طرحی نو دراندازیم / مجید شفیعی

1393/1/21 ۱۱:۰۸

بی شک حال که نه در جایگاهی قرار گرفتهایم که بتوانیم مدعی ادبیاتی باشیم که بتواند پهنههای جدیدتری را بگشاید و راه به زوایای گوناگون و گاهی پیچیده روان کودک و نوجوان زمانه اخیر باز کند؛ بیش از هر زمان دیگر نیاز مبرم به بازنگری بنیانهای گونههای ادبی خاص کودک احساس میشود.

بی شک حال که نه در جایگاهی قرار گرفتهایم که بتوانیم مدعی ادبیاتی باشیم که بتواند پهنههای جدیدتری را بگشاید و راه به زوایای گوناگون و گاهی پیچیده روان کودک و نوجوان زمانه اخیر باز کند؛ بیش از هر زمان دیگر نیاز مبرم به بازنگری بنیانهای گونههای ادبی خاص کودک احساس میشود. ادبیاتی که بتواند نطفه بالندگیهای جدیدی را در خود داشته باشد. شاخصه های فکری و محیط اجتماعی و بسترهای رشد و نوع فضای ذهنی کودک امروز، تفاوت آشکاری با محیط فکری کودک دیروز دارد. هجوم انواع رسانههای دیداری، بازیهای رایانهای و انواع جاذبههای بصری از یک طرف کودک را خانهنشین کرده و در خود فرو برده و به نوعی خود بسنده کرده است و از طرفی با دگرگونیهای اقتصادی و اجتماعی در همه ابعاد زندگی، محیط جدید و پیچیدهای برای کودک امروز رقم خورده است. محیطی که باید کودک خود را با آن سازگار گرداند و به تبع آن بروز برخی از ناهنجاریها اجتناب ناپذیر است. جدای از نسلی که اوقات فراغت خود را با کتاب شاید پر میکرد و به بازیهای پر تحرکتر بدنی مایلتر بود؛ این نسل با ورود تبلت و رایانه و هجوم بیوقفه اطلاعات و محیطهای جدید اجتماعی خود را بینیاز از کتاب و رسانههای نوشتاری میبیند.
 ادبیات کودک برای این فضا و محیط اقتصادی و اجتماعی جدید چه اندیشه کرده و چه در سر دارد؟ تا کودک را بیشتر با کتاب آشتی داده و او را علاوه بر استفاده از امکانات و سرگرمیهای مختلف بصری و رایانهای به کتاب خواندن هم راغب گرداند و با  استفاده از جاذبههای بیشتری نسل نو را با  خود هماهنگ کند.
دلایلی که در پهنه ادبی جهان هنوز استرید لیندگرن، رولد دال، سیلور استاین، دارن شان، دیوید الموند، اندی استتون، رولینگ، تالکین و انبوه بیشمارتری از نویسندگان غرب توانستهاند با خلق آثاری ماندگار در هجوم انبوه جاذبههای دیگر، کودکان را راغب به مطالعه نگهدارند چیست؟ آیا پیشینه ادبی و فرهنگی و هنری بیش از ما داشتهاند؟ راز جاذبه متون داستانی آنها در چیست که آثار ترجمه در کشورمان گوی سبقت را از آثار تألیفی وطنی ربوده است؟ آیا به روانشناسی خاص کودک در محیط اجتماعی جدیدمان توجه کردهایم؟ حال که در آستانه این روز بزرگ قرار گرفتهایم آیا نباید به بازنگری مجدد در بنیانهای فکری گونههای مختلف ادبی برای کودکان بپردازیم؟ و راه را برای در نوردیدن عرصههای جدید ادبی، شکلهای روایی نو باز کرده و با  استفاده از گنجینههای ادبی  وهنری وبا  استفاده دیگرگون و خلاقه از متون کهن فارسی طرحی نو دراندازیم؟ طرحی نو و خلاق که خوراک لذت بخش و مفید ادبی وهنری باشد که کودک را اقناع کرده، او را بیشتر به سمت کتاب سوق دهد؟شناخت محیط فکری و  اجتماعی جدید و به تبع آن دگرگونی در فرمهای خلق آثار میتواند کمک شایان توجهی به کودکان برای ارتباط گرفتن مؤثر آنها با کتاب باشد.