ارن، ارلها

اَرِن، اِرْلْٰها [erlhā-ye aren]، لقب خاندانی از اشراف اسکاتلندی: 

جیمز هَمیلْتن

نخستین ارلِ ارن (1475 ؟ - 1529م/ 880 ؟ -935ق)، پسر جیمز، لرد همیلتن اول و مری، دختر جیمز دوم شاه اسکاتلند. او در 1513م فرماندهی ناوگانی را داشت که به انگلستان لشکر کشید، ولی به سختی شکست خورد و در بازگشت، رقیبش ارلِ اَنگِس را در دربار همه کاره یافت. آن‌گاه با دوکِ آلبِنی، نایب‌السلطنۀ جیمز پنجم همدست شد. مهم‌ترین اقدام او جنگ هولناک میان همیلتنها و داگلِسها در خیابانهای ادنبورگ بود که به «پاک کردن گذرگاه» معروف شد (1520م). هنگامی که جیمز پنجم در 1528م خود را از زیر سلطۀ انگس آزاد کرد، ارن در استرلینگ به وی پیوست.

جیمز همیلتن

دومین ارل ارن، دوک دو شاتِلِرو (1517-1575م/ 923-982ق)، که پس‌از برتخت نشستن ماری استوارت در1542م ولیعهد احتمالی بود و به عنوان قیم و معلم او منصوب شد. او برای ازدواج ماری با شاهزاده ادوارد (بعدها ادوارد ششم، شاه انگلستان) تلاش کرد، ولی ناگهان دست از تلاش کشید و جانب فرانسویها را گرفت؛ سپس با ازدواج ماری و ولیعهد فرانسه موافقت کرد و در آن هنگام لقب دوک دوشاتلرو را گرفت (1549م) و در 1554م به نفع دختر ملکه از ولیعهدی استعفا داد. او در آغاز اصلاح دینی اسکاتلند، به «اعیان مجمع»‌پیوست (1559م) و رهبر پرتستانها شد؛ در 1565م تبعید شد، ولی در 1569م به اسکاتلند بازگشت تا از دعوی ملکه دفاع کند و تا 1573م استعفای ملکه و جانشینی پسرش جیمز ششم را نپذیرفت. 

جیمز همیلتن

سومین ارل ارن (1537 ؟- 1609م/ 944 ؟-1018ق)، که هنری هشتم او را برای همسری دخترش الیزابت (بعدها الیزابت اول) در نظر گرفته بود، اما پدرش خواهان وصلت وی با ماری استوارت بود. بعدها هنگامی که ارن از فرماندهی پاسداران اسکاتلندی در فرانسه (1554- 1559م) بازگشت و به «اعیان مجمع» پیوست، پرتستانها او را به دادخواهی نزد ملکه الیزابت،و پس‌از1560م نزد ماری فرستادند. در1562م نشانه‌هایی از جنون در او پیدا شد و بقیۀ عمرش در بند گذشت.     (100)