اخبار

عقل از مختصات اندیشه شیعی است. شیعه عقل را در کنار کتاب، سنت، اجماع و عقل از ادله اربعه خود می‌شمارد؛ اما حد عقل در اندیشه شیعه چیست؟ در عرض کتاب و سنت قرار داد یا در طول آنها؟ وجه استقلالی دارد یا در قاموس شرع حجیت می‌یابد و نه خارج از آن؟ مهمتر: عقل در اندیشه شیعی مقام کاشفیت دارد یا واضعیت؟

با توجه به ویژگیهای خط عربی و وجود لهجه های مختلف در میان اقوام عرب درباره قراءت قرآن واداء کلامات نورانی آن ‘ اختلافاتی درباره قرائت قرآن در میان مسلمانان از همان آغازین روزهای گسترش اسلام پدیدار گشت. ناتوانی عده ای در فراگیری و قرائت قرآن کما انزل و شوق قرائت و تعلیم آن موجبات نشر اختلافاتی در قرائت گردید

و لقد کرّمنا بنی‏ آدم و حملناهُم فی البرّ و البحر و رزقناهُم من الطّیّبات و فضّلناهُم على‏ کثیر ممّن خلقنا تفضیلا: ما فرزندان آدم را کرامت بخشیدیم و بر دریا و خشکى سوار کردیم و از چیزهاى خوش و پاکیزه روزى دادیم و بر بسیارى از مخلوقات برتریشان نهادیم.(اسراء،۷۰)

اصل کلمۀ شیعه در عربی به معنی پیروان و یاران بوده است، و وقتی که می گفتند شیعۀ فلان کس مرادشان مردمی بود که آراء آن کس را قبول داشتند و او را پیشوای خود می شمردند. پیروان و یاران خلفای عباسب را در ابتدای کار شیعۀ آل عباس می نامیند، و پیروان علی بن ابی طالب (ع) و معتقدین به امامت او و اولاد او را شیعۀ علی و شیعۀ آل علی می خواندند.

سنت تفسیری معتزله نه تنها به طور گسترده در سنت تفسیری امامیه باقی مانده است، بلکه شکل دهنده اصلی سنت تفسیری امامیه را نشان می دهد. نویسنده در نوشتار حاضر با بررسی دو کتاب تفسیری التهذیب فی تفسیر القرآن از حاکم جشمی و الکشاف زمخشری اثبات می کند که سنت تفسیری معتزلی در سنت های عمده تفسیری امامیه و اهل سنت جذب شده است.

دانش سیره نگاری به دلیل آن که برای مسلمانان اهمیت بسیاری یافت، توجه همه گروه ها و شخصیت ها را به خود جلب کرد. در این میان، صحابۀ رسول خدا(ص) که خود حاضر و ناظر در حوادث دوران رسالت بودند نخستین گروه و مرجعی بودند که به عنوان منبع و مأخذ دریافت آگاهی های مربوط به این دوره، مورد توجه قرار گرفتند.

یکی از مشکلات کتاب های حدیثی شیعه و متونی که از چند سده نخستین باقی مانده مشکلات نسخه های آنهاست. اینجا به طور خاص به مشکل سابقه تاریخی نسخه ها و تحولات متنی و نقل اسانید احادیث توجه دارم.

مقاله شیعه در ایران؛ زمینه ها و دلایل بالندگی تشیع در عهد گورکانیان در پی آن است تا ضمن بررسی تاریخی تحلیلی وضعیت شیعیان و مشخص نمودن جایگاه تشیع در عصر تیموری به این پرسش پاسخ دهد که روند حرکتی شیعه در این دوران چه سمت و سویی داشته و چه عوامل و زمینه هایی در شکل گیری آن دخیل بوده اند.

فقیهان شیعه دوازده امامی از قرن 11 هجری /17 میلادی به دو شاخه‌ی اصلی که اخباریان و اصولیان خوانده می‌شوند، تقسیم شده‌اند.

مسائل، رویدادها، باورها و آموزه های اجتماعی، فرهنگی و مذهبی در هر دوره، اگر اصالت داشته باشند در ادبیات آن دوره رسوخ پیدا می کنند. شکل گیری حکومت صفویه، حمایت شدید پادشاهان این سلسله از آیین اهل بیت (ع)، ایجاد زمینه های مساعد اجتماعی و فرهنگی، نقشی بسزا در تقویت شعر آیینی و مذهبی داشته است.