لابه لای اسناد

صفحاتی از کتاب فارسی اول ابتدایی مورد استفاده دانش آموزان در سال ۱۳۱۸ دو سال پیش از اشغال ایران در جریان جنگ جهانی دوم.

سند درخواست تغییر رشته تحصیلی صادق هدایت نویسنده ایرانی و دانشجوی وقت اعزامی به فرانسه از معماری به ادبیات و اسناد اهداء آثار محمدعلی جمالزاده به کتابخانه ملی، منتشر شد. در تقویم رسمی کشور ایران، روز ۱۴تیر، به عنوان «روز قلم» و نمادی برای تجلیل از صاحبان قلم و نویسندگان انتخاب شده است. توجه به قلم، در سرزمین ما پیشینه‌ای دیرینه دارد. سده‌ها پیش، در ایران باستان، تیرگان (سیزدهم تیرماه) یکی از مهم‌ترین جشن‌ها به شمار می آمده است. یکی از آئین های مخصوص جشن، پاسداشت قلم بوده است.

مجموعه تصویری که مشاهده می کنید اسناد تاریخی مربوط به خدمت نظام وظیفه است که توسط سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تهیه شده و قدیمی‌ترین سند این مجموعه مربوط به مرداد 1310ش. و حاوی قانون مجازات مجرمان در امور نظام وظیفه است. تفكر سربازگیری در جهان، به حدود 400 سال پیش از میلاد مسیح برمی‌گردد، البته به خاطر موقعیت سیاسی و اجتماعی‌ آن زمان، جذب افراد برای خدمت به كشور به شكل قانونمند به مرحله عمل در نیامد و به همان اصول ابتدایی و استخدام افرادروزمزدو داوطلب محدود شد.

یکصد و بیست و سه سال پیش ناصرالدین شاه بالاخره مجبور شد با فشار علما و مردم، امتیاز تنباکو را لغو کند. امتیازی که همراه با حکم تاریخی میرزای شیرازی در تاریخ ایران ثبت شد.

یک گاف جالب و جابجایی یک کلمه در اسکناس، «میرزا آقا خان اسکناسی» را به دام قانون انداخت تا پرونده اولین جاعل اسکناس در ایران این طوری بسته شود.

در متن زیر که برای اولین بار به صورت کامل و منقح منتشر شده است، پرونده سپردن کتابخانۀ استاد ایرج افشار به کتابخانۀ دائرة المعارف بزرگ اسلامی بازگشایی می شود.

محمدکاظم موسوی بجنوردی بنیانگذار مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی که در دادگاه‌های عادی و تجدید نظر اداره دادرسی نیروهای مسلح شاهنشاهی به سبب اقدام دست‌جمعی علیه امنیتی کشور و رهبری قیام مسلحانه به اعدام محکوم شده بود در 14 رادیبهشت 1345مورد عفو قرار گرفت.

سند واگذاری کتابخانه خلیج فارس به دایره المعارف بزرگ اسلامی به نام خداوند بخشنده مهربان دکتر احمد اقتدارینظر به این که مجموعه ی کتب و اسناد و عکس ها و نقشه های کتابخانه شخصی و ملکی خودم را کلا و جزء به مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی اهدا و تقدیم نموده ام و برای استفاده هموطنانم ملت ایران تقدیم نموده ام و اکنون تمامی کتب و اسناد و عکس ها در محل کتابخانه «خلیج فارس» واقع در مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی و تحت نظارت ریاست محترم کتابخانه بزرگ و مسئولین کتابخانه بزرگ آن مرکز نگهداری می شود با امضا این سند یک بار دیگر رضایت و موافقت و اراده تنفیذی خود را با این اهدا اعلام می دارم و تأکید و تأیید می نمایم که:

تاریخ ایرانی: ظهور رادیو فرصت‌ها و استفاده‌اش محدودیت‌هایی در جامعه ایران و ملت‌های جهان ایجاد کرد که در سال‌های بعد با توسعه و گسترش روابط اجتماعی و ابزارهای نوین ارتباطی شاید تجسم چنان روزهایی در حال حاضر بسیار مهیج و شگفت‌آور به نظر آید. اهمیت و تاثیر همین دستگاه ترانزیستوری در سال‌های دو جنگ جهانی و دیگر وقایع بین‌المللی به حدی بود که برخی از مورخان مشهور آن را یکی از عوامل مهم گسترش و اشاعه سریع اخبار و توسعه عطش جنگ به دیگر کشور‌ها دانستند. عاملی که بعد‌ها به تئوری تزریقی در علم ارتباطات اجتماعی معروف شد و دولت‌ها و اندیشمندان رسانه‌های جهان برای پرهیز از کشمکش و نبردهای جهانی امکان توسعه و گسترش دیگر وسایل نوین ارتباطی را فراهم کردند.

دبا/ عنایت الله رحمانی: مجله ی خطی «ندای پاریز» در دوره ی نوجوانی به سردبیری استاد باستانی پاریزی منتشر می شده و از مجله های قابل توجه است.تعدادی از شماره های این مجله نزد استاد نگهداری می شد که بنا به تقاضای اینجانب برای اسکن در اختیارم قرار گرفت. بنا به لحاظ اهمیت و آشنایی با دکتر باستانی پاریزی مختصری از نحوه ی انتشار مجله را که به قلم استاد نگاشته شده است، بیان می شود: