مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

دراگوت |
درازای بحرانی |
دراج | زینب مولایی ابوالحسین سعید بن حسین (د 320 ق / 932 م)، از مشایخ صوفیه. از جزئیات زندگی وی اطلاع چندانی در دست نیست، جز آنکه می‌دانیم که بغدادی بود و برادر بزرگ‌تری به نام بکیر دراج داشت که در بغداد می‌زیست (جامی، 174). خواجه عبدالله نیز او را از جملۀ ظریفان می‌شمارد، که در آن روزگار به اشخاص اهل فضل و ادب و هنر اطلاق می‌ش...
درآمد |
در، |
دخیل بستن | نفیسه لباسچی گره‌زدن پارچه یا بستن قفل و چیزهایی دیگر به ضریح امامان و امامزادگان و اماکن مقدس، سقاخانه‌ها و درختان مقدس به‌منظور توسل برای برآمدن حاجت. دخیلِ کسی یا چیزی شدن، به‌معنای پناه‌بردن و التجا به کسی و یا درخواست چیزی از کسی، از رسوم دیرین جوامع مختلف به شمار می‌آید (انوری؛ نیز نک‍ : ه‍ د، بست)؛ این جنبه از اصطل...
دخیل |
دخویه | پرویز امین میخائیل یان، خاورشناس هلندی، استاد زبان عربی و مصحح شماری از متون جغرافیایی و تاریخی. او در 9 اوت 1836 م / 25 ربیع‌الآخر 1252 ق، در روستای دروریپ، واقع در شمال هلند، در خانواده‎ای روحانی زاده شد. پدرش کشیش پروتستان بود.
دخان | مهدی مطیع ز سوره‌های مکی در جزء 25 قرآن کریم، و از مجموعۀ سور هفت‌گانۀ حوامیم. سورۀ دخان براساس ترتیب مصحف چهل‌و‌چهارمین، و به ترتیب نزول، شصت‌و‌سومین (یا پنجاه‌و‌ششمین) سوره است که پس از سورۀ زخرف (43) و پیش از سورۀ جاثیه (45) جای دارد.
دحوالارض | فرهنگ مهروش باوری برگرفته از اشارۀ قرآن کریم و رایج در میان عموم مسلمانان، مبنی‌بر گستردن زمین در آغاز خلقت از زیر کعبه، که نزد شیعیان همچون یکی از روزهای مبارک در تاریخ بشر، و تاریخ رویداد آن 25 ذیقعده شناسانده شده است.
دحلان | بخش تاریخ , فریبا پات شهاب‌الدین ابوالعباس احمد بن زینی (1231- محرم 1304 ق / 1816- اکتبر 1886 م)، عالم مشهور مکی.
دحداح | بابک فرزانه رُشَید، روزنامه‌نگار، شاعر، پژوهشگر، مترجم و بازرگان مارونی (1228-1306 ق / 1813- 1889 م). او در روستای عَرْمون (عَرامون)، یکی از روستاهای شهرستان کِسِرْوان (کِسْرَوان) واقع در استانِ جبل لبنان، متولد شد.
دجیل، رود |
دجله | علی کرم همدانی از بزرگ‎ترین و پرآب‎ترین رودخانه‎های غرب آسیا. این رودخانه با درازای حدود 900‘1 کم‍ـ و حوضۀ آبریزی به وسعت 000‘110 کمـ2، از رشته‎کوههای توروس در جنوب باختری دریاچۀ وان در حدود 25‌کیلومتری جنوب خاوری شهر آلازیق در خاور ترکیه سرچشمه می‎گیرد و در جهت جنوب خاوری به سوی عراق جریان می‎یابد.
دجال | فرهنگ مهروش برپایۀ روایت، موجودی است در قالب یک انسان بس بزرگ‌اندام و قبیح‌چهره و درعین‌حال بسیار فریبنده، که معمولاً در تقابل با مسیح (ع) تداعی می‌شود؛ با ظهورش در آخرالزمان از منطقۀ ایران قوایی از طبیعت را در اختیار می‌گیرد و دعوی خدایی می‌آورد، و بدین‌سان تا زمان هلاک خویش بزرگ‌ترین فتنۀ تاریخ بشریت را به پا می‌کند. د...
