فقه، علوم قرآنی و حدیث

موضوع بندی
- همه موضوعات

جستجوی الفبایی

ابن ازرق | جواد طباطبایی , حسن یوسفی اشکوری اِبْنِ‌‌اَزْرَق‌، شمس‌الدین ‌ابوعبدالله ‌محمد بن‌ علی بن‌ محمد اصبحی ‌اندلسی مالكی ‌(832-896 ق‌/ 1428-1490 م‌)، فقیه‌، قاضی، ادیب‌، صاحب‌نظر در فلسفۀ تاریخ‌ و جامعه‌شناسی. ظاهراً نخستین ‌كسی ‌كه ‌زندگی وی ‌را با تفصیل بیشتر نگاشته ‌است‌، عبدالرحمان ‌سخاوی‌ (د 902 ق‌/ 1497 م‌) است ‌كه ‌معاصر ابن‌ازرق ‌است‌. پژ...
ابن اشناس | حسن یوسفی اشکوری اِبْنِ اَشناس‌، ابوعلی‌ حسن‌ بن‌ محمد بن‌ اسماعیل‌ بزاز (359- 439ق‌/ 970- 1048م‌)، محدث‌ و فقیه‌ شیعی‌. تبار و چگونگی‌ زندگی‌ وی‌ چندان‌ روشن‌ نیست‌. همین‌ قدر می‌دانیم‌ كه‌ وی‌ از موالی‌ بوده‌ و به‌ شخصی‌ به‌ نام‌ جعفر متوكل‌ وابستگی‌ داشته‌ و به‌ همین‌ جهت‌ به‌ متوكلی‌ شهرت‌ یافت‌ است‌ (خطیب‌، 7/ 425). كلمۀ...
ابن اشعث، محمد | حسن یوسفی اشکوری اِبْنِ اَشْعَث‌، محمد بن‌ محمد كوفی‌ مصری‌ (ابوعلی‌)، محدث‌ و فقیه‌ امامی‌ سدۀ 3 و 4 ق‌/ 9 و 10 م‌. با همه شهرتی‌ كه‌ ابن‌ اشعث‌ در سلسلۀ راویان‌ شیعی‌ و سنی‌ دارد، از زندگی‌ و احوال‌ او چندان‌ چیزی‌ دانسته‌ نیست‌، همین‌ قدر می‌دانیم‌ كه‌ وی‌ كوفی‌ است‌ و در مصر زندگی‌ می‌كرده‌، اما روشن‌ نیست‌ كه‌ در چه‌ تار...
ابن اقلیشی | حسن یوسفی اشکوری اِبْنِ اُقْليشی‌، ابوالعباس ‌احمد بن ‌مَعَدّ بن ‌عيسی ‌(د 550 ق‌/ 1155 م‌)، محدّث‌، اديب‌ لُغوی‌ و صوفی‌ اندلسی‌. در تاريخ‌ مرگ‌ او اختلاف‌ است‌ (سيوطی‌، 1/ 392). پدرش‌ معد از عالمان‌ بنام‌ روزگار خود و از مردمان‌ «اقليش‌»، يكی‌ از شهرهای‌ اندلس‌ بود، ولی‌ در شهر «دانيه‌» اقامت‌ كرد و احمد در همانجا زاده‌ شد ...
ابن امام الکاملیه | حسن یوسفی اشکوری اِبْنِ اِمامِ الْكامِليّه‌، كمال‌الدين‌ محمد بن‌ محمد بن‌ عبدالرحمان‌ شافعی‌ (808 -874 ق‌/ 1405- 1469 م‌)، فقيه‌، اديب‌، محدث‌ و مفسر مصری‌. او، پدر، نيا و نيای‌ پدرش‌ امامت‌ مدرسۀ كامليّه‌ را در مصر به‌ عهده‌ داشته‌اند (سخاوی‌، 9/ 93).
