نعمتالله فاضلی در همایش «بازخوانی آرا و اندیشههای دکتر شریعتی» گفت: شریعتی ابژه جدی ماست و به همین دلیل است که مردم با آن شوخی میکنند. امروز شریعتی دیگری مطرح است که غیرشریعتی است که در دانشگاه از آن بحث میشود و اتفاقا ارتباط نزدیکی با زندگی روزمره و کلانشهرها دارد. بهنظر میرسد که هرچه جلوتر برویم این شریعتی هم بیشتر جلو میرود.
دانشگاه عموماً برای تربیت و پرورش انسان مدرن گسترش پیدا کرده است و به همین دلیل «مسأله آموزش» را باید بواقع مهمترین مسأله آموزشعالی دانست. آموزشعالی «عالی» است چون به رشد و بالندگی ظرفیتهای شناختی، اخلاقی و وجودی انسان در شرایط معاصر کمک میکند. اما وقتی رئیس دانشگاه معتبری چون هاروارد درباره «از تپش افتادن قلب دانشگاه» سخن میگوید، این پرسش به ذهن متبادر میشود که چرا و چه زمانی این قلب از تپش میایستد؟ میتوان گفت وقتی دانشگاه قادر نباشد روح را در دانشجویان بدمد از کارکرد اصلی خود دور شده و بتدریج از تپش باز میایستد.
نخستین نشست کتابخوان تخصصی مطالعات اجتماعی برگزار شد. در این نشست کتابهای «تجربه تجدد: رویکرد انسانشناختی به امروزی شدن فرهنگ ایران»، «مالکوم ایکس» و «حیات اقتصادی ایرانیان در دوران مشروطه» معرفی شد.
نشست نقد و بررسی کتاب «مطالعات فرهنگی دانشگاهی در ایران» نوشته عباس کاظمی، عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی با حضور نعمتالله فاضلی، دانشیار انسانشناسی و مطالعات فرهنگی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و محمد رضایی، مدیر گروه مطالعات فرهنگی دانشگاه علم و فرهنگ یکشنبه 21 آذر در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد. در ادامه بخشی از مهمترین سخنان فاضلی و کاظمی آمده است.
نعمتالله فاضلی در نشست نقد و بررسی کتاب «مطالعات فرهنگی دانشگاهی در ایران» گفت: «مطالعات فرهنگی موجب پویاتر شدن تالیفات، ترجمهها و پایاننامهها شده است.» کاظمی نیز بیان کرد: مطالعات فرهنگی در ایران هیچ کمکی به محرومان اجتماعی نکرده است. امروز دپارتمانهای مختلفی در ایران درباره زنان کار میکنند اما آیا این فعالیتها منجر به تغییر بازنمایی زنان در رسانهها شده است؟
ارنست بلوخ (١٩٧٧-١٨٨٩) فیلسوف فقید آلمانی گفته است: «اندوهناكترین خسران فقدان امنیت نیست بلكه از دست دادن توان خیال آن است كه چیزها میتوانند تغییر كنند». او امید را جان جاری جهان میدید و اگرچه در زمانهای دهشتناك از تاریخ كشورش زیست، اما همچنان اصل پیش برنده هستی را امید میدانست و چشم انتظار بهتر شدن كار آدم و عالم بود. البته همه نظریهپردازان و متفكران معاصر به اندازه بلوخ امیدوار نبودند و ای بسا بارها كمتر از او به مساله امید توجه كردند، تا جاییكه به سخن نعمتالله فاضلی مفهوم امید چندان به عرصه علوم اجتماعی راه نیافته است و تنها دو-سه دهه است كه برخی محققان علوم اجتماعی در جهان به امید توجه كردهاند.
هگل، ایرانیان را نخستین ملت تاریخی و نخستین امپراتوری تاریخ میداند. همان نكتهای كه نعمتالله فاضلی، استاد دانشگاه و رییس پژوهشكده مطالعات اجتماعی، قبل از هر چیز به آن اشاره میكند و میگوید كه طبیعتا در كشورهایی با این قدمت تاریخی، مولفههای فرهنگی مثل كتاب ریشهدار است و علت درگیر بودن ما با كتاب و حساسیت نسبت به آن را نیز ناشی از همین جایگاه ساختاری كتاب در كلیت فرهنگ ایرانی میداند. فاضلی در این گفتوگو درباره مساله كتاب، نوعی تبارشناسی انجام داده و سه گسستی را كه كتاب طی تاریخ تجربه كرده و همچنین سویههای پیشرفت و پسرفت آن را توضیح میدهد.
«بیشتر مغازههای اینجا یك زمانی چارق دوزی و گیوه دوزی بود، اما الان هیچ مغازهای از آن زمان نمانده، الان همه فروشنده شدن، كسی تولید نمیكنه، همه خدماتی شدن، تولیدیها همه رفتن خارج شهر»؛ اینها را یكی از كسبه قدیمی بازار نوغان میگوید. نوغان به گفته یكی از اهالی، قدیمیترین محله ایران است و قدمتی حدود ١٥٠٠ سال دارد. مردم مشهد نوغان را از روایتی میشناسند كه میگوید
علي وراميني / تاريخ فرهنگي يكي از گفتمانها و شاخههاي پررونقي است كه از دهه ١٩٧٠ به بعد گسترش يافته است، اما در ايران تاريخ فرهنگي هنوز چندان شناختهشده نيست و مطالعات اين حوزه بسيار اندك است. تاريخي كه در رسانههاي تودهاي و مطبوعات ما بازنمايي ميشود وهمچنين تاريخنگاري ايران بيشتر تاريخ سياسي و تاريخ جنگها و نبردهاست و در بيان وقايع تاريخي نيز كمتر از رويكردهاي فرهنگي استفاده ميشود. از اين رو، ميتوان گفت يكي از ضرورتهاي معرفتي ما در اين مرحله، معرفي و آشنايي با چيستي و چگونگي اين رشته از دانش، رويكردها، قلمرو موضوعي، كاربردها، روشها و سپس تحليل نسبت آن با رشتههاي كاملا مجاور آن مانند مطالعات فرهنگي و تاريخ است. چندي پيش در پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي حسينعلي نوذري و نعمتالله فاضلي در اين باره سخناني ايراد كردند كه در ادامه بخشهايي از آن را مشاهده ميكنيد.
پژوهشکده مطالعاتفرهنگی اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بتازگی کتابی با عنوان «علومانسانی از نگاه صاحبنظران» منتشرکردهاست که در آن، طی گفتوگوهایی با پنجاه نفر از بزرگان علومانسانی، از ناکارآمدی علومانسانی در جامعه معاصر ایران خبر میدهد. کمابیش گفتمان غالب درباره علومانسانی و اجتماعی در ایران امروز، این بوده و هست که این علوم سودمند و کارآمد نیستند.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید