اخبار

افزایش معاملات و خدمات تجاری، تقاضا برای پول را پدید می آورد که به عنوان رکنی ضروری در مبادلات ایفای نقش می کند. جامعه ی اسلامی در ابتدا دارای پول خاص خود نبود و از درهم و دینار ایران و روم در معاملات استفاده می کرد. در نیمه ی دوم قرن اول هجری با اقدامات عبدالملک بن مروان خلیفه اموی سکه های اسلامی ضرب شدند. سکه های درهم و دینار دارای یک وزن مشخص و مقدار معین نقره و طلا بودند.

یکم‌ بهمن‌ماه زادروز زنده‌یاد محسن جعفری‌مذهب است. وی تاریخ‌پژوهی جامع‌الاطراف بود و افزون بر تخصص تاریخی‌اش که مغول بود، سکه‌شناس، ایرانشناس، سندپژوه و مُهرشناس نیز بود. وی از معدود شخصیت‌های به معنی واقعی فرهنگی بود که دلسوزانه کار می‌کرد و هدفش ترویج و فرهنگ ایرانی بود، برگزاری نشست‌های سالانه درباره مشترکات فرهنگی ایران و کشورهای همجوار و برخی کشورهای اروپایی بیانگر تلاش و دلبستگی او به توسعه فرهنگ مشترک بود.

از دورۀ فاطمیان، ایوبیان و مملوکان در کشورهای سوریه و مصر، آثاری از چاپ می بینیم که به صورت حواله پول، کارت بازی، و طَرش(ادعیه کاغذی که بیشتر زائران مکه از آنها استفاده می کردند و دعاهایی که همراه خود می بردند) وجود دارد. اینک تنها به قصد گذاشتن سرنخ هایی برای پیگیری داستان پیشینۀ چاپ در نزد مسلمانان، یادداشتی از جفری راپر را به همراه منابعش در اختیار می گذارم. باشد که دیگران پیگیر آن باشند. نمونه هایی از طرشهای موجود در ادامه می آید.

بررسی پیشینه تاریخی و نخستین زمینه‏ های سیاسی ـ اجتماعیِ شکل‏گیری فرقه‏ های اسلامی درقرن نخست هجری، موضوع این پژوهش است. نویسنده در بررسی و گزارش مستند خود از زمینه‏ های قبلیِ فرقه‌گرایی و دسته‌بندی‏های کلامی قرن نخست، ابتدا به بررسی برخی ویژگی‏های فکری اصحاب پیامبر(صلی‌الله علیه و آله و سلّم) و میزان اهتمام آنان به مباحث عقیدتی و چگونگی فهم آنان از معارف و تعالیم قرآنی پرداخته و به دنبال آن، اختلاف‏های فکری صحابه در دوران بعد از پیامبر(صلی‌الله علیه و آله و سلّم) و مهم‌ترین حوادث سیاسی ـ مذهبی عصر صحابه و تابعان را گزارش می ‏کند.

مرگ‌اندیشی و اندیشه پایان هستی انسان یکی از دغدغه‌های بشر از ابتدای پیدایش بوده و هست. در این خصوص آموزه‌های مختلفی در فرهنگ‌های جوامع مختلف، اعم از دینی و غیردینی، شکل گرفته که طیف وسیعی از انکار همه آنچه بعد از حیات است تا آموزه فروغ جاودانه در جهان بعد را در بر می‌گیرد.

فتح ایران به دست اعراب مسلمان یکی از رخدادهای عظیم تاریخی به شمار می آید که پیامدهای گسترده ای به دنبال داشت. علاوه بر تحولاتی که در کل ایران به طور یکپارچه رخ نمود دگرگونی هایی هم در سطوح محلی و منطقه ای پدید آمد.

پیش از ظهور اسلام و از نخستین سده های میلادی علوم و معارف یونانی به سرزمین های آسیای غربی راه یافته بود، و نه تنها در مجامع بزرگ علمی این نواحی، چون مدارس اسکندریه و انطاکیه و حران و رها (إدسا) و نصیبین و سلوکیه و گندبیشاپور، بلکه در دیرها و صومعه ها نیز طب و نجوم و ریاضیات و فلسفه و منطق یونانی تدریس می شد. ارباب علم و نظر در این مراکز به تحقیق و تألیف اشتغال داشتند و در مناطق سریانی زبان ترجمه آثار علمی و فلسفی به این زبان رواج داشت. جهان مسیحیت در آن روزگار از درون گرفتار مناقشات کلامی و اختلافات عقیدتی شده بود، و از برون با مذاهب گوناگون دیگر مبارزه داشت و می کوشید که راه خود را به سوی افق های دورتر بگشاید.

در حالی به عید سعید فطر، یکی از اعیاد و جشن‌های بزرگ اسلامی نزدیک می‌شویم که شمار زیادی از جمعیت ۱.۶ میلیاردی مسلمانان در رنج و غم عمیق و شرایط بسیار طاقت‌فرسا به سر می‌برند.