ابن ام قاسم | حسن یوسفی اشکوری اِبْنِ اُمَّ قاسِم‌، ابومحمد بدرالدين‌ حسن‌ بن‌ قاسم‌ بن‌ عبدالله‌ بن‌ علی‌ مرادی‌ مصری‌ (د 749 ق‌/ 1348 م‌)، مفسّر، اديب‌، نحوی‌ و فقيه‌ مالكی‌. وی‌ در مصر زاده‌ شد و به‌ مراكش‌ كوچ‌ كرد و تمام‌ عمر را در آنجا زيست‌ و از اين‌ رو به‌ مراكشی‌ نيز شهرت‌ يافت‌ (ابن‌ حجر، 2/ 138؛ ابن‌ جزری‌، 1/ 227؛ سيوطی‌، بغيه،...
ابن امین | محمد احمد موسوی آل طعمه اِبْنِ اَمين‌، ابواسحاق‌ ابراهيم‌ بن‌ يحيی‌ بن‌ ابراهيم‌ بن‌ سعيد (ح‌ 489-544 ق‌/ 1096- 1149 م‌)، فقيه‌، محدّث‌، مورخ‌ و لغت‌شناس‌. او در قُرطبه‌ (كُردوا) كه‌ در آن‌ ايّام‌ مركز تجمّع دانشمندان‌ و فقيهان‌ و محدّثان‌ بود، به‌ دنيا آمد. ابن‌ امين‌ از ابومحمد عبدالرحمن‌ بن‌ عتّاب‌، ابوبكر ابن‌ العربی‌، ابوالوليد...
ابن امیر حاج، ابوعبدالله | محمدهادی مؤذن جامی اِبْنِ اَميرِ حاج‌، يا ابن‌ اميرالحاج‌، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ محمد بن‌ محمد بن‌ حسن‌ بن‌ علی‌ بن‌ سليمان‌ حلبی‌، شمس‌الدين‌ (د 879 ق‌/ 1474 م‌)، فقيه‌، اصولی‌ و مفسر حنفی‌. از وی‌ به‌ ابن‌ مُوَقَّت‌ (سخاوی‌، الضوء اللامع‌، 9/ 210) و ابواليمن‌ (كوپريلی‌، 1/ 259، شم‍ 606) نيز ياد شده‌ است‌. سيوطی‌ (ص‌ 161) در سل...
ابنان |
ابن اهدل، ابومحمد | علی رفیعی علامرودشتی اِبْنِ اَهْدَل‌، ابومحمد، يا ابوعلی‌ حسين‌ بن‌ عبدالرحمن‌ بن‌ محمد ملقب‌ به‌ بدرالدين‌ و معروف‌ به‌ ابن‌ اهدل‌ از سادات‌ حسينی‌ (ح‌ 779- 855 ق‌/ 1377-1451 م‌)، فقيه‌، متكلم‌، محدّث‌ و مورخ‌ اشعری‌ ـ شافعی‌ يمنی‌. سخاوی‌ در الضوء الّلامع‌ (3/ 145) نسب‌ وی‌ را با 23 واسطه‌ به‌ حضرت‌ علی‌ بن‌ ابی‌ طالب‌ (ع‌) رسا...
ابن ایبک | قهار مقیمی اِبْنِ اَيْبَكْ، ابوالحسين‌ احمد بن‌ ايبك‌ بن‌ عبدالله‌، ملقب‌ به‌ شهاب‌الدين‌ حسامی‌ دِمياطی‌ (700- 749 ق‌/ 1301- 1348 م‌)، مورخ و محدث‌ مصری‌. وی‌ در شهر دمياط مصر متولد شد و همانجا نشو و نما يافت‌. ابتدا از احمد بن‌ عبدالرحيم‌ و حسن‌ بن‌ عمر كردی‌ و شهدة بنت‌ الحصنی‌ وست‌ الوزراء و سپس‌ در اسكندريه‌ از ابر...
ابن بابویه، ابوالحسن | محمد آصف فکرت اِبْنِ بابِويْه، ابوالحسن‌ علی‌ بن‌ حسين‌ بن‌ موسی‌ بن‌ بابويه‌ قمی‌ (د 329 ق‌/ 941 م‌)، فقيه‌، محدث‌ شيعی‌ و مرجع‌ مردم‌ قم‌ و اطراف‌ آن‌. بابْوَيْه‌ يا بابُويه‌ كه‌ نام‌ جد بزرگ‌ اوست‌، يك‌ نام‌ كهن‌ ايرانی‌ و سامی‌ است‌ كه‌ در روزگار پس‌ از ظهور اسلام‌ نيز افرادی‌ به‌ اين‌ نام‌ موسوم‌ بوده‌اند (يوستی‌، 55)...
