1393/2/4 ۰۹:۵۷
احياي آثار حكما و فلاسفه به زبان روز از جمله راه‌هاي مقابله با تهاجم فرهنگي است. اگر بتوانيم افكار حكمايي چون آقاعلي زنوزي را به غرب نشان دهيم ديگر آنها ما را عقب‌مانده نمي‌خوانند؛ من فلسفه غرب خوانده‌ام اما بايد بگويم كه عمق حرف‌هاي آقاعلي زنوزي بيش از عمق حرف‌هاي فلاسفه غرب است.
مهجوريت عالمي چون آقاعلي زنوزي تاسف‌بار است البته از اين قبيل حكما در جهان اسلام كم نداريم كه همچنان در بين ما ناشناخته هستند، در حالي كه كمتر فيلسوف غربي است كه آثارش در كشورمان ترجمه نشده باشد اما حكيمي مانند آقاعلي زنوزي كه به تحقيق بعد از صدرالمتالهين در اين 400 سال نظيرش نيامده است و حكيمي به دقت، بلندنظري و موشكافانه انديشيدن آقاعلي زنوزي تا امروز پا به عرصه وجود نگذاشته است اما كتاب‌هاي او متاسفانه كمتر خوانده شده است و البته آثار كمي دارد اما بسيار عميق نوشته شده است.
آقاعلي زنوزي دو مساله را مطرح كرده است كه در طول تاريخ هيچ‌كس درباره آن سخن نگفته است يكي درباره معاد و ديگري در مورد «ربط». اگر مساله «ربط» را نفهميم مهم نيست اما مساله «معاد» چون اعتقادي است بايد حل شود. همه اديان الهي به معاد باور دارند اما به‌طور يكسان به آن نمي‌انديشند. اينكه كجا مي‌رويم مهم‌ترين سوال عام و خاص است. همه فلسفه ملاصدرا در خدمت اثبات معاد جسماني است البته همه مراجع ملاصدرا را قبول ندارند اما امام خميني (ره) او را قبول داشت و صدرايي فكر مي‌كرد و به هر حال اختلاف‌نظر وجود دارد.
زنوزي ديدگاه قابل توجه و تاملي درباره «معاد» دارد. آنهايي كه به معاد جسماني باور دارند اكثرا موحدين عالم هستند از مسلمان گرفته تا مسيحي و يهودي و غيره اما مدرس زنوزي با حفظ مباني ملاصدرا حرف جديدي مي‌زند. همه مي‌گويند كه روح به بدن مي‌آيد اما او مي‌گويد اين بدن است كه به سراغ روح مي‌رود و بدن مشتاق به روح است. همين خاك‌هاي قبرستان به سراغ روح مي‌روند و هر خاك و بدني روح خود را مي‌شناسد البته برخي علما اين نظريه را رد مي‌كنند از جمله مرحوم رفيعي قزويني.
دكتر ديناني در ادامه مساله «ربط» را ساده‌ترين و در عين حال پيچيده‌ترين مساله دانست كه مرحوم آقاعلي زنوزي به آن پرداخته است و افزود: آقاعلي زنوزي روي مساله «ربط» فكر كرده است. كانت، فيلسوف بزرگ غربي است و من كانتي نيستم اما او نقطه عطف تاريخ است و همه هنرش اين است كه مي‌گويد وجود محمول نيست اما بايد بدانيم كه تمام حكماي ما سال‌ها قبل از كانت به اين رسيده بودند كه وجود محمول نمي‌شود و هميشه «ربط» است اما با وجود سوالات متعدد و شبهاتي كه درباره «ربط» وجود دارد آقاعلي زنوزي سعي مي‌كند اين مساله را حل كند.
بعد از ملاصدرا حكيمي به دقت نظر زنوزي پا به عرصه وجود نگذاشت نه شرقي و نه غربي. من با نظرات فلاسفه غرب آشنا هستم اما تاكيد مي‌كنم كه ما از فلاسفه خود غافليم. من پيرامون اين دو مساله كه آقاعلي زنوزي به آن پرداخته است، دو كتاب«معاد» و « وجود رابط و مستقل در فلسفه اسلامي» را نوشته‌ام كه از قديمي‌ترين كتاب‌هاي من و البته كم خوانده‌ترين آنهاست. زنوزي يك فيلسوف و حكيم بزرگ است و اين فرد تاكنون در مهجوريت بوده است و اميدوارم اين بزرگداشت مقدمه‌يي براي تدريس كتب وي در دانشگاه‌ها باشد.
ما مدام از تهاجم فرهنگي صحبت مي‌كنيم اما آيا با نصيحت و موعظه مي‌توان با آن مقابله كرد؟ خير. بايد با تهاجم فرهنگي با فرهنگ مقابله كرد نه با زور. ما مي‌توانيم با آثاري از حكما و فلاسفه خود در مقابل بخش اعظم اين تهاجمات بايستيم.
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید