مملکت میبایستی سبک و روش زندگانی را بطبع عوض کرده سبک نو و جدیدی که معمول دنیاست اتخاذ کند. زیرا یک نفر شاگردی که اوقات خود را درب دکان گذرانده و هیچ قیدی برای گفتار یا کردار خود قائل نبوده است حال که پیشخدمت یک رستوران و یا هتل و یا فامیلی شده باید طرز رفتار خود را بکلی تغییر دهد».   در شماره‌ای دیگر از مجله بلدیه در این‌باره آمده است «مردم باید خود را بزندگی نو و جدید آماده نمایند. واقعا چیز غریبی است بعضی‌ها شاید خیال میکردند اگر یکروز بواسطه انجام کار فوری وقت خود را برای راه تلف نکرده و بیشتر بکار خود برسند در هتلی غذا صرف کنند کفر میشود! و یا اگر لباس دوخت ایرانی و یا فرنگ باندازه خودش باشد وقتش برای بدقولیهای خیاط! تلف نشود نباید بپوشد زیرا باید حتما خیاط فامیلی که لباسهای مرحوم ابوی را میدوخته بدوزد! نظرم است چند شب قبل به کافه وارد شدم ... تازه‌واردی را مشاهده کردم صندلی از پهلوی میزها برداشته در جلوی جوی آب نشست! ... موقعی بود که اساسا در شهر خیابانهای وسیع نبود که وسایل نقلیه بزرگ مثل اتوبوس و غیره بتواند حرکت کنند که مردم طرز سوار شدن و رفتار در اتوبوس را بدانند حالا که خیابان‌های وسیع و قشنگ برای رفاهیت مردم ساخته شده و اتوبوس‌های متعدد برای سواری بهر نقطه شهر مهیا گردیده وظیفه سوارشدگان است که ...».

منبع: شهروند