ابن بابویه، محمد | احمد پاکتچی اِبْنِ بابِوِيْه، محمد بن‌ علی‌ بن‌ حسين‌ بن‌ موسی‌ بن‌ بابويه‌ قمی‌، ملقب‌ به‌ شيخ‌ صدوق‌ (ح‌ 305-381 ق‌/ ح‌917-991 م‌)، محدث‌ و فقيه‌ بزرگ‌ شيعۀ اماميه‌، شيخ‌ طوسی‌ در اسانيد الاستبصار (4/ 327، 332) از وی‌ با لقب‌ «عمادالدين‌» ياد كرده‌ است‌.
ابن بابویه، ابوعبدالله | علی اکبر ضیائی اِبْنِ بابِويْه، ابوعبدالله‌، حسين‌ بن‌ علی‌ بن‌ حسين‌ بن‌ موسی‌ بن‌ بابويه‌ قمی‌ (زنده‌ در 378 ق‌/ 988 م‌)، فقيه‌، محدث‌ و متكلم‌ شيعی‌. معلوم‌ نيست‌ زادگاه‌ وی‌ كجا بوده‌ و در چه‌ سالی‌ متولد شده‌ و يا درگذشته‌ است‌.
ابن بارزی | محمد آصف فکرت اِبْنِ بارِزی‌، ابوالقاسم‌ هبةالله‌ بن‌ عبدالرحيم‌ بن‌ ابراهيم‌ بن‌ هبةالله‌ ابن‌ بارزی‌ جُهَنی‌ حموی‌ ملقب‌ به‌ شيخ‌الاسلام‌ و شرف‌الدين‌ (645 - 738 ق‌/ 1247- 1337 م‌)، قاضی‌ القضاة و دانشمند شافعی‌. پدرش‌ كه‌ در منابع‌ متأخرتر عبدالرحمن‌ خوانده‌ شده‌ است‌ (عامری‌، 604) نيز قاضی‌ القضاة حماة و مردی‌ عالم‌ و ...
ابن باطیش | قهار مقیمی اِبْنِ باطيش‌، عمادالدين‌ ابوالمجد، اسماعيل‌ بن‌ هبةالله‌ بن‌ سعيد موصلی‌ (575-655 ق‌/ 1179-1257 م‌)، فقيه‌ و محدث‌ شافعی‌. مورخان‌ كنيه‌ و نام‌ پدر و جد وی‌ را به‌ اختلاف‌ ياد كرده‌اند. ابن‌ فوطی‌ يك‌ بار وی‌ را ابومحمد اسماعيل‌ بن‌ ابی‌ البركات‌ بن‌ ابی‌ الرضا (2/ 684) و بار ديگر اسماعيل‌ بن‌ هبةالله‌ بن‌ س...
ابن براج | سید محمد بحرالعلوم اِبْنِ بَرّاج‌، سعدالدين‌ ابوالقاسم‌ عبدالعزيز بن‌ نحرير بن‌ عبدالعزيز ابن‌ براج‌ طرابلسی‌ معروف‌ به‌ قاضی‌ و ملقب‌ به‌ عزالمؤمنين‌ (د شعبان‌ 481 ق/ اكتبر 1088 م)، فقيه‌ و قاضی‌ شيعی‌ امامی‌. از تاريخ‌ تولد او آگاهی‌ دقيقی‌ در دست‌ نيست‌، ولی‌ با توجه‌ به‌ اينكه‌ عمرش‌ را هشتاد و اندی‌ نوشته‌اند (افندی‌، 3/ 1...
آل زراره |
آل زهره | هادی عالم زاده آلِ زُهْره، یا بنی زهره، خاندانی از سادات شیعۀ دوازده امامی که بسیاری از آنان اهل علم و سیاست و دارای تألیف بوده‌اند و دانشمندانی بزرگ از آنان دانش آموخته‌اند. نسب این دودمان به زهرة‌ بن علی ‌‌بن محمد بن محمد بن احمد بن محمد بن حسین بن اسحاق ابن جعفر الصادق (ع) می‌رسد. گاه آنان را اسحاقی (اسحاقیون) نیز خوانده...