دجاجه | محمد طالب رجبی یا ماکیان، از صورتهای فلکی نیمکرۀ شمالی در میان تِنّین (اژدها) و فرس اعظم (اسب بال‌دار) از یک سو، و ثعلب (روباهک) و ذات‌الکرسی از سوی دیگر، که در تقسیم‌بندی کهن آسمان دارای 17 ستاره در داخل صورت و دو ستاره بیرون از صورت بوده است (صوفی، 65؛ بطلمیوس، 350؛ بیرونی، القانون ... ، 1032؛ نیز نک‍ : آلن، 192؛ «دائرة‌ا...
دبیس بن علی |
دبیس بن صدقه |
دبیری | روزبه زرین کوب عنوان یکی از مشاغل و مناصب مهم دیوان‌سالاری در دولتهای اسلامی که پیامد گسترش قلمرو اسلامی و پیچیده‌شدن مسائل و روابط اداری و مالی حکومتهای مسلمان بود و استفاده از صاحب‌منصبان و کارکنان متخصص در این امور، یعنی «دبیران» را الزام می‌کرد.
دبیران |
دبیثی |
دبستان مذاهب |
دبستان | محمد حسین فیاض عنوان مجله‌ای علمی و ادبی که شمارۀ نخست آن در 40 صفحه، به قطع خشتی، در 1 ربیع‌الآخر 1341 ق / 21 نوامبر 1922 م، به انگیزۀ ترویج زبان فارسی به دور از مسائل سیاسی و جاری و عادی (مشکان، 1، 4)، در مشهد نشر می‌شده است. وجه اشتراک آن در سالْ 40 قِران (برای طلاب و شاگردان و کارکنان مدارس 25 قران) تعیین شده بود (صدر ه...
دبران |
دب اکبر | یونس کرامتی صورت فلکی پیراقطبی بزرگی نزدیک بـه قطب شمال آسمان، دومین صورت شمالی از صورتهای فلکی 48‌گانۀ باستانی، دارای 27 ستارۀ درون و 8 ستارۀ بیرون از صورت (بطلمیوس، 343, 344؛ بتانی، 245، 246: فقط 15 ستارۀ داخل و 6 ستارۀ خارج صورت را یاد کرده است؛
دب اصغر | یونس کرامتی صورت فلکی کوچکی چسبیده‌به قطب شمال آسمان، نخستین صورت شمالی از صورتهای فلکی 48‌گانۀ باستانی، دارای 7 ستاره درون، و یکی بیرون از صورت (بطلمیوس، 341-342؛ بتانی، 245: فقط ستارگان 1، 2، 6 و 7 سیاهۀ بطلمیوس را یاد کرده است؛ صوفی، صور ... ، 34-36، 38: دربارۀ قدر ظاهری ستارگان پنجم، هفتم و هشتم نظری متفـاوت از نظر ب...
دایره | نرگس ذاکر جعفری سازی از پوست‌صداهای یک‌طرفه (یک طرف پوشیده از پوست) با بدنۀ کم‌عمقِ قاب‌مانندِ مدور یا طوقه‌ای که در بسیاری از مناطق دف نامیده می‌شود. این ساز از خانوادۀ طبلهای طوقه‌ای1 است که در آسیا و خاورمیانه، مناطق بسیاری از اروپا، غرب افریقا، و آمریکای شمالی و جنوبی متداول‌اند و از نظر اندازه، شکل و روش اتصال پوست، از ...
دای | بخش تاریخ از عنوانها و منصبهای عـالی‌رتبـۀ کارگزاران و نواب دولت عثمانی در تونس طی قرون 10 و 11 ق / 16 و 17 م.
داهومی |
داوود قیصری |
داوود ظاهری | احمد پاکتچی ابوسلیمان داوود بن علی بن خلف اصفهانی (ح 200-270 ق / ح 816-884 م)، فقیه و بنیان‌گذار مذهب ظاهریـه که از بغداد نشئت گرفت و در نواحی مختلف جهان اسلام از درۀ سند تا اندلس پیروانی یافت.
