اخبار

كمتر كتاب یا پژوهش معتبری در زمینه تاریخ معاصر ایران می‌یابیم كه در منابع و مآخذ آن به كتاب ارزشمند «ایران بین دو انقلاب» اشاره نشده باشد. یرواند آبراهامیان اگر همین یك كتاب را نوشته بود در زمره ارزنده‌ترین مورخان جدید ایران قرار می‌گرفت. اگرچه این مورخ نام‌آور كتاب‌ها و مقالات فراوان دیگری نیز در كارنامه دارد از جمله تاریخ ایران مدرن، كودتا، اسلام رادیكال، مقالاتی در جامعه‌شناسی سیاسی ایران، مردم در سیاست ایران و اعترافات شكنجه‌شدگان.

نوشتۀ پیش رو، مقاله‌ای با عنوان« مارکسیسم و تاریخ خاورمیانه»، گفتار یازدهم کتاب «تاریخ‌نگاری مارکسیستی» است که با ویراستاری ادوارد وانگ و جورج جی ایگرس در سال ۲۰۱۵ و توسط انتشارات راتلج منتشر شد. در این اثر، تأثیر مارکسیسم بر نوشته‌های تاریخی مناطقی همچون اروپا، آفریقا، آسیا، آمریکای شمالی و جنوبی و نهایتاً خاورمیانه بررسی شده است. افزون بر گفتار زیر، که در آن به موضوع تاریخ‌نگاری خاورمیانه و از جمله ایران از منظر یادشده اشاره می‌شود، در گفتار مستقل دیگری، به تاریخ‌نگاری مارکسیستی در ترکیه نیز اشاره شده است. مطلب زیر در واقع مقدمه‌ای دربارۀ ادبیات موضوع است و عمدتاً برای تاریخ‌دانان غربی ناآشنا با تاریخ خاورمیانه نوشته شده است. ضمناً برگردان فارسی گفتار از سوی یرواند آبراهامیان بازخوانی شده است.

کتاب کودتا جدیدترین اثر یرواند آبراهامیان (1) نویسنده سرشناس تاریخ ایران معاصر است که با استفاده از تازه‌ترین اسناد موجود به موضوع کودتای 28 مرداد 1332 و تاثیر آن بر روند روابط ایران و آمریکا در دوره معاصر پرداخته است. نویسنده هدف خود را از تالیف کتاب کودتای 28 مرداد را ‌چنین توضیح می‌دهد:«هدف این کتاب به چالش‌کشیدن دو موضوع جداگانه‌مطرح‌شده در آثار قبلی در این باره است. یکی ادعای حسن نیت بریتانیا در مذاکرات نفتی با دولت مصدق و ادعای تلاش آمریکا برای ایفای نقش به عنوان یک میانجی صادق صلح و تلاش برای ناتوان نشان‌دادن مصدق از رسیدن به یک مصالحه، به دلیل لجاجت شخصی او و دیگری به چالش کشیدن این تعبیر است که کودتا صرفا در مقوله جنگ سرد بود و ربط چندانی به منافع نفتی ایران و تسلط بر آن توسط قدرت‌های بزرگ غربی نداشت».