آل سنسن |
آل صاعد | سید علی آل داوود آلِ صاعِد، خاندانی از عالمان دینی و محدّثان و قضات حنفی مذهب که از سدۀ 4 تا 9 ق / 10 تا 15 م افرادی از آنان در نیشابور، هرات، ری، اصفهان و دیگر شهرهای خراسان و سایر نواحی ایران صاحب شهرت بودند و غالباً قضاوت و خطابت این شهرها را در دست داشتند و گروه بسیاری را دانش آموختند. این خاندان، نخست در قریۀ «اُستُوا» د...
آل عسیران | صمد موحد آلِ عُسَیْران، از خانواده‌های کهن بَعْلَبَک (لبنان) که به جبل عامل کوچیدند و در صیدا ثروت و شهرت یافتند. افراد در‌خور ذکر این خاندان بدین شرحند: 1. نیای ایشان عسیران، با ثروتی که در بعلبک فراهم آورده بود، املاک بسیاری در صیدا خرید که هنوز بسیاری از آنها به نام او باقی است؛ 2. فرزند او علی، گمنام بود؛ 3. نواده...
آل عمران | بخش معارف آلِ عِمران، از اعلام قرآن کریم، این عنوان تنها یک بار در کلام خدا آمده است: اِنَّ اللّٰهَ اصْطَفى اٰدَمَ وَ نُوحاً وَ اٰلَ اِبْرٰاهیمَ وَ اٰلَ عِمْرٰانَ عَلَی ‌الْعٰالَمین: خداوند آدم و نوح و آل ابراهیم و آل عمران را بر جهانیان برگزید (آل عمران / 3 / 33). مراد از عمران در این آیه به گفتۀ برخی از مفسران، پدر ح...
آل عصفور | حسن یوسفی اشکوری آلِ عُصْفور، خاندانی از علمای روحانی شیعه در بحرین، قَطیف و نواحی جنوب ایران در سدۀ 12 و 13 ق / 18 و 19 م. شخصیتهای بنام این خاندان، علاوه‌بر لقب آل عصفور، به ابن‌عصفور و یا عصفوری نیز شناخته شده‌اند. نیای این خاندان عصفوربن احمدبن عبدالحسین بن عطیة بن شیبۀ درّازی شاخوری بَحرانی است که شرح احوال او دانسته نیس...
آل عطار | بخش معارف آلِ عَطّار، از خاندانهای مشهور علمی و دینی شیعه در نجف، در سده‌های 12 و 13 ق / 18 و 19 م. نیای بزرگ این خاندان، سید محمدبن علی بن سیف‌الدّین حسنی بغدادی به علت اقامت در محلۀ عطاران (داروسازان و داروفروشان) بغداد، به عطار شهرت یافته است. پس از آنکه سید محمد با فرزندانش از بغداد به نجف کوچید، بیش‌تر افراد این خ...
آل فرعون | محمدعلی مولوی آل فِرْعَون، از اعلام قرآن کریم. فرعون لقب حاکمان مصر در دورانهای پیش از بطالسه است (رضا، 1 / 309). آل فرعون 14 بار در کلام خدا ذکر شده است. در یک مورد (القصص / 28 / 8) این ترکیب به معنای محدودتری به کار رفته است و راویان اختلاف کرده‌اند که منظور از آن کنیزان همسر فرعونِ معاصر حضرت موسی، دختر او، یا یاران اوی...
آل عمران | بخش معارف آلِ عِمْران، نام سومین سورۀ قرآن کریم. این سوره مدنی و دارای 200 آیه است و به مناسبت بیان سرگذشت خاندان عمران در آن به این نام خوانده شده است. منظور از عمران مذکور در این سوره، پدر حضرت مریم (ع) و مراد از آل عمران، حضرت عیسی (ع) و حضرت مریم‌اند. مادر حضرت مریم نیز احتمالاً مشمول این عنوان است (طباطبائی، 3 / 1...
آل قفطان | صمد موحد آلِ قُفْطان، از خاندانهای بزرگ نجف، که بیش‌تر افراد آن به نسّاخی و خوش‌نویسی و شعر و ادب و برخی به علوم دینی روی آوردند. ایشان از طایفۀ آل رَباح (شاخه‌ای از قبیلۀ بنی‌سعد) برخاسته‌اند. دربارۀ انتساب آنان به قُفْطان (قَفْطان، خَفْتان، خَفْدان: نوعی قبای بلند و معمولاً گرانبها) جز چند روایت افسانه‌آمیز چیزی در ...