داوود طائی | حسن مهدی پور ابوسلیمان داوود بن نُصیر طائی کوفی (د 160 یا 165 ق / 777 یا 782 م)، فقیه، محدث و صوفی سدۀ 2 ق / 8 م. از دوران کودکی و جوانی وی اطلاعی در دست نیست. تنها می‌دانیم که اهل کوفه بوده است و نسبت طائی او را نیز به‌سبب منسوب بودن خاندان وی به قبیلۀ طی، قبیله‌ای از کهلان، از تیره‌های عرب قحطانیه دانسته‌اند (ابن‌قتیبه،...
داوود سلجوقی، میکائیل |
داوود سلجوقی، سلیمان |
داوود پاشا | علی اکبر دیانت یا قره‌داوود پاشا (د 1032 ق / 1623 م)، صدراعظم عثمانی. اصل و تبارش از بوسنی، در شبه‌جزیرۀ بالکان است.
داوود بن سلیمان اسرائیلی |
داوود بغدادی |
داوود (ع) | فرامرز حاج منوچهری از پیامبران بنی‌اسرائیل نام‌برده‌شده در قرآن کریم. نام «داوود» در 9 سورۀ قرآن کریم، 15 بار، و یک بار هم به‌صورت «آل داوود» آمده است.
داور، علی اکبر | اردشیر سنایی بنیان‌گذار دادگستری نوین ایران و وزیر دادگستری در سالهای نخست حکومت پهلوی اول.
داور |
داود | لیلا رضایی در ادیان یهودی و مسیحی، دومین و بزرگ‌ترین پادشاه بنی‌اسرائیل، سرایندۀ زبور، و مسح‌شدۀ الٰهی.
دانیه | پرویز امین در زبان اسپانیایی: دِنیا، شهری کوچک و کهن در جنوب شرقی اسپانیا، واقع در کرانۀ خلیج والنسیا، از شاخابه‌های دریای مدیترانه.
دانیال، بقعه | سعیده صائبی مقدم بنایی واقع در شهر کنونی شوش، در حاشیۀ شرقی رودخانۀ شاوور، منسوب به یکی از پیامبران بنی‌اسرائیل (ه‍ م)، که در بسیاری از متون کهن به وجود قبر او در شوش اشاره شده است (ابن‌حوقل، 27؛ بلاذری، 378؛ ابوعبید، 1 / 134؛ مقدسی، 402؛ حدود ... ، 139؛ طبری، 4 / 92).
دانیال | مریم فلاحتی موحد , بخش ادیان و عرفان از انبیای بنی‌اسرائیل و شخصیت اصلی کتابی به همین نام در عهد عتیق. دانیال واژه‌ای عبری است، به معنای «خداوند داور من است»، «خداوند مدافع حق من است» یا «خداوند داوری کرده است».
دانی |
دانشنامه علائی | منوچهر پزشک , بابک خضرایی اثری به زبان فارسی در فلسفه و شاخه‌های آن، تألیف ابن‌سینا پیش از 428 ق / 1037 م. این کتاب ازلحـاظ زبـان، نثر، درون‌مایۀ علمی، جایگاه آن در تفکر ابن‌سینا و تأثیر در آثار بعدی، اهمیت ویژه‌ای دارد و ازاین‌رو از جنبه‌های گوناگون قابل بحث و بررسی است.
دانشمند، بنی | علی اکبر دیانت (دانشمندیه / دانشمندیان)، خاندانی ترکمن که از نیمۀ دوم سدۀ 5 ق / 11 م، نزدیک یک قرن (463-574 ق / 1071- 1178 م) بر بخشی از آناتولی میانی، شامل شهرهای سیواس، توقات، آماسیه، قیصریه و ملاطیه، فرمان راندند.
دانشمند |
دانش گیلانی | میترا آقامحمدحسنی حسن (1265-1346 ق / 1848-1927 م)، فرزند ملا اسماعیل رشتی، از مشایخ ذهبیه و از مشروطه‌خواهان گیلان.
دانشگاه تهران | مسعود تاره نخستین مجموعۀ نوین دانشگاهی ایران که از آن با ‌عنوان نماد آموزش عالی در ایران نیز یاد می‌شود (تأسیس: 1313 ش / 1934 م).

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام