مقاله

نگاه حضرت علی(ع) به مقوله های اعتدال، عدالت و حکمرانی ریشه در جهان بینی الهی و انسانی وی دارد. ایشان راه های دین را معتدل و عدالت را موجب پایایی انسان و نظام بخش حکومت می داند و شاخص های حکمرانی خوب را تبیین می کند.

«سیاست امام علی(ع) و حسنین(ع) در رابطه با حكومت و فتوحات خلفا»، از عبدالله خانقلی همدانی، پژوهشی در باب سیره سیاسی علی(ع) و موضع‏گیری‏های آن حضرت در مورد حكومت خلفا است. نویسنده ابتدا دورنمایی از زندگانی امام علی و امام حسن و امام حسین(ع) ارائه كرده و سپس به بیان مفهوم سیاست در اسلام از دیدگاه علی(ع) پرداخته است. وی آنگاه به ضرورت وجود حكومت و مبانی فكری آن اشاره دارد و معتقد است كه همواره باید یك پیشوای عادل و معصوم در رأس حكومت باشد تا ولایت الهی را اعمال نماید.

در قرآن به نمونه‌های اذیت و آزار رسولان خدا و مؤمنان به دست كسانی كه در برابر دعوت‌ فرستادگان الهی ایستادگی كردند، اشاره شده است. اصحاب اُخدود یكی از این اقوام است كه آتشی بزرگ و پردامنه افروختند و به مؤمنان می‌گفتند: «یا از ایمانتان به پیامبری كه آمده است برگردید یا خود را در آتش بیندازید»، آنان نیز خود را در آتش می‌انداختند؛ اما از ایمانشان بر نمی‌گشتند. قرآن می‌فرماید: مرگ بر اصحاب اخدود: قُتل اصحاب الاخدود. النار ذات الوقود. اذ هم علیها قعود...

شب قدر در تعلیمات اسلامی از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. بر اساس آیه اول سوره مباركه قدر، در این شب، قرآن كریم در یك نزول دفعی به سینه مبارك پیامبر اكرم(ص) نازل شده است. نكته دیگر، شیوه بیان آیه «و ما أدراك ما لیله القدر» است. عرب كلمه «ما أدراك» را هنگامی به كار می‌برد كه بخواهد اهمیت مطلب را بیان كند. می‌فرماید: چه می‌دانی كه شب قدر چه شبی است؟ به عبارت دیگر، می‌فرماید: درك اهمیت شب قدر به اندازه‌ای است كه نمی‌توان آن را وصف كرد و انصافاً توصیف این شب قدر در قالب واژه‌ها و الفاظ نمی‌گنجد. «لیله القدر خیرٌ من ألف شهر: شب قدر از هزار ماه بهتر است.» [قدر،4] ارزش شب قدر افضل از هزار ماه است؛ و هزار ماه برابر با حدود هشتاد سال، یعنی عمر طبیعی یك انسان است؛ یعنی عبادت در این شب با ارزش‌تر از عبادت یك عمر است.

چگونگى ضربت خوردن حضرت علی(ع) در نوشته تاریخ‎نویسان پیشین یكسان نیست. در حالى كه طبرى و ابن سعد و دیگران نوشته‏اند: «چون [حضرت علی علیه السلام] از سایبانى كه به مسجد مى‏رسد، بیرون شد، ابن ملجم او را ضربت زد.» یعقوبى كه تاریخ او پیش از اینان نوشته شده گوید: «پسر ملجم از سوراخى كه در دیوار مسجد بود، شمشیر بر سر او زد.» اما نوشته ابن اعثم كه هم عصر طبرى است، با نوشته آنان مخالف است و با آنچه میان شیعیان مشهور است مطابق مى‏باشد.

آدمی در این عالم هرچه می‌خورد، حیوانات هم می‌خورند. غذای جسم آدمی با غذای سایر حیوانات مشترك است. كسی كه به همین طعام اكتفا می‌ورزد، سرانجام «قربانی» می‌شود؛ اما آن كه چشم به سفره آسمانی دوخته است، عاقبت «قرآنی» می‌شود.

پیام اصلی فروپاشی شوروی تغییر جهت جنگ سرد از تقابل دوقطب به سمت رودررویی دو قطب با نهضت‌هایی بود که حاضر به پذیرش سلطه بلا منازع ابرقدرت‌ها نبودند؛ نهضت‌هایی که در دهه‌های 20 و 30 قرن بیستم‌میلادی شکل گرفتند که در بسیاری از کشورهای جهان سوم منجر به استقلال آنها شد و در دهه60 نیز در نهضت عدم‌تعهد دور‌هم جمع شدند. اما وقوع انقلاب اسلامی در اواخر دهه بعد و لطمه‌خوردن اقتدار آمریکا در منطقه و مقابله مجاهدین افغان با اشغال افغانستان توسط شوروی، سرسلسله ایستادگی نوین در مقابل سلطه ابرقدرت‌ها در جهان بود.

ابوعبدالله شمس‌الدین محمد بن عزالدین ‌بن عادل یوسف ‌البزازینی تبریزی مشهور به مغربی، ملقب به محمد شیرین یا ملامحمد شیرین كه قدوه‌العارفین و زبده‌‌الواصلینش یاد كرده‌اند.به قول رضاقلی‌خان هدایت از صوفیة‌ باتمكین و راهرویی پرشور و موحدی مشهور به شمار است، كه مذهبش وحدت وجود و مشربش لذت شهود بود و به علوم ظاهری و باطنی عالِم بود، و صیت فضایلش مغرب و مشرق را فراگرفته بود.

استاد مطهری در کتاب «خدمات متقابل ایران و اسلام، 1357: 279-285» درباره نظام اجتماعی ایران بحثی دارد که با استناد به منابع مختلف به خوبی اختلاف طبقاتی را در دوره ساسانی نشان می دهد، هدف استاد از طرح این مسأله مقایسه نظام قبل و بعد از اسلام در ایران است تا نشان دهد که اسلام با قوانین مترقی و انسانی خود جامعه ای را که به هفت طبقه تقسیم شده بود به یک جامعه یکدست و خالی از تبعیض اجتماعی و نژادی تبدیل کرد.

بیشتر اطلاعات درباره خدایان ایران باستان و آفرینش جهان توسط آنها را می توانیم در متن های دینی زرتشتی که شامل«اوستا»، و منابع متاخر« بندهشن»و «دینکرد» است، بیابیم. بندهشن در معنی «بن آفرینش» شامل ترجمه پهلوی (فارسی میانه) بخش هایی از اوستا که دیگر موجود نیست و تفسیر آنها(زند) است. دینکرد خلاصه ای از اوستا به زبان پهلوی است. ایزدان، پهلوانان و موجودات افسانه ی بیشتر در بخش دیگری از اوستا، موسوم به «یشت» دیده می شوند. در یشت ها، اسطوره هایی از خاستگاه پیش زرتشتی که طرز تفکر پاگانی[2] را منعکس می کنند، در سرودهای اختصاص یافته به ایزدان گوناگون توضیح داده شده اند.