آل کاشف الغطاء | حسن یوسفی اشکوری آل کاشِفُ ‌الغِطاء، خاندانی از علمای شیعی امامیِ عراق در سدۀ 13 و 14 ق / 19 و 20 م. این خاندان از قبیلۀ بنی مالک است و گفته شده است که از مالک بن حارث بن عبدِ یَغوث معروف به اَشتر نخعی (د 37 ق / 657 م) صحابیِ بنام امام علی (ع) نسب می‌برد (امین، 4 / 99). از‌این‌رو به افراد آن «مالکی» نیز گفته شده است. نیاکان آ...
آل لوط | علی رفیعی آلِ لوط، اصطلاحی قرآنی و عنوان خاندان و یا پیروان لوط‌ بن هاران برادرزادۀ ابراهیم خلیل (ع) و هم عصر وی و پیامبر شهرهای سَدوم و عَموره از ادرن. این عنوان 4 بار در قرآن بدین‌ترتیب به کار رفته است: حِجر / 15 / 59، 61؛ نمل / 27 / 56؛ قمر / 54 / 34.
آل قدامه | کاظم برگ نیسی آلِ قُدامه، خاندانی فلسطینیّ‌الاصل و حنبلی مذهب که فقیهان، مُسندان، حافظان و قاضیان بسیاری از آن برخاستند و فعالیت علمی ـ دینی آنان در اندیشۀ اسلامی آن روزگار و گسترش مذهب حنبلی تأثیر بزرگی به جای نهاد. سابقۀ تاریخی : نام این خاندان از نیای بزرگشان قدامة‌بن مقدام ابن نصربن عبداللّه گرفته شده است. زادبوم او رو...
آل نعیم | صمد موحد آلِ نُعَیْم، از خاندانهای مشهور کوفه که بیش‌تر بزرگان آن از راویان حدیث بوده‌اند. این خاندان منسوب است به نعیم اَزْدی غامدی، از طایفۀ بنی غامد که شاخه‌ای از قبیلۀ ازد به شمار می‌رود. برخی از افراد مشهور این خاندان بدین شرحند: 1 و 2. عبدالسلام بن عبدالرحمن بن نعیم و برادرش شدید بن عبدالرحمن، که هر دو از یاران ...
آل محمد* |
آل موسی | علی رفیعی آل موسى، اصطلاحی قرآنی و عنوان خاندان موسی‌بن عمران (ع) پیامبر بنی‌اسرائیل. این عنوان یک بار در قرآن آمده است: وَ قالَ لَهُم نَبِیُّهُم اِنَّ اٰیَةَ مُلْکِهِ اَنْ یَأْتِیَکُمُ التّابُوتُ فیهِ سَکینَةٌ مِنْ ربِّکُم وَ بَقِیَّةٌ مِمّا تَرَکَ اٰلُ مُوسى وَ اٰلُ هٰرونَ تَحْمِلُهُ الْمَلٰئِکَةُ (بقره / 2 / 248)، ی...
آل هارون | علی رفیعی علامرودشتی آلِ هارون، عنوانی است که یک‌بار در قرآن کریم (بقره / 2 / 248) در مورد هارون بن عمران، برادر و وزیر موسی‌‌بن عمران (ع) به کار رفته است. مفسران در این باره که مقصود از آل هارون چه کسانی هستند اختلاف نظر دارند. برخی گفته‌اند مقصود از آل هارون، عده‌ای از پیامبران بنی‌اسرائیل از نسل یعقوبند که پس از هارون آمده‌اند...
آلوسی | صادق سجادی آلوسی، خانواده‌ای بغدادی که از میانه‌های سدۀ 13 ق / 19 م دانشمندانی بزرگ در فقه و تفسیر و ادب از آن برخاسته‌اند. نیای بزرگ این خاندان در سدۀ 7 ق / 13 م به هنگام حملۀ هولاکوخان به بغداد از این شهر گریخت و به آلوس (ه‍ م) رفت. اخلاف وی تا سدۀ 11 ق / 17 م در آلوس ماندند و پس از آن به بغداد بازگشتند. از میان اعضای...
آل یاسین | علی رفیعی آلِ یاسین، یا اِل یاسین، اصطلاحی برگرفته از آیه‌ای که یک بار (امّا نه دقیقاً به این شکل) در قرآن مجید به کار رفته است: «سَلامٌ عَلى اِلْ یٰاسینَ» (صافّات / 37 / 130). قاریان و مفسّران این واژه را به چند گونه خوانده‌اند. عامۀ قرّاءِ مکّه و بصره و کوفه آن را ال یاسین (به کسر الف) و عامّۀ قرّاءِ مدینه آل یاسین ق...
آل یعقوب | محمد مجتهد شبستری آلِ یَعْقوب، عنوانی که در قرآن کریم دو بار دربارۀ یعقوب پیامبر (اسرائیل) به کار رفته است، بدین‌گونه: «تعبیر خواب تو این است که خدا تو را بر خواهد گزید و تأویل رویدادها خواهد آموخت و نعمت خود را بر تو و آل یعقوب تمام خواهد کرد چنانکه آن را از پیش بر پدران تو ابراهیم و اسحاق تمام کرد. همانا پروردگار تو دانا و ف...
آمدی، ابوالفتح | جعفر شعار آمِدی، ابوالفتح ناصح‌الدین عبدالواحد بن محمد (د نیمۀ اول سدۀ 6 ق / 12 م)، محدث و قاضی شهر آمد. نام وی را برخی محمدبن عبدالواحد یاد کرده‌اند. از زندگانی او آگاهی چندانی در دست نیست و تاریخ دقیق ولادت و وفات او در هیچ یک از کتابهای رجال نیامده است. آمدی خود در مقدمۀ جواهر الکلام از احمد غزالی (د 520 ق / 1126 م)...
آملی، ابوالحسین | سید کاظم موسوی بجنوردی آمُلی، ابوالحسین احمد بن حسین بن هارون اقطع، معروف به «سید مؤید باللـه» و «عضدالدوله» (333-421 ق / 945-1030 م)، فقیه، ادیب، محدث، مفسر و شاعر. وی از نوادگان زیدبن حسن مجتبی (ع) و از پیشوایان زیدیۀ طبرستان و معاصر صاحب بن عباد (326-385 ق / 938-995 م) بود و همراه برادر کهترش الناطق بالحق یحیی بن حسین (340-422 ق...
آملی، شیخ محمدتقی | محمدعلی مولوی آملی، شیخ محمّدتقی (1304-1391 ق / 1887-1971 م)، فقیه امامی، فرزند مولا محمد آملی، در تهران زاده شد و مقدّمات علوم را نزد پدر آموخت. پس از آن نزد عالمان دیگری مانند شیخ عبدالنّبی نوری و میرزا حسن کرمانشاهی درس خواند. در 1340 ق به نجف اشرف رفت و تا 1353 ق از محضر استادانی چون میرزای نایینی، و آقا ضیاء عراقی (ار...
آیت الله | محمدعلی مولوی آیتُ‌اللّه، یا آیةالله (= نشانۀ خداوند)، عنوانی عام برای فقها و مراجع طراز اول و دوم شیعه از اوایل سدۀ 14 ق / 20 م. در ادوار پیشین تاریخ اسلامی، برای فقها در كنار القاب و عناوین خاص مانند مفید، صدوق و شیخ الطائفه، یك سلسله القاب عام نیز مانند شیخ الاسلام، ملّا و آخوند به كار رفته است. برخی القاب مانند ثقةالاس...
ابابیل | آذرتاش آذرنوش اَبابیل، واژۀ قرآنی به معنی دسته‌ها، گروهها (برای پرنده، اسب و شتر). این كلمه از الفاظ نادر است و تنها یك بار در قرآن (فیل / 105 / 3) به كار رفته و به همین جهت در كتابهای لغت و تفسیر بحثهای مفصلی برانگیخته است. پیش از وحی الهی، این كلمه در اشعار شاعران عرب جاهلی به كار رفته است. نخستین شاعر إِمْرَؤُ القَیس اس...
اباحه | سيد مصطفي‌ محقق‌ داماد اِباحه، اباحه از ریشۀ بَوح و بُؤوح به معنی اجازه دادن (فراهیدی، ازهری) و در شریعت اسلام از احكام پنجگانه است و در مورد فعلی گفته می‌شود كه براتیان و ترك آن پاداش و كیفری بار نیست. اباحه در عبادات مصداق ندارد (شهید اول، 1 / 31) چون فعل ترك در عبادات به قصد قربت و طاعت و به منظور كسب ثواب و اجتناب از معصیت است ...
ابار | محمد آصف فکرت اَبّار، ابوالعباس احمد بن علی بن مسلم نخشبی محدث بغداد (د 290 ق / 903 م). ابّار به معنی گَرْداندازِ نخل آمده و در مورد بعضی دیگر از کسانی که به ابّار معروف شده‌اند گفته شده است که به معنی سوزنگر (سوزن‌ساز) مشتق از «ابرة» به معنی سوزن است (سمعانی، 1 / 86) و ابن اثیر وجه تسمیۀ نخستین را خطا دانسته است (1 / 23)....
ابان احمر | احمد شریعتی اَبانِ اَحْمَر، ابوعبداللـه، ابان‌بن عثمان‌بن یحیی‌بن زکریایِ لؤلؤی بَجَلّی (د ح 200 ق / 815 م)، فقیه، محدث، ادیب و نسب‌شناس شیعی عراقی. سمعانی «احمر» را یکی از شاخه‌های قبیلۀ «ازد» دانسته است (1 / 124). دربارۀ عنوان «بجلی» او نظریات مختلفی ابراز شده است، برخی گفته‌اند که او وابسته به شاخه‌ای از قبیلۀ بنی‌سُل...
آیات الاحکام | بخش معارف آیاتُ الْاَحْكام، عنوان مشهور و اصطلاحیِ تعدادی از كتب فقهی استدلالی كه بر پایۀ آیات فقهی قرآن مجید نوشته شده است. برخی از این كتابها نامهای خاص دارند، و برخی دیگر به آیات الاحكام موسومند. در شمار كتابهایی كه با نام آیات الاحكام تألیف شده‌اند، این كتابها را می‌‌توان یاد كرد: 1. تألیف محمدبن علی بن ابراهیم است...
الآیات البینات | سید علی آل داوود اَلْآیاتُ البَیـِّنٰات، عنوانی برای كتابهایی چند در موضوعات گوناگون كه دانشوران مسلمان تألیف كرده‌اند. برخی از محققان كه زیر این عنوان كتاب نوشته‌اند بدین شرحند: 1. آل‌كاشف الغطاء، شیخ محمدحسین بن شیخ علی نجفی (1295-1373ق / 1878-1954م). نام كامل كتاب او الآیات البینات فی قمع البدع و الضلالات و در چهار باب است...
ابان بن ابی عیاش | حسن یوسفی اشکوری اَبانِ‌بْنِ اَبی عَیّاش، ابواسماعیل فیروز بصری تابعی (د 138 ق / 755 م)، محدث شیعی در سدۀ 2 ق / 8 م. سال مرگ او را حدود 140 ق / 757 م و 128 ق / 746 م نیز دانسته‌اند (ابن‌حجر، تقریب التهذیب، 1 / 31؛ ذهبی، 1 / 14). از تاریخ تولد و دیگر جزئیات زندگی ابن‌ابی‌عیاش چیز زیادی دانسته نیست، همین اندازه گفته شده که از م...
ابان بن سعید | معصومه سالک اَبانِ بْنِ سَعید (د 13 ق / 634 م)، از اصحاب پیامبر اسلام (ص). نسب‌نامۀ کامل او بدین‌گونه است: ابان‌بن سعیدبن امیة بن عبد شمس بن عبد مناف. چون جد پنجم وی عبد مناف است، می‌توان او را هم نسب پیامبر دانست. مادرش صفیّه یا هند، دختر مغیرة‌بن عبداللـه‌بن عمربن مخزوم است (خلیفة بن خیاط، 1 / 25؛ ابن حبان، 3 / 13؛ ابن...

فقه، علوم قرآنی و حدیث

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

فقه، علوم قرآنی و حدیث

ورود به سایت

ثبت نام