اخبار

مباهله رویدادی مهم در تاریخ اسلام است که آیۀ 61 سورۀ آل عمران به اجمال بیان می‌دارد. بر اساس این آیه و بیان مفسّران، گروهی از مسیحیان به حضور رسول خدا رسیدند و پس از مقدماتی مفصل قرار شد کار به مباهله برگزار شود. مهم اینکه در این رویداد، پیامبر رحمت، چهار تن را به همراه برد: امام امیرالمؤمنین به عنوان «نفس» خود، حضرت زهرا به عنوان «بانوان»، و امام حسن و امام حسین علیهما السلام به عنوان «فرزندان خود».

حیات هر علم و فنّ، موکول به تداوم آن از طریق تعلّم و تعلیم آن و انتقال دانستنی‌ها و تجربه‌های مربوط به آن، به نسل‌های آینده است. تاریخ نشان داده که هر علمی در این فرآیند قرار نگرفت، می‌میرد، آنگاه حتی متونی که بر اساس آن نوشته شده، عملاً بی‌خاصیت یا کم خاصیت می‌شوند. ده‌ها علم که امروزه از آن‌ها با عنوان کلّی «علوم غریبه» یاد می‌کنیم، در این شمارند. حرفه‌هایی که بیشترین اثرِ بر جای مانده از آن‌ها، خاطراتی است که در سینۀ افراد کهن‌سال مانده و دیر یا زود به فراموشی سپرده می‌شوند.

سالها پیش یک مجموعه به من سپردند که بررسی کنم. آمدم که نکاتی بنویسم در مورد شیوه و آیین نقد که برخی از آنها در آن نوشتار رعایت نشده بود. برای این کار، چند تیتیر نوشتم که به تفصیل بنویسم. اما بدون مقدمه نمی‌شد. لذا ابتدا یک مقدمه نوشتم که ناتمام ماند. همان مقدمه ناتمام را سالها به چنگ و دندان کشیدم، از این سوی به آن سوی بردم، به امید آنکه به سرانجامی برسد، که نرسید.

این مقاله، گزیدۀ رباعیات آیینی به گزینش مولی خلیل بن محمد زمان قزوینی از دانشوران سدۀ دوازدهم هجری است که نود و هشت رباعی را در بر دارد. در این میان، 16 رباعی در مدح رسول خدا، 63 رباعی در مدح امیر مؤمنان، و رباعیات اندک شمار دیگر در مدح دیگر امامان معصوم است.

تحریف و تغییر مفاهیم و آموزه‌های دینی (به عمد یا سهو) در گذر زمان، نشستن فروع به جای اصول، تغییر جایگاه اولویت‌های آیین و مانند آنها، چنان بازتابی از مسائل دینی پدید آورده است که هر گونه سخن گفتن از مطالب دینی را در وهله اول، با واکنش خواننده یا شنونده روبه‌رو می‌سازد.

وی یکی از عالمان و کتابشناسان شیعی هند در قرن سیزدهم قمری و دومین فرزند علامه سیدمحمدقلی کنتوری (۱۱۸۸-۱۲۶۰ق.) است که همراه با برادر بزرگ‌ترش سیدسراج حسین و برادر کوچک‌ترش سیدحامد حسین (:۱ ۴۴۸) خاندانی دانش‌پرور و دین یاور در هند را تشکیل می‌دهند.

علامه سید محمدمهدی بحرالعلوم (1155 – 1212 ق) فقیه، محدث، حکیم، ادیب نجفی که اجدادش بروجردی بودند و نسبت آیة الله بروجردی فقیه و مرجع مشهور به او می رسد. وی در کربلا زاده شد، مقدمات را نزد پدرش سید مرتضی بن محمد (متوفی 1204 ق) و دیگر عالمان کربلا آموخت. آنگاه به نجف رفت، و به کربلا بازگشت.

صحیفۀ سجادیه، گزارشی است از روح بلندِ عبودیت، که تار و پود والایی و زیبایی را در هم آمیخته و از آبشار دعا، گنج زر ریخته. این است آن گرامی نامه که در وصف آن بحق باید گفت: فاش گویم آنچه در دل مضمر است این کتابی نیست چیزی دیگر است چون که در جان رفت، جان دیگر شود جان که دیگر شد جهان دیگر شود این گرامی نامۀ آسمانی، مجموعه‌ای است فراهم آمده از ۵۴ دعای حضرت سیّد الساجدین که امام صادق علیه السلام بر اساس نسخۀ پدر و عمویش ـ امام باقر علیه السلام و جناب زید ـ از امام سجاد علیه السلام روایت کرده است.