اخبار

علی شهبازی گفت: انسان امروزی می‌تواند خود را با طبیعت هم‌سان بداند و با همین طبیعت هماهنگ باشد و وفق آن، عمل کند، نیز اخلاق، آزادی و خیر و شر را تعریف کند. از این منظر، اسپینوزا به‌صورت کلی و بنیادین رویکرد تازه‌ای را ارائه داده که مبنای معنویت امروزین هم می‌تواند باشد. شاید یکی از دلایل اهمیت و رویکردهای اخیر هم به اسپینوزا همین باشد.

«رساله الهی ـ سیاسی» نوشته بندیكت اسپینوزا (1677-1632) با تأخیری 350ساله به فارسی منتشر شد. این كتاب كه از امهات آثار فلسفه جدید است، به همت علی فردوسی و شركت سهامی انتشار ترجمه و چاپ شده است.

در سال‌های اخیر توجه به اسپینوزا در میان ایرانیان رو به فزونی گرفته است و جدا از انتشار ترجمه‌هایی از آثار او، کتاب‌هایی نیز درباره این فیلسوف شهیر به فارسی برگردانده شده است. در این میان، البته حجم آثار تألیفی درباره اسپینوزا قابل مقایسه با ترجمه‌ها نیست.

اسپینوزا از نخستین اندیشمندانی است که در دوره جدید،نگاه تازه ای در تفسیر متون دینی داشته است و می توان او را از پایه گذاران علم تفسیر بر مبانی تجدد به شمار آورد.

هِنری کروپ متولد 1954 پس از اتمام تحصیلاتش در رشته‌ الهیات و فلسفه در مرتبه‌ استادیاری و در حوزه‌ تاریخ فلسفه در دانشگاه رُتردام فعالیت حرفه‌ای خویش را آغاز کرد. او در سال 2017 از سوی بنیاد «Het Spinozahuis» به‌عنوان استاد تمام در حوزه‌ مطالعات اسپینوزا برگزیده شد. از مهم‌ترین فعالیت‌های آکادمیک او می‌توان به ترجمه‌ درخشان کتاب اصلی اسپینوزا «اخلاق» از زبان لاتین به زبان هلندی (داچ) اشاره کرد. علاوه بر ترجمه، اثر تألیفی او با عنوان «تاریخ اسپینوزاگرایی هلند» در میان دانشگاهیان شهرت فراوانی یافته است. آخرین اثر او با عنوان «اسپینوزا و سکولاریسم» به تازگی منتشر شده است. با او در دانشگاه آمستردام مصاحبه‌ای انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

باروخ اسپینوزا را با رساله اخلاق می‌شناسند. الحق و الانصاف هم باید این رساله را مهم‌ترین اثر اسپینوزا و البته فاخرترین اثر فلسفی قرن هفدهم دانست که برخلاف عنوانش، ارتباطی با فلسفه اخلاق ندارد و در باب متافیزیک است. اسپینوزا در زمان حیاتش، این اثر را فقط در اختیار معدودی از دوستانش قرار داد و انتشار این کتاب پس از مرگش صورت گرفت.

مراتب علم در اندیشه عمده متفکران شرقی و غربی از جایگاه مهمی برخوردار است و متفکران بزرگ به بحث های دقیقی در این حوزه پرداخته اند. پژوهش حاضر این مسأله را از دیدگاه دو اندیشمند برجسته اسلامی و غربی، ملاصدرا و اسپینوزا مورد مداقه قرار داده است.

اسپینوزا که بی‌تردید یکی از بزرگترین فیلسوفان نظام‌ساز تاریخ است، در زمانۀ گسترش شکاکیت برآن بود تا به نقطۀ اتکایی دست یابد، اما بر خلاف دکارت بر سوژۀ اندیشنده متمرکز نشد.

در سال ۲۰۰۳ در آستانه قرن بیست‌ویکم، آنتونیو داماسیو، نورولوژیست و عصب‌پژوه رفتار و شناخت، کتابی منتشر کرد به‌نام «به‌دنبال اسپینوزا: شادمانی، اندوه و مغز احساسی».

امروز سالروز درگذشت یکی از بزرگ‌ترین راسیونالیست‌های قرن 17 اروپا یعنی باروخ اسپینوزا است که فلسفه او منشأ اختلافات زیادی بوده است. بسیاری اسپینوزا را شبیه به عرفا یا فلاسفه اسلامی دانسته‌اند و بسیاری نیز او را ملحد معرفی کرده‌اند، و درباره اینکه او در قبال خداوند و طبیعت چه موضع‌گیری کرده و چگونه خداوندی داشته، مشاجرات زیادی شده است.