اخبار

موضوع تاریخ‌نگاری از فرازهای فاخر و شگفت فرهنگ و تمدن اسلامی- ایرانی است و با آنکه بسیاری از پژوهشگران و محققان، تحقیق دراین‌باره را مبنای همت خود قرار داده و بر گوشه‌های تاریک آن پرتویی از تحقیق و دانش افکنده‌اند، باید گفت که همچنان موضوعی دلکش و جذاب است و پرسش‌های بسیاری در باب سیر تکوین آن مطرح است و سزاست که همچنان از جوانب گوناگون به آن نگریسته شود.

عضو شورای عالی علمی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی گفت: مجموعه کتاب «تاریخ جامع ایران» مبتنی بر تحقیق همه جانبه است و خلاء موجود در تاریخ نگاری کشور را پر می کند.

دکترعلی بهرامیان، مدیر بخش اسناد مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی: اهمیت تاریخ سده‌های نخست هجری که در اصطلاح به آن تاریخ اسلام گفته می‌شود بر کمتر مسلمانی و اصولا پژوهشگران ادوار تاریخی پنهان است. مسلمانان با این تاریخ به نوعی زندگی می‌کنند و پیوسته با آن سر و کار دارند؛ از اعیاد گرفته تا عزاداری‌ها و صدها مناسبت دیگر که با تاریخ آن سده ارتباط می‌یابند. میراث تاریخ‌نگاری مسلمانان بسیار غنی است و من گمان نمی‌کنم در سده‌های پیشین و نزد هیچ قومی این میزان تاریخ‌نگاری صورت گرفته باشد.

جناب آقای دکتر پاکتچی،با تشکر و امتنان بسیار برای شرکت در این گفت و گو. از سال ها پیش یکی از زمینه های تخصصی حضرت عالی موضوع خوارج بوده است. البته درباره خوارج به طور کلی کتاب و مقاله بسیار نوشته شده است، به فارسی و زبان های دیگر، ولی گمان می‌کنم هنوز زوایای قابل گفت و گو در این زمینه هست و باید به آنها دقت کرد. مثلاً در اخباری که طبری از قول ابومِخنَف در قضایای منتهی به جنگ نهروان نقل کرده است،در یک روایت دیدم که خوارج یکی دو بار خود را « اهلُ‌الحَقّ» گفته اند. به‌نظر می‌رسد که می توان این تعبیر را نوعی داوری نسبت به خودشان دانست: ما اهل حق هستیم و دیگران نیستند. عنوان «خوارج» از کجا پیدا شد و چرا به آنها می‌گویند خوارج؟

علی بهرامیان، عضو هیات علمی دایره‌المعارف بزرگ اسلامی معتقد است که آل بویه یکی از نخستین سلسله‌های ایرانی است که سعی کردند امپراتوری ساسانی را به روش خود احیا کنند زیرا از زمانی ‌که اعراب به ایران حمله کردند و ساسانیان فرو پاشیدند، حکومت‌های مختلف در ایران‌ همیشه در پی آن بودند که به آن دوران برگردند.

مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی میزگردی با حضور سید صادق سجادی، فتح‌الله مجتبایی و علی بهرامیان با موضوع هویت ملی برگزار کرده است که از قرار زیر است: علی بهرامیان: در خدمت استادان بزرگوار دکتر مجتبایی و دکتر سجادی هستیم در خصوص مفهوم ایران. استادان محترم! شما با تاریخ و ادب و فرهنگ و تمدن ایران عمیقاً آشنا هستید و در نظرتان بسیار غریب خواهد بود که مفهوم ایران قابل سؤال باشد،ولی در واقع،همین مسأله روشن،در روزگار مابه نظر برخی «مشکوک» است و کسانی هستند و آرائی را هم به عنوان ادلّه مطرح می کنند و می‌گویند: اساساً مرزها جعلی و جدیدند و به همین دلیل،مانند عراق و افغانستان و پاکستان و غیره،که همگی مقارن جنگ جهانی اول تشکیل و تأسیس شده اند،ایران هم کشوری است که مرزهای آن در زمان رضاشاه درست شد و کسانی هم که در ایران زندگی می‌کنند،اصالةً اهل ایران نیستند و نمی شود دست کم همه آنها را ایرانی شمرد و هر کدام فرهنگ و آداب و رسوم مخصوص به خود را دارند. می‌خواستم از استادان سؤال کنم که آیا واقعاً شما گمان می‌کنید ایران کشوری است که در عرض 70 یا 80 ساله مرزهای آن تعیین شده، یا وقتی به تاریخ و مأخذ تاریخی اصیل رجوع کنیم، نام ایران و سرزمین ایران هست؟ آیا واقعاً یک فرهنگ مستقل برای این سرزمین قابل شناسایی هست؟ آیا این فرهنگ از حیث زبانی یا محتوایی، فارغ از موضوع زبان،متشخص است یا نه؟ نام ایران اساساً از کجا پیدا شد؟ مسأله مرزها چگونه است و احیاناً چه تغییراتی کرده و آن تغیرات آیا ماهیت و مفهوم ایران را تغییر داده است یا خیر؟

نشست نقد و بررسی کتاب «تاریخ، تمدن و فرهنگ ایران در عصر آل‌ بویه» با حضور سیدصادق سجادی، علی بهرامیان و صادق حجتی 27 خرداد در شهر کتاب برگزار می شود.

علی بهرامیان عضو هیات علمی دایر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی و پژوهشگر تاریخ صدر اسلام است. او از سال ۱۳۶۷ به همکاری با مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی پرداخت و مقالات زیادی از او در این دائرةالمعارف به چاپ رسید. وی هم‌اکنون معاون بخش تاریخ دائرةالمعارف بزرگ و مدیر تاریخ دانشنامه ایران است. از آثار این محقّق می‌توان از اسلام: پژوهشی تاریخی و فرهنگی (همکار)، فهرست نسخه‌‌های خطی کتابخانه دولتی روسیه (لنین)، فهرست نسخه‌‌های خطی کتابخانه ملّی تاجیکستان (ابوالقاسم فردوسی) نام برد.

یادبود دکتر سیدجعفر سجادی روز دوشنبه 15 اردیبهشت در سرای اهل قلم بیست و هفتمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برگزار می شود. این نشست به کوشش موسسه خانه کتاب برگزار می شود و در آن دکتر مهدی محقق، دکتر نصرالله پورجوادی، سیدعلی آل داود، علی بهرامیان، دکتر سیدصادق سجادی و دکتر سیدجواد طباطبایی درباره مقام علمی دکتر سجادی سخنرانی خواهند کرد.